çevirmek
(-i)
1.
Bir fleyin yönünü de¤ifltir-
mek:
Bafl›n› arkaya çevirdi.
2.
Bir fleyin
öteki yüzünü görünür duruma getirmek,
üste ç›karmak:
sayfay› çevirmek, yast›¤›
çevirmek.
3.
Bir fleyi kendi ekseni etra-
f›nda döndürmek, döndürerek hareket
ettirmek:
Anahtar› çevirdi, ancak kap›
aç›lmad›.
4.
Yönetmek, her türlü soru-
nuyla ilgilenmek:
Y›llarca koca çiftli¤i
tek bafl›na çevirmiflti.
5.
Yolunu, yönü-
nü de¤ifltirmek, yolundan al›koymak:
Derenin yata¤›n› çevirip tarlalar› için su
sa¤lad›lar.
6.
Geri göndermek, reddet-
mek:
Çok iyi bir ifl teklifiydi, ama neden-
se geri çevirdi.
7.
Döndürmek, sapt›r-
mak:
Laf› yine çevirdin.
8.
Dürüst olma-
yan davran›fllar sergilemek:
O yine bir
dümen çevirmifltir.
9.
(-i, -e)
Kötü bir
duruma sokmak:
aptala çevirmek.
10.
(-i, -e)
Bir metni, bir konuflmay› bir dil-
den baflka bir dile aktarmak:
Bu fliir ki-
tab›n› Frans›zcaya da çevirmifller.
11.
(-
i, -le)
Bir fleyin, bir yerin çevresini ku-
flatmak, sarmak:
Bahçemizi duvarla çe-
virdik.
12.
(-i, -e
) Bir durumdan baflka
bir duruma getirmek, dönüfltürmek:
Bu
eski okulu müzeye çevirecekler. Ya¤mur
kara çevirdi. Yüz milyon liram› dolara
çevirdim.
13.
(k⤛t oyunu için) Oyna-
mak:
Bir parti piflti çevirelim mi?
çevirmen
a.
Yaz›l› bir metni bir dilden bafl-
ka bir dile çeviren kifli, mütercim.
çevre
a.
1.
Bir fleyi, bir kifliyi çevreleyen
yak›n yerler; civar, yöre, etraf, dolay:
Kasaba halk› kaymakam›n çevresini sar-
m›flt›.
2.
Bir kiflinin içinde yer ald›¤›, ya-
flad›¤› ortam, muhit:
Bu konuda çevre-
nin bask›s›n› üzerimde hissediyorum.
3.
S›rma ifllemeli mendil.
4.
mat.
Düz-
lem üzerindeki bir flekli s›n›rlayan çizgi.
5.
topb.
Bir bireyin, toplumsal bir gru-
bun ya da bir toplumun geliflmesinde
etkili olabilecek do¤al, toplumsal, kültü-
rel d›fl etkenlerin tümü.
6.
çevb.
Özel bir
bitki, hayvan ya da insan toplulu¤unun
yaflamak ve soyunu sürdürmek için ge-
rekli olan fiziksel, kimyasal ve biyolojik
etmenlerin tümü.
7.
mec.
Bir kiflinin
iliflkide bulundu¤u insanlar›n tümü,
muhit:
Onun genifl bir çevresi vard›r.
8.
mec.
Ayn› konuyla ilgili olan insanlar›n
tümü, muhit:
ifl çevresi, edebiyat çevre-
si.
çevre bilimi
a.
Canl›lar›n hem kendi arala-
r›ndaki hem de çevreleriyle olan iliflkile-
rini tek tek ya da birlikte inceleyen bilim
dal›, ekoloji.
çevre bilimci
a.
ve
ön a.
Çevre bilimi uz-
man›, ekolojist.
çevreci
a.
Do¤ay› seven ve koruyan kifli.
çevrelemek
(-i)
1.
‹çine almak, kuflatmak:
Evleri yüksek duvarlarla çevrelenmiflti.
2.
Bir konunun s›n›rlar›n› çizmek.
çevresel
ön a.
Çevreyle ilgili olan.
çevri
a.
1.
Bir söz ya da davran›fl› görünür
anlam›ndan baflka bir anlamda kabul et-
me.
2.
co¤.
Anafor, burgaç, girdap.
çevrili
ön a.
1.
Çevrilmifl, kuflat›lm›fl olan:
Bahçe, duvarla çevriliydi
.
2.
Dönük:
Te-
levizyonun anteni vericiye çevriliydi, an-
cak ekranda görüntü yoktu.
çevrim
a.
1.
Devir.
2.
fiz.
Bir elektrik ak›m›-
n›n iletken üzerinde ald›¤› yol, elektrik
devresi.
çevrimsel
ön a.
Belli aral›klarla ortaya ç›-
kan, az ya da çok düzenli olarak yinele-
nen:
çevrimsel olaylar.
çevrinmek
(nsz.)
Bir fleyin çevresinde sü-
rekli dolan›p durmak.
çevrinti
a.
Bir fleyin kendi ekseni çevresin-
de sürekli dönüp durmas›.
çevriyaz›
a. dlb.
Bir yaz›y› bütün ses özel-
liklerini belirterek baflka bir alfabeye çe-
virme yöntemi.
çeyiz
a.
Gelin için haz›rlanan her türlü efl-
ya.
çeyrek, -¤i
ön a.
ve
a.
1.
Bir bütünün dört-
te biri.
2.
a. esk.
Gümüfl mecidiyenin
dörtte biri de¤erinde olan para.
3.
a.
On
befl dakikal›k zaman.
çevirmek
çeyrek
167
Emel-Zuhal Sözlük-Harfler 21/07/2010 20:58 Page 167
