lanmak:
Buradan gideli iki hafta oldu.
15.
Yol açmak:
Bu iflin bana çok zarar›
oldu.
16.
(çocuk için) Dünyaya getir-
mek:
Bir k›z›m›z oldu.
17.
(yar.) Ön ad-
eylem eki alm›fl sözcüklerle birlikte bafl-
lama, bitirme vb. bildiren eylemleri
oluflturur:
Bu duruma art›k sevinir ol-
mufltu. Böylece seninle anlaflm›fl olduk.
18.
Çeflitli adlarla de¤iflik kavramlar›
karfl›layan deyim de¤erinde kal›plaflm›fl
sözler oluflturur:
hasta olmak, buhar ol-
mak.
olan oldu
ifl iflten geçti, art›k ya-
pacak bir fley yok” anlam›nda kullan›l›r:
Olan oldu, art›k gelece¤e bakal›m.
oldu
olanlar
hofl olmayan olaylar›n meyda-
na geldi¤ini belirtmek için söylenir.
ol-
du¤u gibi
bütünüyle, bir de¤ifliklik ol-
madan:
Duyduklar›m› oldu¤u gibi anlat-
t›m.
olsa olsa
afla¤› yukar›, sonuçta:
Olsa olsa befl kilogram gelir.
olur ya
olabilir:
Olur ya, birden karfl›n›za ç›kabi-
lir.
olmam›fl
ön a.
Olgunlaflmam›fl, ham.
olmaz
ön a.
Olanaks›z, gerçekleflemez.
olmayacak
ön a. (o’lmayacak)
1.
Olmas›,
gerçekleflmesi olanaks›z:
Olmayacak ifl-
ler peflinde kofluyorsun.
2.
Hofl olma-
yan, uygunsuz:
Olmayacak davran›fllar-
da bulunuyorsun.
olmufl
ön a.
Olgunlaflm›fl, ergin.
olta
a. (o’lta) Yun.
Bal›k yakalamakta kulla-
n›lan, ucuna bir ya da birçok i¤ne ile bir
a¤›rl›k tak›lan sentetik ip.
oluk, -¤u
a.
1.
Bir fleyin akmas›n› sa¤layan
üstü aç›k boru.
2.
Çat›da biriken ya¤-
mur suyunu kenarlarda toplay›p inifl
borular›na ileten, yatay konumlu, üstü
aç›k, madenî ya da plastik boru.
olumlu
ön a.
1.
Amaca, istenene, beklenti-
lere uygun olan; yararl›; müspet:
Bafl-
vurumdan olumlu bir sonuç ald›m.
2.
Yap›c›, müspet:
olumlu bir elefltiri.
3.
Onaylayan, kabul eden:
olumlu oy.
4.
Aranan sonuca ya da veriye uygun
olan, müspet, pozitif:
Tahlil olumlu so-
nuç verdi.
olumlu cümle
a. dlb.
Olumlu tümce.
olumlu tümce
a. dlb.
Yüklemi olumluluk
kavram› tafl›yan tümce, olumlu cümle:
Güzel bir fliir okudu.
olumsuz
ön a.
1.
Amaca, istenene, beklen-
tilere uygun olmayan; menfi:
Baflvu-
rumdan olumsuz bir sonuç ald›m.
2.
Yap›c› olmayan, menfit:
olumsuz bir
elefltiri.
3.
Onaylamayan, kabul etme-
yen, reddeden:
olumsuz oy.
4.
Aranan
sonucu ya da veriyi ortaya koymayan,
menfi, negatif:
Tahlil olumsuz sonuç
verdi.
olumsuz cümle
a. dlb.
Olumsuz tümce.
olumsuz tümce
a. dlb.
Yüklemi olumsuz-
luk kavram› tafl›yan tümce, olumsuz
cümle:
Bunun nedenini bilmiyorum.
olumsuzluk, -¤u
a.
Olumsuz olma duru-
mu, olumsuz olan›n niteli¤i.
olumsuzluk eki
a. dlb.
Eylem soylu sözcük-
lere olumsuzluk kavram› veren “-me
(-ma)” eki; genifl zaman ikinci ve üçün-
cü kiflilerde “-mez (-maz)” eki:
uyu-ma-
d›m, gel-mez.
olupbitti
a.
Oldubitti; emrivaki.
olupbittiye
getirmek
oldubittiye getirmek.
olur
ön a.
1.
Olabilir, olanakl›.
2.
be.
Bir fle-
yin uygun görüldü¤ünü, kabul edildi¤i-
ni belirtir:
– Bana yard›m eder misin?
– Olur.
olur olmaz 1)
olunca, olmas›n-
dan hemen sonra:
‹fl olur olmaz hemen
beni ara.
2)
kimli¤i, niteli¤i belirsiz,
rastgele, s›radan (kifli):
Olur olmaz kim-
selerle arkadafll›k etme.
3)
yerli yersiz,
gerekli gereksiz söylenen (söz) ya da iyi
mi kötü mü oldu¤una bak›lmadan seçi-
len (fley):
Olur olmaz fleylere para har-
c›yorsun.
olur fley (ifl) de¤il
beklenme-
yen, hesapta olmayan flafl›rt›c› bir fley
için kullan›l›r:
Olur fley de¤il, bu çocuk
o koca fleyi nas›l getirdi!
olufl
a.
1.
Olmak durumu ya da biçimi.
2.
Oluflma, meydana gelme.
oluflmak
(nsz.)
Belli bir varl›k ve biçim ka-
olmam›fl
oluflmak
466
Emel-Zuhal Sözlük-Harfler 21/07/2010 20:59 Page 466
