1634
n
Abaza Mehmet Paşa, Rumlarla Ermeniler
arasında çıkan bir anlaşmazlıkta Ermenilerden
rüşvet aldığı iddiasıyla idam edildi
(23-24 Ağustos).
n
Osmanlılarla Lehistan arasında barış antlaşması
yapıldı (Eylül).
1635
n
Türk şiirinin usta adlarından Nef ’i, yazdığı
hicivler yüzünden IV. Murat’ın emriyle
boğduruldu (27 Ocak).
Nef’i :
(1572 Hasankale/Erzurum
– 1635 İstanbul) divan şairi. Asıl adı
Ömer’dir.“Nef’i” takma adının, devrin
tarihçilerinden Mustafa Ali Bey tara-
fından verildiği söylenir. İlk gençliğinde
güçlü bir eğtimden geçtiği anlaşılan
Nef’i, Arapça ve Farsça öğrenmiş,
İran edebiyatının ünlü şairleri Hafız
ve Sadi’nin yapıtlarını okuyarak yetiş-
miştr. I. Ahmet döneminde İstanbul’a
gelerek resmî görevlere atanma fır-
satı bulmuş, sekiz kaside sunduğu
padişahın yakınları arasına girebilmiş-
tir. II. Osman ve IV. Murat dönemlerin-
de de sarayla olan ilişkilerini sürdür-
meyi başarmıştır. Özellikle IV. Mu-
rat’ın padişahlığında geniş sevgi ve iti-
bar görmüş, özel meclislerinde oku-
duğu şiirlerle ilgi kazanmıştır. Bir süre sonra gözden dü-
şerek Edirne’ye gönderilmiş ve IV. Murat tarafından ken-
disine bir daha taşlama türü şiir yazmaması emredil-
miştir. Edirne’de Muradiye mütevelliliği görevinde bulun-
duğu sırada padişaha bağlılık kasideleri yazmasının
karşılığını görerek, yeniden İstanbul’a alınmışsa da, çok
geçmeden Vezir Bayram Paşa’yı taşlayan bir şiiri yüzün-
den boğdurularak öldürülmüştür. Nef’i’nin, sözcüklerin
dize içinde titizlikle yerleştirilmelerinin sonucu, olağanüs-
tü ses ve uyum olanaklarını gerçekleştiren bir şair oldu-
ğunda birleşen edebiyat tarihçileri, şiirlerindeki somut
benzetiler üzerinde de dururlar. Gerçekten, içten bir coş-
kunluğun taşar gibi göründüğü her şiirinde, işlediği konu-
yu akla gelebilecek bütün öğeleriyle oluşturarak, betim-
lemeyi ses çağrışımlarıyla zenginleştirmesi, şiirinin özel-
likleri arasındadır. Başka bir özelliğinin de övgülerindeki
abartmalar olduğu söylenebilir; bu yanı, kendisini övdü-
ğü şiirlerde de görünür. Ünlü yapıtı “Siham-ı Kaza”da
kaside, terkibi bent ve dörtlük biçimlerinde meydana
getirilen şiirler toplanmıştır.Tümü, yaşadığı dönemin ün-
lü kişileri üzerine yazılan taşlamalardır. Türkçe “Di-
van”da 59 kaside, 119 gazel, 15 dörtlük vardır. Farsça
“Divan”ı, Prof. Ali Nihat Tarlan tarafından Türkçeye çev-
rilerek yayımlanmıştır (1943).
IV. MURAT DÖNEM‹ OLAYLARI
267
KASR-I fi‹R‹N ANTLAfiMASI
Ba¤dat’ta bar›fl sorununu çözümlemek
için kalan Sadrazam Kara Mustafa Pafla,
Safi Han’›n elçisi Saru Han’la görüflerek
17 May›s 1639’da Kasr-› fiirin Antlaflma-
s›’n› imzalad›. Buna göre, Ba¤dat eyaletin-
de Cesan, Bedre, Mendeli (Mendeliçin),
Derne, Derteng ve Sermil’e kadar uzanan
topraklar, Caf afliretine ba¤l› Ziyaettin ve Ha-
runi kabileleri; Zincir Kalesi’nin bat›s›ndaki
köyler, K›z›lca Kale, Ah›ska, Kars, Van ve fiehri-
zur ile Ba¤dat ve Basra çevresi Osmanl›lara ba¤lan›-
yor; Mendeliçin’den Derteng’e kadar bütün kaleler, Bire,
Zerduvi, Zincir Kalesi’nin do¤usundaki kaleler ve Mihri-
ban, ‹ran’a b›rak›l›yordu. Ayr›ca, Van çevresindeki Kotur,
Makû ve Kars yak›n›ndaki Magazberd kaleleri de y›k›la-
cakt›. Bu anlaflmayla, afla¤› yukar› günümüze kadar de-
¤iflmeyen Türk-‹ran s›n›r› belirlenmifl oldu.
Nef’i
(Tablo: Ethem Çal›flkan)
