1642
n
Sultan İbrahim’in, Haseki Turhan Hatice
Sultan’dan olan büyük oğlu Şehzade Mehmet
dünyaya geldi (1-2 Ocak).
n
Azak Kalesi’nin geri alınması görevi için Rus
seferi serdarlığına Sultanzade Semin Mehmet
Paşa atandı (3 Şubat).
n
Sultan İbrahim’in ikinci oğlu II. Süleyman
dünyaya geldi (15 Nisan). II. Süleyman’ın annesi
Saliha Dilâşûb Sultan’dır.
1643
n
Sultan İbrahim’in üçüncü oğlu Şehzade Ahmet
doğdu ( 25 Şubat). Şehzade Ahmet’in annesi
Hatice Muazzez Hanım’dır.
n
Nasuh Paşazade Hüseyin Paşa, Sadrazam Kara
Kemankeş Kara Mustafa Paşa’yı devirmek için
isyan edip Üsküdar civarına kadar ilerledi; daha
sonra yakalanıp idam edildi (26 Haziran).
1644
n
Veziriazam Kemankeş Kara Mustafa Paşa idam
edildi; yerine Civan Kapıcıbaşı Sultanzade Semin
Mehmet Paşa atandı ( 31 Ocak).
n
Büyük divan şairi ŞeyhülislâmYahya Efendi öldü
(26-27 Şubat).
Şeyhülislâm Yahya Efendi
(1552 İstanbul - 1644
İstanbul): Babası Şeyhülislâm Bayramzade Zekeriya
Efendi’nin çevresinde yetişti, ilmiyye sınıfına girdi. Babasıy-
la birlikte hacca gidip geldikten sonre (1566) İstanbul
medreselerinde müderrislik (1567-1595), Halep, Şam,
Mısır, Bursa, Edirne ve İstanbul’da kadılık (1595-1604)
yaptı. Orta yaş döneminde önemli görevlere atandığı za-
man ülkede bir çöküntünün ilk rüzgârları esiyordu. Padi-
şah I. Ahmet, en ilkel yönetim bilgilerinden yoksun on altı
yaşında bir çocuktu. Çeşitli bölgelerde halk hareketleri
başlamış, en önemlilerinden Celâlî isyanları büyük kan
dökülerek bastırılmıştı. Şeyhülislâmlığa getirilişinden bir yıl
sonra tahta çıkan IV. Murat (1623-1640) dönemindeyse
zulüm, olağan sayılır hâle gelmişti. İki kez azledilip yeni-
den atandığı görevinde yöneticilerin düşmanlıklarını üze-
rine çekerek birkaç kez öldürülme tehlikesi geçirdi. Naili,
Nedim, Ziya Paşa’nın övgü mısralarıyla belirttikleri gibi,
gazel ustasıdır. Şiirlerine genel olarak iki duygu egemen-
dir: Öfke ve acı. Öfke, olumsuzlukların nedenlerini göre-
mediği bir dünyaya karşı; acı, etkilerini yüreğinde duydu-
ğu olumsuz bir dünyadan ötürüdür. 2 kaside, 1 sâkıname,
1 tahmis, 340 gazel, 23 kıt’a, 47 rubai, 47 beyit bulunan
“Divan”ı, İbnül Emin Mahmut Kemal’in (İnal) inceleme-
siyle birlikte basılmıştır (1918). Basılmamış bir “Nigâris-
tan” çevirisi vardır.
SULTAN ‹BRAH‹M DÖNEM‹ OLAYLARI
Veziriazam›n karfl› ç›kmas›na ra¤men Yu-
suf Pafla ve Hüseyin Efendi (Cinci Hoca)’nin
›srarlar› sonucunda Venedik Cumhuriyeti’yle
savafla karar verildi.
Yusuf Pafla, Malta seferine ç›k›yormufl gibi
300 parça gemiden oluflan donanmayla ‹stan-
bul’dan hareket edip (Nisan 1645) Navarin li-
man›na ulaflt›¤› zaman kendisine gizli bir tali-
mat gönderilerek “esas seferin Malta korsan
gemilerine yatakl›k eden Girit adas›na yap›la-
ca¤›” bildirildi. Böylece ileri harekât›n› sürdü-
ren Osmanl› donanmas›, Girit adas› yak›nlar›n-
daki Ayatodori adas›n› fethettikten sonra Gi-
rit’in kuzeybat›s›nda bulunan Hanya liman›na
bir ç›karma yapt› ve sa¤lam surlara sahip olan
Hanya Kalesi de kuflat›ld›. Bu s›rada 20 parça-
dan oluflan Cezayir donanmas› da geldi ve Su-
da liman›n›n korunmas›yla görevlendirildi. Ku-
flat›lan Hanya Kalesi’ne karfl› iki sald›r› düzen-
lendiyse de fethedilemedi; bununla birlikte kaleyi savunan
kuvvetler, yeni bir sald›r›ya karfl› koyamayacaklar›n› dü-
flünerek kaleyi bar›fl yoluyla teslim etmek zorunda kald›-
lar. Böylece 54 gün sürdürülen bir kuflatmadan sonra
Hanya Kalesi, Osmanl› kuvvetlerinin eline geçti. Yap›lan
antlaflmaya göre, kaledeki Franklar, hiçbir sald›r›ya u¤ra-
madan gemilerle adadan ayr›ld›lar. Kalenin muhaf›zl›¤›na
Küçük Hasan Pafla atand›. Öte yandan Osmanl› do-
nanmas›n›n Girit’e geldi¤ini haber alan Venediklilerle
birlikte Malta, Papal›k ve ‹spanya gemileri (yakla-
fl›k 100 parça) Suda liman›na geldiler, fakat Hanya
liman›n›n, Osmanl›lar›n eline geçti¤ini görünce
hiçbir harekâta giriflemediler. Yusuf Pafla, Hanya
liman ve kalesine yeterli say›da bir muhaf›z birli¤i ile
yiyecek, silâh ve di¤er savafl malzemesi takviyesin-
den sonra ‹stanbul’a hareket etti.
Hanya’n›n fethedilip Osmanl›lara ba¤lanmas›,
Venedik Cumhuriyeti ile uzun süren sa-
vafla neden oldu. Derhal harekete ge-
çen Venedik donanmas›, Osmanl› k›-
y›lar›na sald›r›rak büyük tahribata ne-
den olmaya bafllad›.
Öte yandan Venedik Cum-
huriyeti’nin savafl haz›rl›kla-
r› yapmakta olduklar› ve bü-
yük bir donanmayla hareke-
O
N
S
EK‹Z‹NC‹
O
SMANLI
P
AD‹fiAHI
S
ULTAN
‹
BRAH‹M
PAD‹fiAHLAR ALBÜMÜ
278
