254
KAYSERİ (38)
İç Anadolu Bölgesi’nin güneydoğu kesiminde,
aynı adlı ilin merkezi. Büyükşehir statüsüne sa-
hiptir. Hacılar, İncesu, Kocasinan, Melikgazi,
ve Talas olmak üzere 5 merkez ilçeden oluşur.
Kara yolu ve demir yolu üzerinde bir ticaret ve
sanayi merkezidir. Tarih: Erciyes Dağı’nın kuzey
eteğinde, kendi adını taşıyan ovada kurulmuş
olan Kayseri, tarihsel bir kenttir. Hemen yakı-
nında yer alan Kültepe (Kaniş) arkeolojik kalın-
tıları, bölgenin, Hitit döneminde de yerleşilmiş
bir alan olduğunu kanıtlar. Roma, Bizans, Arap
ve Selçuklu egemenliklerinden sonra, kent
1515’te Osmanlı Devleti yönetimine girmiştir.
Güzel Sanatlar: Kent merkezinde Anadolu Sel-
çuklu ve Osmanlı dönemlerinden kalan, Ana-
dolu’da Türk mimarlığının gelişmesini yansıtan
pek çok tarihî eser bulunur. Kayseri Kalesi (6.
yüzyıl), Bizans döneminde yapılmış, Anadolu
Selçukluları ve Osmanlılar tarafından onarıl-
mıştır. Ulucami (1205), mihrap duvarlarına pa-
ralel beş kemerle sekiz nefe ayrılmış olup dört
ayağa oturtulmuş bir kubbeyle örtülüdür. Ana-
dolu Selçuklu yapısı Huand Hatun Külliyesi
(1238), bir parçası olan cami dikdörtgen planlı,
içi sade bir yapıdır. Mihrabı geometrik geçme
bordürlüdür; bitkisel motifler ile hat sanatı
uyumlu biçimde kaynaşmıştır. Külliyenin Med-
resesi dikdörtgen planlı ve iki katlıdır. Yüksek
revaklarla çevrili avlunun iki yanında ders oda-
ları bulunur. Medrese, bugün Kayseri Etno-
grafya Müzesi olarak kullanılmaktadır.
Külliyenin sekizgen planlı türbesi, avlunun kö-
şesinde yer alır. Türbenin içi sade, dışı ise yu-
varlak sütunlar, kemerler, üçgen alınlıklarla
süslüdür. Çifte hamam planındaki hamam, ek-
lemeler yapıldığı için özgün biçimini yitirmiştir.
Kölük Camii ve Medresesi’ndeki (13. yüzyıl)
cami, kare planlı bir yapıdır. Mozaik, çinili mih-
rapta geometrik ve bitkisel motifler ve hat sa-
natının güzel örnekleriyle birlikte kullanılmıştır.
Hacı Kılıç Külliyesi’nin (1249) camii, uzunla-
masına planlı, avlusuz bir yapıdır ve beşik to-
nozla örtülü beş neften oluşur. Doğu
duvarında, yan nefe açılan taçkapı, Anadolu
Selçuklu mimarisinin özelliklerini taşır. Med-
rese açık avlulu, revaklıdır. Mimar Sinan’ın
onayladığı plana dayanarak yapılan Kurşunlu
Cami’de (1585) kare planlı ana mekân, kub-
beyle örtülüdür. Mukarnaslı taçkapı ve son ce-
maat yeri Osmanlı mimarisi üslubundadır.
Kayseri’de Anadolu Selçukluları döneminden
Çifte Kümbet (1247), Döner Kümbet (1276),
Sırçalı Kümbet (14. yüzyıl) gibi kümbetler yanı
sıra Anadolu Beylikleri döneminden Avgunu
Medresesi (13. yüzyıl), Seraceddin Medresesi
(1237), Sahibiye Medresesi (1268), Köşk Med-
rese (1432), Hatuniye Medresesi (1432) gibi
medreseler bulunur. Açık avlulu, dört eyvanlı
medreselerin ilk örneklerinden biri olan Gevher
Nesibe Sultan TıpMedresesi (1205) olarak bilinen
şifahane, Anadolu Selçuklularının ilk tıp medrese-
sidir. Raşit Efendi Kütüphanesi (1796), Ulucami’nin
batı duvarına bitişik kare biçiminde kubbeli okuma
salonu olan bir binadır. Hızır İlyas Köşkü (1242),
sağlam taş duvarları, kuleleri, mermer kapısıyla Sel-
çuklu kervansaraylarına benzer. Uzun bir koridorun
sonunda, mihrabı süslü cami yer alır. Kayseri kenti
yakınlarında I. Alaeddin Keykubad tarafından yap-
tırılan üç yazlık köşkten oluşan Keykubadiye
Saraylarının (1224-1226) birinde geometrik ve
sitilize bitki motifleri sağlam kalmıştır.
AKKIŞLA
(Eski adı: Kuzugüden), Kayseri iline bağlı ilçe
ve bu ilçenin merkezi olan kent. Kayseri’nin
64 km kuzeydoğusundaki ilçe toprakları orta
yükseklikte dalgalı düzlüklerden meydana
gelir. Uzunyayla’nın bir bölümü ilçe sınırları
içinde kalır. Doğusunda Hınzır Dağı yer alır.
Ekonomisi hayvancılığa dayanır. En çok
koyun ve sığır beslenir. Arıcılık gelişmiştir.
Tarıma elverişli arazi az olduğundan üretim iç
tüketime yöneliktir. El tezgâhlarında halı do-
kumacılığı yaygındır. İlçe merkezi, Hınzır Da-
ğından kaynaklanan bir derenin vadisinde
kurulmuştur. İl merkezine 80 kmmesafededir.
Bünyan ilçesine bağlı bucak merkeziyken 19
Mayıs 1987’de 3392 sayılı Kanunla ilçe oldu.
Belediyesi 1956’da kuruldu.
Nüfusu: 9.128 (2008)
BÜNYAN
Kayseri iline bağlı ilçe ve bu ilçenin merkezi
olan kent. Kayseri’nin 45 km kuzeydoğu-
sunda, Kayseri-Malatya kara yolu kıyısındadır.
İlçe toprakları Orta Torosların bir kolu ve her
iki yanında yer alan düzlüklerden meydana
gelir. Kuzey, güney ve batıdaki çöküntü alan-
ları genelde bir plato görünümündedir. Ovalar
çok azdır. Sarımsaklı Suyu üzerinde bir hid-
roelektrik santrali vardır. Evlerdeki tezgâhlarda
dokunan Bünyan halıları, Türkiye’de üretilen
en nitelikli halılardır. Çevresinin başlıca ürün-
leri tahıl ve patatestir. İlçede Sümerbank
Yünlü Mensucat Fabrikası bulunmaktadır. İlçe
belediyesi 1868’de kurulmuştur. 1256’da ya-
pıldığı sanılan Bünyan Ulucamisi, ilçedeki en
önemli tarihî yapıdır.
Nüfusu: 34.819 (2008)
DEVELİ
Kayseri iline bağlı ilçe ve bu ilçenin merkezi
olan kent. Kayseri’nin 45 km güneyinde, Er-
ciyes Dağı eteklerindedir. Doğuda Tomarza,
güneyde Feke, Saimbeyli, Tufanbeyli ve Yah-
yalı, batıda Yeşilhisar, kuzeyde İncesu ilçele-
riyle çevrilidir. Kuzey ve kuzeybatısında
Erciyes Dağı, doğusunda Bakır Dağ, orta kı-
sımda ise Develi Dağları yer alır. Başlıca akar-
suyu, Zamantı Irmağı’dır. Dağların arasında
Develi Ovası bulunur. Ekonomisi tarıma da-
yalıdır. Başlıca tarım ürünleri, buğday ve çav-
dardır. Sulanabilen yerlerde meyvecilik
yapılır; en çok elma, üzüm ve zerdali yetiştiri-
lir. İlçede büyükbaş ve küçükbaş hayvan bes-
lenir. Arıcılık gelişmiş olup, özellikle balı
ünlüdür. Dokumacılık yaygındır. Halı, deri,
keçe ve orman ürünleri fabrikaları, ilçedeki
başlıca sanayi kuruluşlarıdır. İlçe toprakla-
rında demir, linyit ve çinko yatakları bulunur.
Denizden yüksekliği 1150 metredir. Yörede
bulunan Fraktin Anıtı ve İmamkulu Anıtı, Hi-
titlere ait en önemli kaya kabartmalarıdır. İlçe
adını, Oğuz boylarından olan Develi Oba-
sı’ndan alır. 19. yüzyılda bugünkü yerleşme-
nin 3 km kadar güneyinde bir kale kalıntısının
eteğinde yer alan ilçe, sonraları Evrek köyüne
kaydırılmış ve köyün adı Develi olarak değiş-
tirilmiş, eski yerleşmeye de Eski Develi den-
miştir. İlçe belediyesi 1886’da kuruldu.
Nüfusu: 65.452 (2008)
FELÂHİYE
(Eski adı: Rumdiğin), Kayseri iline bağlı ilçe
ve bu ilçenin merkezi olan kent. Delice Ir-
mağı’nın Akdere adlı kolu üzerinde, Akdağ
kütlesinin güney uçlarında kurulmuştur. Gü-
neyinden Kızılırmak geçer; ilçenin doğusunda
tepeler sıralanır. İlçe toprakları, orta yüksek-
likteki engebeli araziden meydana gelir. Kuzey
ve kuzeydoğusunda, Akdağ yer alır. Ekono-
misi tarım ve meyveciliğe dayanır. Halı ve
kilim dokumacılığı ilçenin önemli gelir kay-
nağıdır. 1957’de ilçe olmuş, belediyesi
1951’de kurulmuştur.
Nüfusu: 6.971 (2008)
HACILAR
Kayseri iline bağlı ilçe ve Kayseri Büyükşehir
Belediyesi’ni oluşturan merkez ilçelerden biri.
Kayseri’nin 11 km güneyinde, Erciyes Dağı
eteklerindedir. İlçe toprakları, orta yükseklikte
dalgalı düzlüklerden oluşur. Ekonomisi tarıma
dayalı olup yetiştirilen başlıca ürünler zerdali,
üzüm, buğday ve arpadır. Halı dokumacılığı
KAYSERİ’NİN İLÇELERİ
