244
KARS, Doğu Anadolu Bölgesi’nin kuzeydoğu
kesiminde il. Doğuda Ermenistan, güneydo-
ğuda Iğdır, güneyde Ağrı, batıda Erzurum, ku-
zeyde Ardahan illeriyle çevrilidir. Yüzey
Biçimleri: Doğu Anadolu’nun Erzurum-Kars
bölümünde yer alan il alanı, genel olarak yük-
sek platolardan oluşur. Güneyden ve doğudan
Arpaçay ve Aras vadileri, kuzey ve kuzeybatıdan
Yalnızçam Dağları ve uzantılarıyla çevrili bu
yüksek platolar üzerinde, Karadeniz Bölgesi ile
Doğu Anadolu’yu birbirinde ayıran dağlar yer
alır. Doğu Anadolu Bölgesi’nin diğer illerinden
farklı olarak yöredeki dağlar, konik biçimli ve
volkaniktir. Genellikle doğu-batı doğrultusunda
Erzurum’dan ile sokulan bu kıvrımlı dağlar, il
sınırları içinde üç kola ayrılır. Birinci kol, Aras
Irmağı su bölüm çizgisini ve ilin güney sınırını
oluşturarak güneydoğuda İran sınırına dek uza-
nır. İkinci kol, Sarıkamış üzerinden il alanını
ikiye bölerek, Kars Çayı ile Aras Irmağı havza-
larını birbirinden ayırır. Üçüncü kol, ilin kuzey
sınırını oluştururak Ermenistan’a dek uzanır. İlin
dağ sisteminin ikinci kolunun başlıca yüksel-
tileri; Sarıkamış’ın batısında Soğanlı Dağı
(2.808 metre), onun güneybatısında Süphan
Dağı (290 metre) ve yine Sarıkamış’ın batısın-
daki Ziyaret Dağı’dır (2.828 metre). Ziyaret Da-
ğı’ndan doğuya doğru Aras Irmağı ile onun
kolu olan Bayram Deresi arasında Aladağ
(3.138 metre) yer alır. Doğudan Kars Yaylası’na
sokularak Digor ve Kağızman ilçelerine dek
uzanan Ağadeveler Dağı, üç kütleden oluşur.
Digor’un kuzeyinde Kars Platosu üzerinde Du-
manlı Dağı yükselir (2.698 metre). İl dağ sis-
teminin üç koluysa Allahüekber Dağlarından
ayrılarak kuzeydoğuya yönelir ve düzenli bir
sıra olan Yalnızçam Dağlarını oluşturur. Arda-
han-Göle Platosu’nu kuzeyden kuşatan bu dağ
sırası aynı zamanda Kura Irmağı havzası ile
Doğu Karadeniz havzasını da ayırır. Öte yandan
Artvin ile Kars arasında doğal sınır oluşturan
Yalnızçam Dağlarının en yüksek noktası (2.918
metre), bu kolun en önemli yükseltisidir. Sis-
temin ilk kolu, Kars, Erzurum ve Ağrı illerinin
birleşme noktasından başlayarak doğuya doğru
İran sınırına dek uzanır. En önemli sırası Kağız-
man’ın güneyinde geniş bir kütle oluşturan
Aras Güneyi Dağları, doğuya doğru Perili Dağ,
Durak Dağı ve Zor Dağlar ile devam eder; en
yüksek tepesi Aşağıdağ’dır (3.275 metre). Zor
Dağ’ın doğusunda Pamuk Dağı (2.634 metre)
yer alır. En doğuda, büyük bölümü Ağrı sınırları
içinde kalmakla birlikte doruğu Kars ili sınırları
içinde kalan Ağrı Dağı yükselir (5.123 metre).
Kars’ın %50.7’sini kaplayan engebeli platolar,
genellikle akarsu vadilerinde sıralanan ovalar
arasında, bu ovalardan 250-500 metre yüksek-
likte yer alır. Bu geniş ve dalgalı platolar grubu
genel olarak Kars platoları olarak adlandırılır.
Yükseklikleri 1.500 ile 2.000 metre arasında
değişen bu platolar Kars ovasının çevresinde,
dağların yamaçları arasında yer alır. Kars yöre-
Kars'dan bir görünüm
Kars
Yüz ölçümü
:9.594 km
2
Nüfusu
:312.128 (2008)
İlçe sayısı
:8
İl trafik kodu
:36
KARS
