274
rıldıysa da Sasaniler ve Araplar tarafından saldırıya
uğramıştır. 11. yüzyıl sonlarında Kutalmışoğlu Sü-
leyman Şah tarafından Selçuklu topraklarına katıldı.
OsmanGazizamanındaOsmanlılarınelinegeçmiştir.
II.Mehmet(Fatih)veI.Selim(Yavuz)dönemindeimar
edildi,tersanelerionarılarakişlerdurumagetirildi.Ne
var ki 16. ve 17. yüzyıllarda ekonomik koşulların kö-
tüleşmesi ve merkezi yetkideki boşluklardan doğan
eşkıyalık ve soygunculuk gibi olaylardan, ayaklan-
malardanolumsuzyöndeetkilendi.18.yüzyıldaAna-
dolu’nun birçok yöresinde olduğu gibi İzmit’te de
ayanlar etkili oldu ve halka yoğun baskı yaptılar. 19.
yüzyılda ise İzmit, yeniçeriliğin kaldırılmasına karşı
gelişen tepkileri ve ayaklanmaları yaşadı. Bir bütün
olarak bakıldığında, Osmanlı İmparatorluğu döne-
minde; kentin İstanbul ile Anadolu arasındaki iliş-
kide önemli bir halka olmasının yanı sıra İstanbul’un
karadan korunmasında stratejik bir önem taşıma-
sının, tersaneleriyle imparatorluk bakımından ağır-
lıklı bir işlevi yerine getirmesinin farkında olan
birçok padişah İzmit’in her bakımdan gelişmesi için
çaba harcadı. İstanbul’un gereksinimlerinin yöreden
karşılanması için ilde dokuma, gıda gibi sanayi kol-
ları geliştirildi. Mondros Mütarekesi’nin ardından
Fransız ve İngilizlerce işgal edildi. İzmit’te Müda-
faa-i Hukuk Cemiyeti ve İzmit Kuvayımilliye’sinin
kurulmasına dek yerel direnişi sürdüren örgütlerden
en önemlisi, Karakol Cemiyeti’nin Kocaeli grubu-
dur. Bu örgüt yöredeki işgalci güçlere ve onların iş-
birlikçisi Rumlara ve Ermenilere karşı silahlı
direnişin yanı sıra İstanbul’dan Anadolu’ya silah,
cephane ve adamkaçırma gibi görevleri de yürüttü.
1920’de İtilaf Devletleri ile Damat Ferit’in Kuvayı-
milliye’ye karşı kurdukları Hilafet Ordusu, Kuvayı-
milliye birlikleri karşısında İzmit yöresinde ağır
yenilgiye uğradılar. Aynı yılın Haziran ayında Ko-
caeli Yunan işgaline uğradı. Ancak 1 yıl sonra,
27 Haziran 1921’de ulusal kurtuluş güçlerince
yoğun çatışmalar sonunda kurtarıldı.
BAŞİSKELE
Kocaeli iline bağlı ilçe ve Kocaeli Büyükşehir Be-
lediyesi’ni oluşturanmerkez ilçelerden biri.Mar-
maraBölgesi’ninÇatalca-Kocaelibölümündedir.
Batısında Gölcük, doğusunda Kartepe, güne-
yinde Bursa ve Bilecik illeri yer alır. İlçenin Yu-
vacık bölgesinde halkın büyük çoğunluğu
geçimini ormancılık, arıcılık ve tarımsal ürünler-
den sağlar. Zengin su kaynaklarına sahip böl-
gede 1997 yılında Yuvacık Barajı inşa edilmiştir.
Yeniköy bölgesindeki hızlı sanayileşme ve sa-
nayikuruluşlarınınartmasınedeniylesonyıllarda
çiftçilik azalmıştır.Mart 2008’de kabul edilen ya-
sayla ilçe hâline getirilen Başiskele’nin sınırları;
Karşıyaka beldesi merkez olmak üzere Yeniköy,
Bahçecik, Yuvacık ve Kullar beldelerinin birleş-
mesi, Servetiye Cami, Kazandere, Aksığı, Tepe-
cik,Serindere,CamidüzüveDoğantepeköylerini
kapsar.
Nüfus: 65.121 (2008)
ÇAYIROVA
Kocaeli iline bağlı ilçe ve Kocaeli Büyükşehir Be-
lediyesi’ni oluşturan merkez ilçelerden biri. Do-
ğusunda ve güneyinde Gebze, batısında ve
kuzeyinde İstanbul’un Tuzla ilçesiyle sınırlıdır.
Ekonomisi sanayi işçiliği, ticaret ve tarıma da-
yalıdır.Otomotiv,gıda,plastik,çelik,elektrik,deri,
kimya, elektronik ve kauçuk alanlarında önemli
sanayi kuruluşlarına sahiptir. Güzeltepe, Şeker-
pınar, Çayırova mahallesi ve Yenimahalle’nin
birleştirilmesiyle oluşturulmuştur. Eski adı Gü-
zeltepe’dir. 1992 yılında belde, Mart 2008’de
kabul edilen yasayla Gebze ilçesinden ayrılarak
ilçe hâline getirilmiştir.
Nüfus: 78.430 (2008)
DARICA
Kocaeli iline bağlı ilçe ve Kocaeli Büyükşehir Be-
lediyesi’ni oluşturan merkez ilçelerden biri. Kı-
yısındaki liman tesisleri,çimento fabrikası ve yaz
turizmi açısından önemli tesisler bulunanDarıca
ilçesi, 2008 yılında Kocaeli'ninGebze İlçesinden
ayrılarak Bakanlar Kurulu kararıyla ilçe haline
gelmiştir.
Nüfusu: 135.966 (2008)
DERİNCE
Kocaeli iline bağlı ilçe ve Kocaeli Büyükşehir Be-
lediyesi’ni oluşturan merkez ilçelerden biri.
İzmit’e 6 km uzaklıkta, İzmit Körfezi kıyısındadır.
Çevresinde üzüm bağları ve kiraz bahçeleri
önemli bir yer tutar. İlçe, özellikle kirazıyla ünlü-
dür. Petrol rafinerisi ve petrokimya tesisleri baş-
lıca sanayi kuruluşlarıdır. Kıyısında bir vapur
iskelesi bulunur. Bakanlar Kurulunca 1999’da
çıkarılan kanun hükmünde kararnameyle, Mer-
kez ilçeye bağlı altı köyle birlikte ilçe yapılmıştır.
Nüfusu: 121.504 (2008).
DİLOVASI
Kocaeli iline bağlı ilçe ve Kocaeli Büyükşehir
Belediyesi’ni oluşturan merkez ilçelerden biri.
Kocaeli Yarımadası'nın güney kıyı şeridinde,
Gebze ilçesinin 8 km doğusunda, İzmit'in 25
kmbatısında yer alır. 2008 yılında çıkan kararla
Gebze'den ayrılıp ilçe olmuştur. Anadolu yaka-
sını Avrupa yakasına bağlayan deniz, kara ve
demir yolları Dilovası’ndan geçmekte olup,
İzmit Körfezi'nin karşı kıyıya en yakın yeri olma
özelliğine de sahiptir. 1955 yılında yapılan E-5
kara yolunun Dilovası’ndan geçmesiyle değer
kazanan bölge, daha sonraki yıllarda sanayi-
leşmenin başlamasıyla hızlı bir nüfus artışına
uğramıştır. Günümüzde Türkiye’nin önemli sa-
nayi kuruluşlarını bünyesinde barındıran Dilo-
vası, 2008 yılında Tavşancıl İlk Kademe
Belediyesi’nin tüzel kişiliği kaldırılarak mahal-
leleri ile birlikte Dilovası İlk Kademe Beledi-
yesi’ne katılması ve Dilovası merkez olmak
üzere ilçe yapılmıştır.
Nüfusu: 43.974 (2008)
GEBZE
Kocaeli iline bağlı ilçe ve Kocaeli Büyükşehir
Belediyesi’ni oluşturan merkez ilçelerden biri.
İzmit’in batısında ve İzmit-İstanbul asfaltı üze-
rinde kurulmuştur. İzmit’e 51 km, İstanbul’a 41
km uzaklıktadır. İlçe toprakları, dalgalı düzlük-
lerden meydana gelir. Ekonomisi sanayi ve ta-
rıma dayalıdır. Sanayi kuruluşları, İstanbul-İzmit
kara yolu boyunca yer alır. Çimento, cam, teks-
til, plastik, makine,metal eşya vemetalürji, oto-
motiv yan sanayi fabrikaları, ilçedeki başlıca
sanayi kuruluşlarıdır. Hereke bucağında
1843’te kurulan Sümerbank Hereke Yünlü Sa-
KOCAELİ’NİN İLÇELERİ
Kocaeli'nin Kandıra ilçesindeki Akçakoca Türbesi
