365
lere değin bir Danişmendli yapısı olarak bilini-
yordu. 1955’te gerçekleştirilen onarım sıra-
sında bulunan bir yazıt, caminin 1197’de Kızıl
Arslan bin İbrahim tarafından, burada daha eski
bir caminin yerine yaptırıldığını ortaya koymuş-
tur. Bir başka yazıt ise 1213 tarihlidir ve mina-
renin yapımıyla ilgili olduğu sanılmaktadır. Orta
Çağın önemli bilim ve kültür merkezlerinden
olan Sivas’ta, mimarîleri ve bezemeleriyle dik-
kati çeken anıtsal medreseler bulunmaktadır.
Dönemin başlıca tıp medreselerinden ve darüş-
şifalarından olan Keykâvus Darüşşifası’ndan
(1217) günümüze yalnızca darüşşifa ulaşmıştır.
Dört eyvanlı, revaklı avlulu medreseler planın-
daki yapının gamalı haç, sekizgen yıldızlar ve
altıgenlerden oluşan süslemeleri Büyük Sel-
çuklu dönemi etkilerini yansıtır. Çinileriyle de
ilgi çeken yapının sağ eyvanı I. İzzeddin Keykâ-
vus türbesidir. Mimar Kaluyan’ın yapıtı olan
Gökmedrese (1271-1272), çifte minareli, zen-
gin taş süslemeli görkemli taçkapısı, dört ey-
vanlı olgun planı, çini bezemeleriyle Anadolu
medreselerinin en önemli örneklerindendir.
1271’de Muzaffer Burucirdi’nin yaptırdığı Bu-
ruciye Medresesi, bakışık düzendeki, dört ey-
vanlı, iki katlı mimarisiyle klasik Anadolu med-
reselerindendir (günümüzde Sivas Müzesi).
İlhanlı Veziri Şemseddin Muhammed Cüvey-
ni’nin yaptırdığı (1271) Çifte Minareli Medrese,
iki katlı ve bakışık düzende eyvanlıydı (günü-
müze yalnızca yivli minareli anıtsal taçkapının
yer aldığı ön cephesi ulaşmıştır). Kadı Burha-
neddin Türbesi (1398), 1966’daki onarım sı-
rasında, kesme taştan dört sütuna oturan tek
kubbeli bir anıtmezara dönüştürülmüştür. Os-
manlı dönemi anıtları daha yalındır. Koca
Sinan Paşa’nın yaptırdığı Meydan Camii
(1564) kesme taştandır; dikdörtgen planlı
cami, eğimli çatıyla örtülüdür. Karşısındaki
Meydan Hamamı (16. yüzyıl) dört eyvanlı,
kubbeli bir yapıdır (günümüzde çok haraphâl-
dedir). 1580 tarihli Kale Camii, Sivas Valisi
Mahmud Paşa dönemindendir (bu vali, kentte
ayrıca bir han ve medrese yaptırmıştı). A.
Gabriel’e göre, bu cami Paşa Kalesi’ndeki eski
bir caminin yerine inşa edilmiştir. Kareye
yakın dörtgen planlı yapı, kalem işi süslemeli
kubbeyle örtülüdür. Tek şerefeli minaresi
tuğla örülüdür. Behram Paşa’nın oğlu Mustafa
Bey’in yaptırdığı (1589) Aliağa Camii, tek kub-
belidir; üçlü yonca biçiminde kemerli mihrabı
mukarnas dolguludur. Ali Baba Camii’nin
(1792) kubbesi, dıştan ahşap çatıyla örtülü-
dür. Yeni Cami ya da Mahkeme Camii (1770-
1771), Paşa Camii (1805-1806), İzzet Paşa
Camii (1816-1817), Saitpaşa Camii (1819),
kentin diğer Osmanlı anıtları arasında belirti-
lebilir. Keykâvus Darüşşifası, Buruciye Med-
resesi, Çifteminareli Medrese, Kale Camii ile
çevre düzenlemesi sırasında ortaya çıkarılan
Roma Hamamı kalıntılarının bulunduğu kesim
günümüzde sit alanıdır. Atatürk’ü sivil giysili
olarak ayakta gösteren tunçtan heykel, Nusret
Suman’ın eseridir (1964). 1934’te Gök Med-
rese’de hizmet vermeye başlayan Sivas Mü-
zesi, onarılan Buruciye Medresesi’ne taşınarak
1967’de ziyarete açılmıştır. Üç bölümden olu-
şan müzede çeşitli arkeolojik buluntular ile
yöreden derlenmiş etnografik yapıtlar sergi-
lenir. Sivas Kongresi’nin yapıldığı Sivas Sul-
tanîsi de düzenlenerek Sivas 4 Eylül Atatürk
Müzesi’ne dönüştürülmüştür.
Sivas'taki Buruciye Medresesi avlusu
