374
ŞIRNAK, bir bölümü Güneydoğu Anadolu Böl-
gesi’nde, bir bölümü Doğu Anadolu Bölgesi’nde
olan il. Kuzeyinde Siirt, kuzeydoğusunda Van,
doğusunda Hakkâri, batısında Mardin illeri; gü-
neyi Irak ve Suriye ile sınırlanır. Yüzey Biçimleri:
Batı ve güney kesimindeki bazı düzlükler dışında
ilin büyük bölümü, akarsu vadileriyle derin bi-
çimde parçalanmış dağlık ve engebeli alanlardan
oluşur. Kuzey ve doğu kesimleri engebelendiren
dağlar Güneydoğu Toroslara bağlıdır. Dorukları
il sınırları dışında kalan Çerrand Dağı (Yassıdağ)
ile Herekol (Yazılıca) Dağı’nın güney uzantıları ilin
kuzey kesimine sokulur. İlin doğu kesimini Hak-
kâri Dağlarına bağlı Gönherç (Konaklı) Dağı’nın
batı uzantıları ile Altın Dağı, Mamemusa (Musa)
Dağı (3.232), Tanintanin Dağı (3.055 metre), Ka-
racadağ olarak da adlandırılan Termo Dağı (3.275
metre) ve İncebel Dağı (3.019 metre) engebelen-
dirir. Orta kesimde, doruğu 2.114 metreye erişen
Cudi Dağı yer alır. İlin en yüksek noktası, Altın
Dağı’nın 3.358 metreye ulaşan doruğudur. Yazın
gür çayırlarla kaplanan Faraşın Yaylası gibi yük-
sek düzlükler hayvancılık, Silopi, Cizre ve İdil yö-
relerindeki alçak düzlükler ise bitkisel üretim
açısından önem taşır. İlin Doğu Anadolu Böl-
gesi’nde kalan kesimlerinde kışları sert bir iklim,
Güneydoğu Anadolu’da kalan kesimde kışlar
daha ılık, yazlar ise aşırı sıcaktır. Örneğin, Cizre’de
en soğuk ay ortalaması 6 °C, en sıcak ay ortala-
ması 33,7 °C’dir. Bu kentte, bugüne değin ölçü-
len en düşük sıcaklık -9 °C (18 Ocak 1973), en
yüksek sıcaklık 48 °C’dir (17 Temmuz 1978). Şır-
nak, orman örtüsü açısından yoksuldur. Düz
alanların doğal bitki örtüsünü otsu bozkır bitkileri
oluşturur. Güneydoğu Toroslar üzerinde yer yer
bozuk karakterli meşeliklere rastlanır. Söz konusu
dağların daha yüksek kesimlerinde ardıç toplu-
lukları yer alır. Bu dağların belli yüksekliklere
kadar olan kesiminde yabani fıstık ağaçları görü-
lür. İl topraklarından kaynaklanan suları Dicle Ir-
mağı toplar. Bu ırmağın başlıca kolları Kızılsu ve
Habur çaylarıdır. Dicle Irmağı ve Habur Çayı ile
bu akarsuyun kollarından Hezil Çayı, yer yer Irak
ve Suriye sınırını çizer. Habur Çayı’nın Dicle Ir-
mağı’na katıldığı noktada Türkiye, hem Irak’a,
hem de Suriye’ye komşu olur. İl toprakları, ülke
ulaşımı ve uluslararası taşımacılık açısından
önemli bir konumdadır. Cizre şehrinden geçen
önemli transit yolu Habur sınır kapısından Irak’a
geçer. Bu yollar Cizre ve Silopi’yi önemli birer
konaklama ve ticaret merkezi durumuna getirmiş-
tir. Siirt’ten gelen kara yolu ile Cizre’yi Hakkâri
üzerinden Esendere sınır kapısına bağlayan yol
kentte kesişir. Turistik Yerler: Şırnak ve yöresi:
Bestemeremi Ilıcası. Beytüşşebap ve yöresi: Kale
Meme; Kelativuri Kalesi, Mezra yöresindeki tek
bir yayaya oyulmuş, Neolitik Döneme tarihlenen
resimler, Ilıcak Köyü’ndeki Zümrüt Kaplıcaları.
Cizre ve yöresi: Dicle Köprüsü (12. yüzyıl). An-
kara’ya uzaklığı 1.181 km’dir. Eskiden Siirt’in bir
ilçesi olan Şırnak, 16 Mayıs 1990 tarihli ve 3647
sayılı yasa uyarınca Beytüşşebap, Cizre, Güçlü-
konak, İdil, Silopi ve Uludere ilçeleriyle birleşti-
rilerek il yapıldı.
Şırnak’tan bir görünüm
Şırnak
Yüz ölçümü
:7.296 km
2
Nüfusu
:429.287 (2008)
İlçe sayısı
:7
İl trafik kodu
:73
ŞIRNAK
