113
ADİLCEVAZ
Bitlis iline bağlı ilçe ve bu ilçenin merkezi
olan kent. İlçe toprakları, Van Gölü’nün
kuzey kıyısı ile Süphan Dağı yamaçları ara-
sında kalır. İlçe merkezi, Van Gölü kıyısın-
dadır. Ekonomisi tarıma dayalı olup
yetiştirilen başlıca ürünler buğday, çavdar,
ceviz ve meyvedir. Hayvancılık gelişmiş
olup koyun, keçi beslenir ve arıcılık yapılır.
Bölgedeki ceviz ağaçlarının kerestesinden
istifade edilir. Devlete ait süt ve peynir fab-
rikası, ilçenin başlıca sanayi kuruluşudur.
Tarihi çok eski devirlere dayanır. MÖ 7. yüz-
yılda Antik Çağda Urartuların önemli bir
merkezi olan kent, daha sonra Asurluların
eline geçti. Pers, Makedonya, Selefkî, Part,
Roma, Bizans, Arap, Selçuklu, İlhanlı, Safevî
egemenliklerinden sonra Osmanlı toprakla-
rına katıldı (1514). Ahlat ilçesine bağlı bir
bucakken 1915-1918 yılları arasında Rus
işgalinde kaldı ve cumhuriyetin ilanından
sonra ilçe merkezi oldu (1936). 1964-1972
yılları arası kentin 6 km kuzeyindeki Kef Ka-
lesi’nde yürütülen kazılarda, Urartulara ait
önemli bir yönetim ve ticaret merkezi ortaya
çıkarıldı. Cumhuriyetin ilk yıllarına dek
bucak olarak yönetildi ve 1936’da ilçe oldu.
Belediyesi 1885’te kuruldu.
Nüfusu: 35.274 (2008)
AHLAT
Bitlis iline bağlı ilçe ve bu ilçenin merkezi
olan kent. Van Gölü’nün kuzeybatı kıyısın-
dadır. Göl kıyısında yükselen vadilerle ya-
rılmış taraça düzlüğü üzerinde kuruludur.
Halkın geçimi tarım ve hayvancılığa daya-
nır. Halıcılık ve meyve yetiştiriciliği geliş-
mektedir. Eski adı Hilat’tır. Göl kenarlarında
kalesi vardır. Harapşehir denilen yerde eski
Ahlat’ın kalıntıları bulunur. Geçmişi MÖ
15. yüzyıla kadar uzanır. MÖ 9. yüzyılda
Urartu egemenliğine girdi. Uzun Bizans
döneminden sonra, 11. yüzyılda Türk yö-
netimine geçti. Alparslan, şehri bir süre
merkez edindi. Belh ve Buhara’yla birlikte
Orta Çağın üç büyük İslâm kentinden biri
olan Ahlat, Selçuklu Rönesansı’nın yaşan-
dığı beldedir. Bir ara bağımsız beylik ol-
duktan sonra 16. yüzyılda Osmanlı
egemenliğine girdi. Kent, 1916’da Rus iş-
galine uğradıysa da kısa bir süre sonra
kurtarıldı. Cumhuriyetin ilk yıllarında Bit-
lis iline bağlı bir ilçeydi. 1929’da Van’a
bağlanan ilçe, 1936’da yine Bitlis sınırları
içine alındı. Eski Ahlat kentinin kalıntıları,
bugünkü şehre 2 km uzaklıkta olup kalın-
tılar arasında Selçuklu kümbetleri ve taş
işlemeciliğinin çok değerli örnekleri olan
mezar taşları vardır.
Nüfusu: 35.236 (2008)
GÜROYMAK
(Eski adı: Çukur), Bitlis iline bağlı ilçe ve bu
ilçenin merkezi olan kent. Bitlis’in 30 km
kuzeyinde, Bitlis-Muş kara yolu kıyısında-
dır. İlçe toprakları genellikle dağlıktır. Eko-
nomisi hayvancılığa dayalıdır. 19 Haziran
1987’de 3392 sayılı Kanunla ilçe olmuştur.
Nüfusu: 42.683 (2008)
HİZAN
Bitlis iline bağlı ilçe ve bu ilçenin merkezi
olan kent. Bitlis’in güneydoğusunda, il mer-
kezi Bitlis’e 43 km uzaklıktadır. İlçe toprak-
ları
genelde
dağlıktır.
Dağlardan
kaynaklanan suları, Botan Çayı’na karışan
dereler toplar. Akarsu vadilerinde tarım ya-
pılabilecek küçük düzlükler bulunur. Eko-
nomisi tarıma dayalıdır. Yetiştirilen başlıca
ürünler arpa, buğday, darı ve cevizdir. Cum-
huriyetin ilk yıllarında ilçeyken 1929’da
bucak hâline getirilmiş, 1936’da yeniden
ilçe merkezi olmuştur.
Nüfusu: 40.697 (2008)
MUTKİ
Bitlis iline bağlı ilçe ve bu ilçenin merkezi
olan kent. İlçe toprakları Ayşe Hatun, Şeyh
Ömer, Kelemiş, Solan dağlarıyla Hacaraş ve
Kerp yaylalarını kaplar. Önemli akarsuyu
Garzan Suyu’dur. Dağlık kesimler ormanlık-
tır. Kasaba Nizin Deresi üzerinde kurulmuş-
tur. İlçe toprakları dağlıktır. Kuşçu ve Tandır
dağları ilçe topraklarında yer alır. Dağlardan
kaynaklanan suları Garzan Çayı ile Bitlis
Çayı toplar. Tarım, hayvancılık ve tütün
ekimi yapılır. Mutki’nin bilinen tarihi Ab-
dülmecit dönemiyle başlar. Mutki Beledi-
yesi 1941’de kuruldu.
Nüfusu: 35.288 (2008)
TATVAN
Bitlis iline bağlı ilçe ve bu ilçenin merkezi
olan kent. Van Gölü’nün güneybatı ucunda,
küçük bir koyun kuzey kıyısında kurulmuş
olan liman, İran’a uzanan demir yolunun
Van Gölü batısında, araba vapuru iskele-
sidir. İskele, kentin güneyinde, aynı za-
manda modern semti olan Tuğ’dadır. İlçe
toprakları genelde dağlıktır. Dağlardan
kaynaklanan suların bir kısmı Van Gölü’ne
dökülür, bir kısmı ise Botan Çayı’na karışır.
Ekonomisi ticaret, sanayi ve tarıma daya-
lıdır. Başlıca tarım ürünleri şekerpancarı ve
buğday olup az miktarda sebze yetiştirilir.
Yem fabrikası, et kombinası ve Türkiye
Gemi Sanayi AŞ’ye ait atölyeler başlıca sa-
nayi kuruluşlarıdır. İlçe topraklarında sün-
ger taşı ve perlit yatakları vardır. Bitlis
ilinin en fazla nüfuslu ilçe merkezidir.
1936’da ilçe olan Tatvan, hızla gelişmek-
tedir.
Nüfusu: 76.723 (2008)
BİTLİS’İN İLÇELERİ
Bitlis'in Ahlat ilçesindeki Selçuklu mezar taşları
