138
ÇANKIRI, geniş bir bölümü Batı Karadeniz Böl-
gesi’nde, küçük bir bölümü İç Anadolu’da kalan il.
Kuzeyde Kastamonu, doğuda Çorum, güneyde Kı-
rıkkale ve Ankara, batıda da Zonguldak ve Bolu il-
leriyle komşudur. Yüzey Biçimleri: Yüzey yapısı
engebelidir. Yükseltilerin en önemlisi, doğu-batı
yönünde uzanan Ilgaz Dağları’dır. Bu dağların il sı-
nırları içinde kalan en yüksek noktası 2.312 met-
redir. Ovalar fazla geniş değildir. Havza suları tuzlu
olduğundan iyi sulanamayan ovalar Kızılırmak,
Devrez, Tatlıçay, Melan Çayı çevrelerinde yer alır.
Az sayıda yayladan en önemlileri; Karapınar, Mü-
layim, Yapraklı, Dede ve Sanı yaylalarıdır. Akarsu-
lar dağlar arasındaki derin koyaklarda akar.
Kızılırmak, il topraklarında 30 km yol alır. Devrez
Çayı, Acı Çay, Melan Çayı, Terme Çayı öbür akar-
sulardır. İklim ve Bitki Örtüsü: İlde karasal iklim
egemendir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve
sert geçer. Yağışlar çoğunlukla ilkbaharda düşer.
Rüzgârlar genellikle kuzeybatıdan eser. Bitki ör-
tüsü, kuzeyden güneye doğru yoksullaşır. Kuzeyde
iğne yapraklı ormanlara rastlanır. Ağaçlar genellikle
çam, köknar, ardıç, kayın ve meşeden oluşur. İl sı-
nırları içinde kurt, tilki, tavşan, sincap, ayı, yaban
domuzu; akarsularda sazan ve alabalık vardır. Eko-
nomi: Türkiye’nin ekonomik bakımdan en az ge-
lişmiş illerinden biri olan Çankırı’da ekonomik
etkinliklerin temelini tarımoluşturur. Buğday, arpa,
fiğ, mercimek, domates, patates, pirinç, kavun,
karpuz, elma, başlıca tarımsal ürünlerdir. Koyun
ve tiftik keçisi başta olmak üzere küçükbaş hayvan
yetiştiriciliği yaygındır. Sanayi, küçük ölçekli un,
süt ürünleri, dokuma, çelik, yem, kereste, alçı, tuğla
fabrikaları dışında pek gelişmemiştir. Çankırı’da
bazıları işletilen kaya tuzu ve jips yatakları bulun-
maktadır. Turistik Yerler: Çankırı ve yöresi: Çankırı
Kalesi ve içindeki kaya mezarları, Karatekin Tür-
besi, Taş Mescit (1235), Çankırı Ulucamii (1558),
Beşdut Kaya Mezarları, Alibey Camii (1609). Çer-
keş ve yöresi: Kent çevresindeki Hitit, Roma, Bi-
zans kalıntıları; Çerkeş Hamamı (16. yüzyıl).
ÇANKIRI (18)
İç Anadolu Bölgesi’nin Orta Kızılırmak Bölümünün
kuzey kesiminde, aynı adlı ilin merkezi. Nüfusu
79.511 (2008). İç Anadolu’dan Karadeniz kıyılarına
uzanan Ankara-Zonguldak demir yolu ile Sinop ve
İnebolu’yu Ankara’ya bağlayan kara yolu kent mer-
kezinden geçer. Tarih: Kentin tarihi MÖ 2000 yıl-
larına kadar uzanır. İlk Çağda, Gangra adını taşıyan
kent, Hititlerin, Friglerin (MÖ 12. yüzyıl), Kimmer-
lerin (MÖ 700), Perslerin (MÖ 546) ve Büyük İs-
kender’in (MÖ 334) egemenliğinde kaldıktan
sonra, MÖ 2. yüzyıl sonlarında Galatların başkenti
oldu. Roma döneminde Germanikopolis adıyla
anıldığı dönemde bir asklepion yani tıp ve sağlık
merkezi bulunuyordu. Bizans döneminde memur-
ların sürgün edildiği bir yer oldu. Anadolu’ya akın-
lar yapan Emeviler, kalesi çok iyi tahkim
edildiğinden kenti ele geçiremediler. Malazgirt Za-
feri’nden (1071) sonra yöre Danişmendliler tara-
fından fethedildi. I. Mesut döneminde Kangırı
adıyla Anadolu Selçuklularına bağlandı. Selçuklu
Devleti’nin dağılması üzerine Candaroğulları Bey-
liği topraklarında kaldı. Yörenin kesin olarak Os-
Çankırı
Yüz ölçümü
:8.411 km
2
Nüfusu
:176.093 (2008)
İlçe sayısı
:12
İl trafik kodu
:18
ÇANKIRI
Çankırı'dan genel görünüm
