919
10 Temmuz 1938 Atatürk, yükselen ateflle birlikte bir rahats›zl›k
geçirdi; yap›lan muayenede zatürree bafllang›c›
teflhisi kondu.
16 Temmuz 1938 Atatürk, Paris’ten üçüncü defa gelen Prof.Dr. Fi-
essinger taraf›ndan Savarona yat›nda muayene
edildi.
18 Temmuz 1938 Atatürk’ün, zatürree bafllang›c› nedeniyle bir
haftad›r devam eden atefli 36.5 dereceye düflü-
rülerek, hastal›k kontrol alt›na al›nd›.
2 A¤ustos 1938 Atatürk’e Dolmabahçe Saray›’nda Prof.Dr. Epin-
ger, Prof.Dr. Bergmann, Prof.Dr. Neflet Ömer ‹r-
delp ve Dr. Nihat Reflat Belger taraf›ndan konsül-
tasyon yap›ld›.
3 A¤ustos 1938 Atatürk, ‹sviçre’den ‹stanbul’a gelen Afet
(‹nan)’›, Dolmabahçe Saray›’nda kabul etti.
6 Temmuz 1938 Times gazetesi, Atatürk ve Atatürk Türkiyesi’ne
ait özel say› yay›mlad›.
30 A¤ustos 1938 30 A¤ustos Zaferi’nin onalt›nc› y›ldönümü, tüm
yurtta coflkuyla kutland›.
5 Eylül 1938 Atatürk, Dolmabahçe Saray›’nda vasiyetini yaz-
d›: “Sahip oldu¤um bütün para ve hisse senetle-
riyle Çankaya’da tafl›n›r ve tafl›nmaz mallar›m›
Cumhuriyet Halk Partisi’ne afla¤›daki flartlarla,
terk ve vasiyet ediyorum: 1) Para ve hisse senet-
leri, flimdiki gibi, ‹fl Bankas› taraf›ndan faizlendi-
rilecektir. 2) Her seneki faizden, bana nispetleri
flerefi sakl› kald›kça, yaflad›klar› müddetçe,
Makbule’ye ayda bin, Afet’e 800, Sabiha Gök-
çen’e 600, Ülkü’ye 200 lira ve Rukiye ile Nebi-
le’ye flimdiki yüzer lira verilecektir. 3) Sabiha
Gökçen’e bir ev de al›nabilecek, ayr›ca para ve-
rilecektir. 4) Makbule’nin yaflad›¤› müddetçe
Çankaya’da oturdu¤u ev de emrinde kalacakt›r.
5) ‹smet ‹nönü’nün çocuklar›na yüksek ö¤renim-
lerini tamamlamalar› için muhtaç olacaklar› yar-
d›m yap›lacakt›r. 6) Her sene faizden arta kalan
miktar yar› yar›ya, Türk Tarih ve Dil Kurumlar›na
tahsis edilecektir.”
22 Eylül 1938 Atatürk’e, saat 11.15’te Prof.Dr. Mim Kemal Öke
taraf›ndan, ikinci defa kar›n ponksiyonu yap›la-
rak toplanan mayi (su) d›flar› at›ld›.
16 Ekim 1938 Atatürk, akflama do¤ru ilk a¤›r komaya girdi.
17 Ekim 1938 Koma hâli ciddî olarak devam etti.
19 Ekim 1938 Atatürk, zaman zaman komadan ç›kt› ve akflama
do¤ru koma tamamen aç›ld›.
29 Ekim 1938 Cumhuriyet’in onbeflinci y›ldönümü yurdun her
yerinde coflkuyla kutland›.
29 Ekim 1938 Cumhuriyet’in onbeflinci y›ldönümü nedeniyle
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde tören yap›ld› ve
TBMM Baflkan› Abdülhalik Renda, Cumhurbaflka-
n› Atatürk ad›na tebrikleri kabul etti, daha son-
ra Hipodrom’da geçit töreni düzenlendi.
7 Kas›m 1938 Atatürk’e saat 12.20’de Dr. Mehmet Kamil Berk
taraf›ndan üçüncü defa kar›n ponksiyonu yap›la-
rak toplanan mayi (su) boflalt›ld›.
8 Kas›m 1938 Atatürk, ikinci defa a¤›r komaya girdi.
8 Kas›m 1938 Cumhurbaflkanl›¤› Genel Sekreterli¤i, Atatürk’ün
sa¤l›¤›na iliflkin resmî bildiri yay›mlamaya baflla-
d›: “…Bugün saat 18.30’da hastal›k birdenbire
normal seyrinden ç›karak fliddetlenmifl ve s›hhî
vaziyetleri yeniden ciddiyet kazanm›flt›r.”
9 Kas›m 1938 Atatürk’te a¤›r koma hâli devam etti.
9 Kas›m 1938 Cumhurbaflkanl›¤› Genel Sekreterli¤i, Atatürk’ün
sa¤l›¤›yla ilgili olarak saat 10.00, saat 20.00 ve
saat 24.00’te olmak üzere üç bildiri yay›mlad›.
10 Kas›m 1938 Atatürk, Dolmabahçe Saray›’nda saat dokuzu befl
geçe öldü.
11 Kas›m 1938 Atatürk’ün naafl›, ö¤leden evvel, Gülhane Hasta-
nesi Patolojik Anatomi hocas› Prof.Dr. Lütfi Aksu
taraf›ndan, Dolmabahçe Saray›’nda tahnit edildi.
11 Kas›m 1938 Atatürk’ün ölümü üzerine, Türkiye Cumhuriyeti
Cumhurbaflkanl›¤›’na Malatya Milletvekili ‹smet
‹nönü seçildi.
16 Kas›m 1938 Atatürk’ün Türk Bayra¤›na sar›l› tabutu, Dolma-
bahçe Saray›’n›n büyük tören salonunda bir ka-
tafalk üzerine yerlefltirilerek, milletin ziyaretine
b›rak›ld›.
19 Kas›m 1938 Sabah, Dolmabahçe Saray› tören salonunda Ata-
türk’ün cenaze namaz› k›l›nd›.
19 Kas›m 1938 Atatürk’ün tabutu, saat 8.21’de Dolmabahçe Sa-
ray›’ndan top arabas›na konularak törenle
Sarayburnu r›ht›m›na, buradan da Zafer tor-
pidosu arac›l›¤›yla Yavuz z›rhl›s›na nakledilip ‹z-
mit’e getirildi, yine Zafer torpidosuna nak-
ledilerek karaya ç›kar›ld›, cenaze, saat 20.30’da
özel trenle ‹zmit’ten Ankara’ya gönderildi.
21 Kas›m 1938 Atatürk’ün tabutu, Türkiye Büyük Millet Meclisi
önündeki katafalktan al›narak, büyük törenle
geçici kabir olarak ayr›lan Etnografya Müzesi’ne
getirildi ve haz›rlanan mermer lâhdin üzerine
konuldu.
28 Kas›m 1938 Atatürk’ün vasiyeti, Ankara Üçüncü Sulh Hukuk
Hâkimli¤i taraf›ndan aç›ld›.
1944
9 Ekim 1944 Rasattepe’de, An›tkabir inflaat›na bafllan›ld› ve
ilk harc› Baflbakan fiükrü Saraço¤lu koydu.
1953
10 Kas›m 1953 Atatürk’ün naafl›, sabah 7.30’da kurflun tabuttan
ç›kar›larak, ceviz a¤ac›ndan yap›lm›fl tabuta
al›nd›. Saat 9.05’te Etnografya Müzesi’nden
al›narak büyük bir törenle An›tkabir’e nakledildi
ve fanî vücudu vatan topraklar›na verildi.
9 4
953
