916
A
TATÜRK VE
K
URTULUfi
S
AVAfiI
K
RONOLOJ‹S‹ 1881 - 1938
1922
14 Ocak 1922 Baflkomutan Atatürk’ün baflkanl›¤›nda “Harp En-
cümeni” kurulmas› karar› al›nd›.
22 Ocak 1922 “Harp Encümeni”, Atatürk baflkanl›¤›nda ilk
toplant›s›n› yapt›.
4 fiubat 1922 Atatürk’ün Baflkomutanl›k süresinin, 5 fiubat
1922 tarihinden itibaren ikinci defa üç ay daha
uzat›lmas›na iliflkin kanun, Türkiye Büyük Millet
Meclisi’nde kabul edildi.
16 fiubat 1922 Baflkomutan Atatürk verdi¤i emirle, 1901 do¤um-
lular›n hemen muayenelerinin yap›larak silâh al-
t›na al›nmalar›n› istedi.
6 Mart 1922 Atatürk, gece saat 23.00’te Ankara’dan Bat› cep-
hesine hareket etti.
23 Nisan 1922 Atatürk, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 2. aç›-
l›fl y›l› nedeniyle “Yenigün” gazetesi muhabirine
verdi¤i demeçte, “23 Nisan, bütün bir düflmanl›k
cihan›na karfl› aya¤a kalkan Türkiye halk›n›n,
Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni kurmak hususun-
da gösterdi¤i harikay› ifade eder.” dedi.
6 May›s 1922 Baflkomutanl›k Kanunu, Türkiye Büyük Millet
Meclisi’nce üçüncü kez 3 ay daha uzat›ld›.
20 Temmuz 1922 Baflkomutanl›¤›n süresiz olarak Atatürk’ün üze-
rinde kalmas›, Büyük Millet Meclisi’nde kabul
edildi.
20 Temmuz 1922 Atatürk, Türkiye Ö¤retmen Dernekleri Birli¤i’nin
fahrî baflkanl›¤›n› kabul etti ve derne¤e 100 lira
ba¤›flta bulundu.
27/28 Temmuz 1922 Atatürk, Akflehir’e ça¤r›lan ordu komutanlar›na
gece Büyük Taarruz plan›n› aç›klad› ve bu plan
üzerinde çeflitli görüflmelerde bulundu.
17 A¤ustos 1922 Atatürk, Ankara’dan gizli olarak otomobille Kon-
ya’ya hareket etti.
18/19 A¤ustos 1922 Atatürk, Konya’dan gizli olarak Akflehir’e hareket
etti.
20 A¤ustos 1922 Hâkimiyet-i Milliye gazetesinde, Atatürk’ün cep-
heye gidiflini gizlemek amac›yla bir haber yay›m-
land›.
20/21 A¤ustos 1922 Atatürk, Akflehir’de Bat› Cephesi Karargâh›’nda
Birinci Ordu Komutan› Nurettin Pafla ve ‹kinci
Ordu Komutan› Yakup fievki Pafla’ya, taarruz
plan›n› harita üzerinde aç›klayarak sald›r› emri-
ni verdi.
25 A¤ustos 1922 Baflkomutanl›k, Genelkurmay ve Bat› Cephesi Ka-
rargâhlar› fiuhut’tan, muharebenin idare edile-
ce¤i Kocatepe’nin güneybat›s›ndaki çad›rl› ordu-
gâha tafl›nd›.
26 A¤ustos 1922 Sabah saat 5.30’da Kocatepe’den Türk topçusu-
nun atefliyle Büyük Taarruz bafllad›.
30 A¤ustos 1922 Yunan ordusu, tamamen imha edilerek “Dumlu-
p›nar (Baflkomutan) Meydan Muharebesi” kaza-
n›ld›.
3 Eylül 1922 Bat› Cephesi Komutanl›¤› taraf›ndan, 30 A¤ustos
1922’de kazan›lan Dumlup›nar Muharebesi’ne
“Baflkomutan Muharebesi” ad› verildi¤i bildirildi.
7 Eylül 1922 Atatürk, Hindistan ‹slâm halk› taraf›ndan emirle-
rine gönderilen paran›n yüzbin liras›n›n, düflman
zulmüne maruz kalan köylülerimize ayr›lmas›n›
istedi.
10 Eylül 1922 Atatürk, ‹zmir Konak Alan›’n› h›ncah›nç dolduran
‹zmirlileri selâmlad› ve k›sa bir konuflma yapt›:
“Bu baflar› milletindir!”
11 Eylül 1922 Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde, ‹zmir ve Bur-
sa’n›n kurtuluflu nedeniyle orduya ve Baflkomu-
tan Atatürk’e, milletin ebedî flükran ve minneti-
nin bildirilmesi karar› al›nd›.
11 Eylül 1922 Atatürk, ‹zmir Göztepe’de Uflakîzade Muammer
Bey’in köflkünü ziyareti s›ras›nda Lâtife Han›m’la
tan›flt›.
14 Eylül 1922 Atatürk’e, ‹zmir Belediyesi taraf›ndan “‹zmir
hemflehrili¤i” unvan› verildi.
16 Eylül 1922 ‹ngiliz Kabinesi, Çanakkale’de tarafs›z bölgeye
tecavüz edilmemesi için üç devlet taraf›ndan
Atatürk’e bildirimde bulundu ve Do¤u sorunu-
nun çözümü için bir konferans toplanmas› kara-
r› ald›.
18 Eylül 1922 Atatürk, ‹stanbul’dan bir torpido ile ‹zmir’e ge-
len Frans›z Yüksek Komiseri General Pellè ile gö-
rüfltü.
25 Eylül 1922 Atatürk, “Reuter Ajans›” muhabirine ‹zmir’de,
Büyük Zafer ve Trakya hakk›nda demeç verdi.
28 Eylül 1922 Atatürk, ‹zmir’e gelen Frans›z Diplomat› Franklin
Bouillon ile bir görüflme yapt›.
2 Ekim 1922 Atatürk, ‹zmir’den Ankara’ya gelifli s›ras›nda
coflkuyla karfl›land›.
2 Ekim 1922 Atatürk’e “Ankara Hemflehrili¤i” unvan› verildi.
3 Ekim 1922 Mudanya Konferans› bafllad›.
10 Ekim 1922 Atatürk, saat 19.00’da Türkiye Büyük Millet Mec-
lisi Baflkanl›k odas›nda Sovyet Elçisi Aralof’u ka-
bul etti.
11 Ekim 1922 Mudanya Ateflkes Antlaflmas› imzaland›.
16 Ekim 1922 Atatürk, Ankara’dan Bursa’ya geliflinde coflkuyla
karfl›land›.
19 Ekim 1922 Büyük Zafer üzerine, ‹ngiliz Baflbakan› Lloyd Ge-
orge istifa etti.
24 Ekim 1922 Atatürk, “United Press” muhabirine bar›fl flartla-
r›yla ilgili bir demeç verdi.
29 Ekim 1922 Atatürk, Bursa’dan Ankara’ya döndü.
1 Kas›m 1922 Hilâfet ve Saltanat birbirinden ayr›larak Saltanat
kald›r›ld›.
4 Kas›m 1922 ‹stanbul’daki Tevfik Pafla Kabinesi istifa etti.
17 Kas›m 1922 Padiflah Vahdeddin, ‹stanbul’dan Malta’ya kaçt›.
18 Kas›m 1922 Abdülmecid Efendi, Türkiye Büyük Millet Meclisi
karar›yla halife seçildi.
21 Kas›m 1922 Lozan Konferans›’n›n ilk oturumu yap›ld›.
6 Aral›k 1922 Atatürk, Ankara’da, Hâkimiyet-i Milliye, Yenigün
ve Ö¤üt gazetesi muhabirlerine verdi¤i demeçte,
“Halk F›rkas›” ad›yla siyasî bir parti kurma gö-
rüflünde oldu¤unu bildirdi.
1923
14 Ocak 1923 Atatürk’ün annesi Zübeyde Han›m ‹zmir’de öldü.
29 Ocak 1923 Atatürk, ‹zmir’de Lâtife (Uflakl›gil) Han›m’la ev-
lendi.
17 fiubat 1923 Atatürk, ‹zmir’de toplanan “Türkiye ‹ktisat
Kongresi”ni, yapt›¤› konuflmayla açt›.
25 fiubat 1923 Atatürk, Çankaya’da “Chicago Tribune” muhabi-
rini kabul etti.
27 Mart 1923 Atatürk’e, Afgan Kral› Amanullah Han taraf›ndan
“Âliyülâlâ Niflan›” verildi.
24 Temmuz 1923 Lozan Antlaflmas› imzaland›.
13 A¤ustos 1923 Atatürk, ikinci kez Türkiye Büyük Millet Meclisi
Baflkanl›¤›’na seçildi.
9 Eylül 1923 “Halk F›rkas› Tüzü¤ü” TBMM’de kabul edildi.
11 Eylül 1923 Atatürk, “Halk F›rkas› Genel Baflkanl›¤›”na seçildi.
27 Eylül 1923 Atatürk, Avusturya’da yay›mlanan “Neue Freie
Presse” muhabiri J.H. Lazar’a, Cumhuriyet ida-
resi ve Türkiye’nin do¤u-bat› iliflkileri hakk›nda
bir demeç verdi.
2 Ekim 1923 ‹tilâf Devletlerinin son birlikleri, Dolmabahçe
önünde Türk bayra¤›n› ve Türk askerini selâmla-
yarak ‹stanbul’dan ayr›ld›.
13 Ekim 1923 Ankara baflkent oldu.
28 Ekim 1923 Atatürk, akflam Çankaya’da yemek esnas›nda ha-
z›r bulunanlara “Yar›n Cumhuriyet ilân edece-
¤iz!” aç›klamas›n› yapt›.
29 Ekim 1923 Büyük Millet Meclisi’nde, “Anayasa’n›n baz›
maddelerinin de¤ifltirilmesine dair kanun tekli-
fi”nin derhal görüflülmesi önerildi ve Türkiye
Devleti’nin hükûmet fleklinin Cumhuriyet oldu¤u,
“Yaflas›n Cumhuriyet” sesleri aras›nda kabul
edildi.
29 Ekim 1923 Büyük Millet Meclisi’nde, gizli oyla cumhurbafl-
kan› seçimi yap›ld› ve Ankara Milletvekili Ata-
türk, oya kat›lan 158 milletvekilinin 158 oyuyla
Cumhurbaflkan› seçildi.
30 Ekim 1923 Cumhurbaflkan› Atatürk taraf›ndan, kabineyi kur-
mak üzere Malatya Milletvekili ‹smet Pafla atand›.
11 Kas›m 1923 Atatürk, Çankaya’da, ö¤le yeme¤inden sonra,
gö¤sünde ve sol kolunda fliddetli a¤r› ile seyre-
den bir koroner spazm› geçirdi ve Dr. Refik (Say-
dam) Bey’’n tedavisiyle durumu normale döndü.
14 Kas›m 1923 Prof. Dr. Neflet Ömer (‹rdelp) Bey, ‹stanbul’dan
Ankara’ya geldi ve Çankaya’da Atatürk’ü muaye-
ne etti.
21 Kas›m 1923 Atatürk’e, Türkiye Büyük Millet Meclisi karar› ile
yeflil-k›rm›z› fleritli ‹stiklâl Madalyas› verildi.
1924
15 Ocak 1924 Atatürk, kendisine teklif edilen Hilâl-i Ahmer (K›-
z›lay) Cemiyeti’nin fahrî baflkanl›¤›n› kabul etti.
3 Mart 1924 Tevhid-i Tedrisat (Ö¤retim Birli¤i) Kanunu kabul
edildi.
3 Mart 1924 Hilâfetin Kald›r›lmas›na ve Osmanl› Haneda-
n›’n›n, Türkiye Cumhuriyeti S›n›rlar› D›fl›na Ç›ka-
r›lmas›na Dair Kanun kabul edildi.
3 Mart 1924 fieriye ve Evkaf Vekâleti ile Erkan-› Harbiye-i
Umumiye Vekâleti’nin Kald›r›lmas›na Dair Kanun
kabul edildi.
3/4 Mart 1924 Abdülmecid Efendi, yurt d›fl›na ç›kar›ld›.
20 Nisan 1924 20 Ocak 1921 tarihli Anayasa’da baz› de¤ifliklikler
yap›larak haz›rlanan 105 maddelik yeni Anayasa,
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edildi.
26 A¤ustos 1924 Atatürk’ün direktifiyle, Ankara’da Türkiye ‹fl
Bankas› kuruldu.
10 Kas›m 1924 Halk F›rkas›, Cumhuriyet Halk F›rkas› ad›n› ald›.
17 Kas›m 1924 Terakkiperver Cumhuriyet F›rkas› kuruldu.
922
923
924
