912
A
TATÜRK VE
K
URTULUfi
S
AVAfiI
K
RONOLOJ‹S‹ 1881 - 1938
1 Eylül 1915 Atatürk, Anafartalar Grubu Komutanl›¤›’ndaki
üstün baflar›lar› nedeniyle “Muharebe Gümüfl Li-
yakat Madalyas›”yla onurland›r›ld›.
2 Eylül 1915 Atatürk, Gelibolu savafllar›nda yaralanan ve sa-
katlanan Osmanl› askerleri için para gönderen
Almanya’n›n ‹stanbul Elçili¤i görevlilerinden Dr.
Ernest Jackh’a, teflekkür mektubu gönderdi.
27 Eylül 1915 Atatürk, Beflinci Ordu Komutan› Mareflal Liman
von Sanders’e gönderdi¤i bir yaz›yla, Anafartalar
Grubu Komutanl›¤›’ndan aff›n› istedi.
6 Ekim 1915 Atatürk, teklif edilen Alt›nc› Ordu (Irak Ordusu)
görevini baz› flartlarla kabul edece¤ini bildirdi.
11 Ekim 1915 Bulgaristan, Almanya-Avusturya yan›nda I. Dün-
ya Savafl›’na girdi.
11 Aral›k 1915 Atatürk, Çanakkale’den ‹stanbul’a geldi.
1916
17 Ocak 1916 Atatürk, “Anafartalar Grubu Komutanl›¤›” döne-
mindeki üstün baflar›lar› nedeniyle “Muharebe
Alt›n Liyakat Madalyas›”yla onurland›r›ld›.
10 Mart 1916 Atatürk, komuta etti¤i 16. Kolordu karargâh›n›n,
Baflkomutanl›k Vekâletince Diyarbak›r’a nakle-
dilmesi üzerine Do¤u Cephesi’nde ayn› isimle ku-
rulan kolordunun bafl›na getirildi.
1 Nisan 1916 Atatürk’ün rütbesi generalli¤e yükseltildi.
25 Nisan 1916 Ruslar, Do¤u Cephesi’nde flafakla beraber 14.
Alay’›n tüm cephesine sald›r›da bulunduysa da
askerlerimizin karfl› koymas› sonucu geri çe-
kildi.
9 Haziran 1916 Rus kuvvetleri, Çapakçur (Bingöl) cephesinde
mevzilerimize sald›r›da bulundu.
15 Haziran 1916 Atatürk’ün komuta etti¤i 16. Kolordu Karargâh›,
Diyarbak›r’dan Silvan’a nakledildi.
12 Temmuz 1916 Ruslar, 8.Tümen cephesi (Mufl cephesi)’nde sal-
d›r›ya geçti.
7 A¤ustos 1916 Atatürk komutas›ndaki 16. Kolordu’ya ba¤l› 8. Tü-
men, Mufl’u düflman iflgalinden kurtard›.
8 A¤ustos 1916 Atatürk komutas›ndaki 16. Kolordu’ya ba¤l› 5.
Tümen, Bitlis’i düflman iflgalinden kurtard›.
19 A¤ustos 1916 Ruslar, tüm ‹kinci Ordu cephesinde yeniden sal-
d›r›ya geçti.
21 Kas›m 1916 Atatürk, sabah, Silvan’a dönmek üzere Bitlis’ten
hareket etti. Akflam Duhan’›n güneyinde kurulan
ordugahta Kurmay Baflkan› ‹zzettin (Çal›fllar)
Bey’le sosyal yaflam›n düzeltilmesi, kad›nlar›n
okumas›, yetenekli anne yetifltirme, kad›nlara
serbestlik verme vb. konular üzerinde sohbet etti.
10 Aral›k 1916 Atatürk, okumakta oldu¤u Nam›k Kemal’in “Ma-
kalât-› Siyasiye ve Edebiye” adl› eserini bitirdi
ve “Tarih-i Osmani”sini okumaya bafllad›, yazd›-
¤› Ar›burnu Muharebeleri Raporu’nu Çapakçur
(Bingöl) cephesine ait yaz›lan muharebe raporu-
nu okutup dinledi.
12 Aral›k 1916 Atatürk, Ahmet ‹zzet Pafla’n›n izinli olarak bir
süre ‹stanbul’a gitmesi üzerine ‹kinci Ordu Ko-
mutan Vekilli¤ine atand›.
12 Aral›k 1916 Atatürk, Mufl ve Bitlis cephelerindeki baflar›lar›
nedeniyle ‹kinci Rütbe’den Mecidî Niflan›’yla
onurland›r›ld›.
1917
4 fiubat 1917 Talat Pafla, Sait Pafla’n›n yerine sadrazam oldu.
17 fiubat 1917 Atatürk, Baflkomutanl›k Vekâletince Hicaz Kuv-
ve-i Seferiye Komutanl›¤›’na atand› ve acele ha-
reket emri ald›.
7 Mart 1917 Atatürk, Hicaz Kuvve-i Seferiye Komutanl›¤›’n›n
kald›r›lmas› üzerine ‹kinci Ordu Komutan Vekil-
li¤i’ne atand›.
16 Mart 1917 Atatürk, asaleten ‹kinci Ordu Komutanl›¤›’na
atand›.
30 Nisan 1917 Rus kuvvetleri Mufl’u boflaltt› ve ‹kinci Ordu’ya ait
keflif kollar›, akflam Mufl’u geri ald›.
11 Aral›k 1917 Kudüs, ‹ngilizler taraf›ndan iflgal edildi.
15 Aral›k 1917 Atatürk, Veliaht Vahdeddin’in maiyetinde Al-
manya’ya gitmek üzere ‹stanbul’dan trenle ha-
reket etti.
16 Aral›k 1917 Atatürk, o güne kadarki üstün baflar›lar› nede-
niyle “Birinci Rütbe’den K›l›çl› Mecidi Nifla-
n›”yla onurland›r›ld›.
19 Aral›k 1917 Atatürk, Veliaht Vahdeddin ve beraberindeki he-
yetle birlikte geldi¤i Alman Genel Karargâh›’nda
‹mparator II. Wilhelm’le tan›flt›.
1918
8 Ocak 1918 Amerika Birleflik Devletleri Baflkan› Wilson, 14
ilkesini yay›mlad›.
25 fiubat 1918 Mareflal Falkenhayn, Y›ld›r›m Ordular› Grubu Ko-
mutanl›¤›’ndan al›narak yerine Mareflal Liman
von Sanders atand›.
3 Mart 1918 Rusya, “Brest-Litovsk Antlaflmas›”n› imzalaya-
rak I. Dünya Savafl›’ndan çekildi.
4 Temmuz 1918 VI. Mehmet (Vahdeddin), padiflah oldu.
7 A¤ustos 1918 Atatürk, Mareflal Falkenhayn’›n yerine Y›ld›r›m
Ordular› Grubu Komutanl›¤›’na getirilen Mareflal
Liman von Sanders’in emrindeki Yedinci Ordu’ya
tekrar komutan olarak atand›.
1 Eylül 1918 Atatürk, Nablus’taki Yedinci Ordu Karargâh›’na
gelerek komutay› ele ald›.
19 Eylül 1918 General Allenby komutas›ndaki ‹ngiliz bir-
likleri, Filistin cephesinde genel sald›r›ya
geçti.
26 Eylül 1918 Sina Cephesi’nde Sekizinci Ordu’nun la¤vedil-
mesi üzerine emir ve komuta, Yedinci Ordu Ko-
mutan› Atatürk’e devredildi.
29 Eylül 1918 Bulgarlar, savafltan çekilmek flart›yla ‹tilâf Dev-
letleri’yle Selânik Ateflkes Antlaflmas›’n› imzalad›.
Eylül 1918 Atatürk, Mareflal Liman von Sanders’in emri ile
Rayak Bölgesi Komutanl›¤›’na atand›.
13 Ekim 1918 Sina Cephesi’nde Dördüncü Ordu kald›r›ld› ve bu
orduya ait birliklerin emir ve komutas› Yedinci
Ordu Komutan› Atatürk’e devredildi.
14 Ekim 1918 Yeni bir hükûmet kuran Ahmet ‹zzet Pafla, Har-
biye Nâz›rl›¤› ve Baflkomutanl›k Genelkurmay
Baflkanl›¤› görevini de üstlendi.
23 Ekim 1918 ‹ngilizler, yerli Arap kuvvetleriyle birlikte Ha-
lep’in güneyinden taarruza geçti.
25 Ekim 1918 Halep’te Atatürk yönetimindeki kuvvetler, flid-
detli sokak çat›flmalar› sonras› ‹ngiliz ve Arap
kuvvetlerini geri püskürttü.
30 Ekim 1918 Osmanl› Devleti ile ‹tilâf Devletleri aras›nda,
Mondros Ateflkes Antlaflmas› imzaland›.
30 Ekim 1918 Atatürk, Mareflal Liman von Sanders’in yerine
Y›ld›r›m Ordular› Grubu Komutanl›¤›’na atand›.
7 Kas›m 1918 Y›ld›r›m Ordular› Grubu Komutanl›¤› ile Yedinci
Ordu Karargâh›, Padiflah iradesiyle kald›r›ld› ve
Atatürk, Harbiye Nezareti emrine verildi.
8 Kas›m 1918 Ahmet ‹zzet Pafla, Sadaret’ten istifa etti.
10/11 Kas›m 1918 Y›ld›r›m Ordular› Grubu Komutanl›¤›’n›n kald›r›l-
mas› üzerine Atatürk, akflam Adana’dan trenle
‹stanbul’a hareket etti.
11 Kas›m 1918 Tevfik Pafla kabinesi kuruldu.
22 Kas›m 1918 Atatürk, cuma selâml›¤› sonras› Mahfil-i Hüma-
yun’da Padiflah Vahdeddin taraf›ndan kabul edil-
di ve Mütareke’den sonraki siyasî durum hak-
k›nda bilgi verdi.
21 Aral›k 1918 Osmanl› Meclis-i Mebusan› kapat›ld›.
29 Aral›k 1918 ‹stanbul’da ç›kan Söz gazetesinde, Atatürk’ün
Teceddüt F›rkas›’na girdi¤i haberi yay›mland›.
30 Aral›k 1918 Atatürk, Söz gazetesinde, Teceddüt F›rkas›’na
girdi¤i söylentilerini yalanlad›.
Aral›k 1918 Atatürk’ün May›s 1914’te Sofya’da yazd›¤› “Za-
bit ve Kumandan ile Hasb›hal” adl› eseri ‹stan-
bul’da yay›mland›.
1919
4 Mart 1919 Tevfik Pafla’n›n istifas› üzerine Damat Ferit Pafla
kabinesi kuruldu.
Mart 1919 sonu Atatürk, ‹stanbul’da, ‹talya Yüksek Komiseri
Kont Sforza ile görüfltü.
Mart 1919 sonu Atatürk, ‹stanbul’da Rahip Frew ile görüfltü.
30 Nisan 1919 Atatürk’ün 9. Ordu K›taat› Müfettiflli¤i’ne atan-
mas›na iliflkin yaz›, Padiflah Vahdeddin taraf›n-
dan onayland›.
1 May›s 1919 Harbiye Nâz›r› fiakir Pafla, Atatürk’ü, 9. Ordu
Müfettiflli¤i’ne atanma ifllemlerinin tamamlan-
mas›n› takiben makam›na davet etti ve kendisi-
ni ayn› gün Bab›âli’de Sadrazam Damat Ferit Pa-
fla ile tan›flt›rd›.
15 May›s 1919 Atatürk, Y›ld›z Saray›’nda Padiflah Vahdeddin ta-
raf›ndan kabul edildi.
16 May›s 1919 Atatürk, Y›ld›z’da Hamidiye Camii’ndeki cuma
selâml›¤›ndan sonra Mahfil-i Hümayun’da Padi-
flah Vahdeddin’le vedalaflt›.
16 May›s 1919 Atatürk, 9. Ordu K›taat› Müfettiflli¤i karargâh
mensuplar›yla beraber akflam üzeri, Band›rma
vapuru ile ‹stanbul’dan ayr›ld›.
19 May›s 1919 Atatürk, Samsun’a ç›kt›.
25 May›s 1919 Atatürk, ö¤leden sonra otomobille Samsun’dan
Havza’ya gitti.
3 Haziran 1919 Havza Büyük Cami’de, Atatürk’ün de haz›r bulun-
du¤u mevlidin ard›ndan Belediye önünde büyük bir
miting düzenlenerek halk, mücadele için ant içti.
20 Haziran 1919 Posta ve Telgraf Umum Müdürlü¤ü’nün, Redd-i
‹lhak ve Müdafaa-i Hukuk-› Milliye Cemiyetleri-
nin telgraflar›n›n çekilmesini yasaklamas› üzeri-
ne Atatürk, Amasya’dan Sadaret’e, Harbiye Ne-
zareti’ne, valiliklere, kolordulara, Posta ve Telg-
raf Baflmüdürlüklerine bir genelge yay›mlad›.
916
1918
1919
1917
