393
geri olan illerdendir. Başlıca sanayi kuruluşları, un
ve unlu mamuller, yem ve yün ipliği fabrikalarıdır.
Metal eşya üreten, dokumacılıkla uğraşan ve orman
ürünlerini işleyen küçük iş yerleridir.
TUNCELİ (62)
Doğu Anadolu Bölgesi’nde, aynı adı taşıyan ilin
merkezi olan kent. Eski adı Dersim’dir. Yüz ölçümü
882 km
2
, nüfusu 33.316 (2008). Tarih: Tarihte İlk
Anadolu Birliğini kuran Hititler Tunceli’ye kadar
ulaşmışlar, fakat çevreye tamhakimolamamışlardır.
Tunceli’de Huriler, Babil ve Asur İmparatorluklarının
da etkileri görülür. Persler zamanında (MÖ6. yüzyıl)
Büyük İskender burasını Makedonya Devleti’ne kat-
mıştır. MS 395’te Roma’nın ikiye bölünmesi ile
bütün Anadolu gibi Tunceli de Doğu Roma (Bizans)
İmparatorluğu’nun payına düşmüştür. 7. yüzyıl or-
talarından itibaren Araplar bu çevreye erişmiş, 8.
yüzyılda Tunceli, bir süre İslam İmparatorluğu ege-
menliğine girmiştir. Doğal nedeniyle o dönemde
yalnız Çemişgezek ilçesi önemkazanmıştır. Tunceli,
1071 tarihinden 1252 tarihine kadar Erzincan’da
hüküm süren Mengücekoğullarının idaresi altında
idi. Selçuklu ve Moğolların dağlık mıntıkadan Kızı-
lırmak’a doğru yaptıkları akınlardan sonra Dersim
mıntıkasında birçok Türk kabileleri yerleşmiş ve bu-
ralarda kalmışlardır. Doğu Anadolu’da Akkoyunlu,
Karakoyunlu, Türkmenlerin mücadeleleri zama-
nında Çemişgezek beyi (Mengücekli ailesinden)
Emir Şah Hasan’dan söz edilir. Bunun torunu Hacı
Rüstem Bey zamanında Şah İsmail, Çemişgezek’e
Nur Ali isminde birini halife olarak göndermiş, Hacı
Rüstem Bey de İran’a muhalefet etmeden Çemiş-
gezek’i Nur Ali’ye teslim etmiştir. Tam bu sırada
Yavuz Sultan Selim’inÇaldıran Savaşı’nı kazanması
ile tümDoğu AnadoluOsmanlılara bağlandı. Ruslar
I. Dünya Savaşında Tunceli’ye girdilerse de hâkim
olamadılar. Kent, Osmanlı imparatorluğu döne-
minde hiç istila görmedi. Bugün Tunceli iline bağlı
Hozat ilçesi Cumhuriyet öncesi mutasarrıflıkken,
Cumhuriyet’in ilanı ile Dersim vilayeti hâline geti-
rilmiş, 30 Mayıs 1926 tarih ve 887 sayılı Kanunla
bazı vilâyetlerle birlikte ilçe yapılmıştır. Dersim ke-
limesi Farsça, Gümüşkapı anlamına gelir. 25 Aralık
1935 tarih ve 2885 sayılı kanunla Elâzığ ilinin Na-
zimiye, Hozat, Mazgirt, Ovacık ve Çemişgezek
ilçeleri, Tunceli iline bağlanmış, aynı tarih ve
2884 sayılı Kanunla Tunceli ilinin idaresi için
özel hükümler konarak korgeneral rütbesinde
vali ve kumandan yetkisinde bırakılmıştır. Tun-
celi iline bağlı 8 ilçesi (Kalan dahil) özel kanuna
göre 1 Ocak 1947’ye kadar geçici merkezi bu-
lunan Elâzığ’dan idare edilmiş, 30 Aralık 1946
tarih ve 4993 sayılı Kanuna göre halen Tunceli
il merkezi, Kalan kasabasına nakledilmiştir.
Tunceli'nin ilçesi Pertek'ten bir görünüm
Tunceli
TUNCELİ’NİN İLÇELERİ
İlçe
İlçe Nüfusu
Merkez
33.316
Çemişgezek 8.572
Hozat
8.349
Mazgirt
9.408
Nazımiye
3.624
Ovacık
6.644
Pertek
13.079
Pülümür
3.457
Toplam 86.449 (2008)
