1741
n
İstanbul Cağaloğlu’nda Cağaloğlu hamamı inşa
edildi.
n
İstanbul’un Vefa semtinde Âtıf Efendi
Kütüphanesi kuruldu.
Âtıf Efendi Kütüphanesi:
Vefa’da, Vefa Cadde-
si’nde bulunan vakıf kütüphanesi, I. Mahmut dönemin-
de üç kez başdefterdarlık yapmış, divan sahibi şair Âtıf
Mustafa Efendi tarafından 1741’de kurulmuştur.
Gelir kaynakları ve idaresi belirlenmiş olan kütüphane-
de üç hafız-ı kütüb, bir şeyhü’l-kurra, bir suyolcu, bir mü-
cellit, bir marangoz ve bir ferraş (temizlikçi) görevlendi-
rilmişti. Kütüphanenin yanına inşa edilmiş olan üç meş-
ruta evde oturmaları şart koşulan hafız-ı kütübler, haf-
tada beş gün kütüphanecilik görevinde bulunmanın ya-
nısıra, kütüphanede cemaatle kılınacak namazlarda
imamlık ve müezzinlik yapmakla yükümlüydü.
Âtıf Efendi’den sonra oğulları ve torunları, kütüphaneye
kitap vakfettikleri gibi, Âtıf Efendi’nin kayınbiraderi
Darphane-i Âmire Başkâtibi Hacı Ömer Efendi’nin ki-
tapları da ölümünden sonra evinin satılması üzerine
1743’te Âtıf Efendi koleksiyonuna katılmıştır.
I. MAHMUT DÖNEM‹ OLAYLARI
Y
‹RM‹
D
ÖRDÜNCÜ
O
SMANLI
P
AD‹fiAHI
I
.
M
AHMUT
PAD‹fiAHLAR ALBÜMÜ
380
CAĞALOĞLU HAMAMI
Cağaloğlu’nda, Yerebatan caddesi’nin sağ tarafında yer alan 18. yüzyıl hamamıdır.
I. Mahmut tarafından Ayasofya Camii için gelir sağlamak amacıyla inşa edilmiştir. Ha-
mamın inşa tarihi manzum kitabesine göre 1741’dir.
1916-1917’de Cağaloğlu Hamamı hakkında etraflı bir inceleme yapan H. Glück, iş-
leticisinden aldığı bilgiye dayanarak bu eserin Hüsrev adlı bir mimara ait olabileceği-
ni ihtiyat kaydıyla belirtmiştir.
Cağaloğlu Hamamı bir çifte hamamdır. Daha büyük olan erkekler kısmının girişi, cad-
de kotunun yükselmesi nedeniyle çukurda kalmıştır. Burada Osmanlı mimarîsinin hiç-
bir dönemine uymayan üslûpta mermerden bir dış kapı vardır. Üstünde kitabe olan
bir kapıdan kare plânlı soyunma yerine geçilir. 14x14 m ölçülerindeki bu mekânı, ge-
çişi dilimli tromplarla sağlanan büyük bir kubbe örter. Soyunma yerinin ortasında ba-
rok üslûpta mermer bir şadırvan havuzu bulunur. Büyük kemerlerin içlerinde yer alan
dolgu duvarlarında, ortadaki büyük, yanlardakiler daha küçük olmak üzere üçer pen-
cere bulunduğundan hamamın bu bölümü oldukça aydınlıktır. Kubbenin ortasında da
bir aydınlık feneri vardır.
III. Mustafa, Ağustos 1768’de İstanbul’un su ve odun ihtiyacı nedeniyle bundan böyle
şehrin içinde yeni hamam inşa ettirilmemesini bir fermanlı bildirdiğinden Çağaloğlu
Hamamı, İstanbul’un son büyük çarşı hamamı olarak önemli bir yere sahiptir.
At›f Efendi Kütüphanesi’nin kap›s›ndaki kitabe
At›f Efendi
Divan›’n›n ilk
iki
sayfas›
(At›f Efendi
Kütüphanesi)
