1732
n
Saliha Sultan Çeşmesi yapıldı.
n
İstanbul Tophane Meydanı’nda Tophane Çeşmesi
yapıldı.
Tophane Çeşmesi:
I. Mahmut tarafından yaptırıl-
mıştır.Tarih kitabesi, şair Nahifî’ye aittir. İçinde yer al-
dığı kent mekânını heykelsi bir anıt olarak tanımlayıp
boyutlandıran meydan çeşmeleri arasında Tophane
Çeşmesi, özellikle bezemesinin motifleri ve kompozis-
yonu ile ayrılır.
Tophane Çeşmesi, 1730’lu yılların meydan çeşmeleri
gibi kare plânlı ve doğal olarak dört yüzlüdür.
Çeşmenin geniş ve köşelerde eğrisel çizgilerle dönen
dalgalı saçağı ise hemen fark edilebilen bir barok kur-
gudur. Gravürlerde abartılı oryantalist desenlere dö-
nüşen bu saçak ve ahşap örtü, 1730’lu yılların karak-
teristik bir özelliğidir.
1733
n
Topal Osman Paşa, Nadir Ali Han’a karşı Bağdat
zaferini kazandı.
Duçum (Çorum) Meydan Savaşı
(20 Tem-
muz): Ayaklanıp Ahmet Paşa Barışı’nı tanımayan şah
naibi Nadir Han’ın komutasındaki 100 bin kişilik İran
ordusu ile Erzurum Valisi Topal Osman Paşa’nın ko-
mutasında imdada gelen 100 bin kişilik Osmanlı or-
dusu arasında Bağdat yakınındaki Duçum’da yapılan
kanlı meydan savaşında, Bağdat kuşatmasını bırakıp
savaşmak zorunda kalan İran ordusu, Osmanlılara
yenildi. İran ordusu bu çarpışmada 40 bin ölü ve bü-
tün malzemelerini savaş meydanında bıraktı. Nadir
Han yaralanıp zorlukla kaçabildi. 7 ay devam eden
Bağdat kuşatması da Ahmet Paşa’nın kaleden çıkıp
saldırması ile sona erdi.
I. MAHMUT DÖNEM‹ OLAYLARI
BEfi‹R A⁄A’NIN PAD‹fiAH ÜZER‹NDEK‹ NÜFUZU
Y›llardan beri sarayda nüfuz kazanm›fl bulunan Darüs-
sade A¤as› Beflir A¤a, I. Mahmut’u etkisi alt›na ald›¤›n-
dan padiflah onun önerileri do¤rultusunda kararlar al-
maktayd›. Kendisini görevden uzaklaflt›rmak isteyen Ve-
ziriazam Kabakulak ‹brahim Pafla’y› Beflir A¤a azlettirdi.
Oysa sadrazam, çok baflar›l› ifller yapt›¤› için ödüllendiril-
mesi gerekirken sürgüne gönderilmiflti. 10 Eylül 1731’de
sadrazaml›¤a atanan Topal Osman Pafla da yine Beflir
A¤a’yla uzlaflamad›¤›ndan azledildi ve Hekimo¤lu Ali Pa-
fla, 12 Mart 1732’de Beflir A¤a’n›n tavsiyesiyle sadrazam
yap›ld›.
373
lı ahşap konutlarla çevrildiği görülmektedir. 1910’da sebil-çeşme onarım için sökül-
meye başlanmış, ancak savaş yıllarında onarıma ara vermek zorunda kalınmıştır.
İkinci onarım 1952-1953 arasında gerçekleşmiştir. İlk onarıma Mimar Kemal Altan
tarafından başlanmış, ikinci onarımı Mimar Ali Saim Ülgen gerçekleştirmiştir.
1954’te Karaköy’e doğru açılan yol nedeniyle çeşme, meydan çeşmesi olma niteli-
ğini yitirmiş ve çukurda kalmıştır. Sıbyan mektebi de yol yapımı sırasında yıkılmıştır.
Bartlett’in çizgileriyle Tophane Çeflmesi
I. Mahmut taraf›ndan annesi Saliha Sultan ad›na yapt›r›lan ‹stanbul
Azapkap›’daki Saliha Sultan Sebili ve Çeflmesi
(Gravür: Bartlett)
