7
ATASÖZÜ NED‹R?
Atalar›m›z›n uzun denemelere, gözlemlere dayanan yar-
g›lar›n› genel kural, bilgece düflünce ya da ö¤üt olarak veren
kal›plaflm›fl sözcük toplulu¤una atasözü denir.
Atasözleri topluma mal olmufl anlat›m araçlar›d›r. Atasöz-
lerinin sözcükleri de¤ifltirilemez ve söz dizimi bozulamaz.
Atasözlerinde bir ulusun düflünce yap›s›, yaflam biçimi,
inan›fllar›, gelenekleri dile getirilir. Bu sözler, toplum ve do¤a
olaylar›n›n nas›l olufltu¤unu bir tümceyle anlat›r. Ders alma-
m›z› dolayl› olarak belirten atasözleri oldu¤u gibi do¤rudan
do¤ruya ahlak dersi ve ö¤üt veren atasözlerimiz de vard›r.
Atasözlerinin yap›s›
1.
Atasözleri k›sa ve özlüdür. Sayfalarca anlat›labilecek
bir durumu birkaç sözcükle belirtir.
Her çok, azdan olur.
Çivi çiviyi söker.
2.
Atasözlerinin ço¤u bir ya da iki tümcedir. Uzun olan ata-
sözlerinin say›s› daha azd›r.
Tafl›ma su ile de¤irmen dönmez.
Besle kargay›, oysun gözünü.
Misafir on k›smetle gelir; birini yer, dokuzunu (evde) b›-
rak›r.
3.
Atasözleri genellikle genifl zaman kipi ve emir kipiyle
çekimlenir.
Aç›n gözü ekmek teknesinde olur.
‹ki dinle bir söyle.
01AtasözüAç›klama_01-10 21/07/2010 21:22 Page 7
