5
km’dir. Bu sınırlar içinde Türkiye’nin yüz ölçü-
mü (göller dahil) 779.452 km
2
dir (Anadolu
755.688, Trakya 23.764). Fiziki ve Beşerî Coğ-
rafya: Alp-Himalaya kıvrımlı dağlar kuşağı üze-
rinde yer alan Türkiye, tümüyle yüksek ve
dağlık bir ülkedir. Ortalama yüksekliği 1.132
metreyi bulur. Yüksek bir ülke olmasına karşın,
plato ve ova düzlükleri çok geniş yer kaplar.
Dağlar, genellikle sıralar hâlinde kenarlarda
toplanmıştır; oysa iç kesimlerde en geniş yeri
yüksek ova ve plato düzlükleri kaplar. Türki-
ye’nin ortalama yüksekliği batıdan doğuya doğ-
ru artar. En az yer kaplayan, alüvyonlu, alçak
kıyı ovalarıdır. Kuzey kenarda, birbirine paralel
olarak doğudan batıya uzanan dağlara “Kuzey
Anadolu Dağları” genel adı verilir. Güney ke-
narda da “Toros Sistemi” yer alır. Bu dağlar,
Antalya Körfezi’nin batısından, ülkenin güney-
doğu ucuna kadar uzanır ve dört gruba bölü-
nür: Batı Toroslar, Orta Toroslar, Doğu Toroslar
ve Güneydoğu Toroslar. İç kısımlarda ve Batı
Anadolu’da diğer dağlar, bazen sıralar hâlinde,
bazen de sönmüş volkan konileri şeklinde ova
ve plato düzlükleri üzerinde yükselir (Bingöl,
Karasu-Aras, Tecer; Türkmen, Aydın Sıradağ-
ları; Ağrı, Süphan, Tendürek, Nemrut, Erciyes,
Hasandağı volkan konileri gibi). Anadolu, ge-
nel şekliyle dikdörtgen biçiminde bir yarıma-
dadır. Çevresindeki denizler derindir; kıta
sahanlıkları genellikle dardır. Bu durum Kara-
deniz kıyılarında, özellikle, Doğu Karadeniz’de
belirgindir. Öte yandan kıyılar genellikle düz,
girinti-çıkıntılar ve adalar azdır. Ancak batıda,
Ege kıyıları bu genel kurala uymaz, birçok bu-
run, yarımada, koy ve körfezlerle parçalanmış-
tır. İklimin başlıca özelliği “çeşitlilik”tir. Üç ana
iklim tipi ve bölgesi vardır: 1) Yazları sıcak ve
kurak, kışları ılık ve yağışlı Akdeniz iklimi; 2)
Yazları daha serin, nemli, kışları, Akdeniz ikli-
mindeki kadar olmamakla beraber, yine de ılık;
bol ve her mevsime az çok düzenli olarak da-
ğılmış yağışlarıyla kendini belli eden Karade-
niz iklimi; 3) İç kısımlarda, orta derecede
yağışlı, yer yer kurak, doğuya doğru gidildikçe
karasallık niteliği artan iklim. Bu üç ana iklim
tipi arasında birtakım ikincil ve geçiş iklimi ni-
teliğinde tipler de yer alır. Akarsular dağınık,
beslenme havzaları küçük, yıllık debi değişik-
