10
alanda yenilikler getirildi. Ekonomi alanında,
Lozan Barış Antlaşması ile kapitülasyonların
kaldırılmasının yanı sıra, “ulusal egemenliğin,
iktisadi egemenlikle beraber sağlanabileceği
ilkesi benimsenerek devletçi bir ekonomi sis-
temi kabul edildi. Siyasi alanda, Terakkiperver
Cumhuriyet Fırkası (1924-1925) ve Serbest
Cumhuriyet Fırkası (1930) girişimleri sonuç
vermedi. Bununla birlikte, toplumda, çok par-
tili sisteme geçiş yönünde demokratik bir eği-
lim vardı. Atatürk’ün ölümünün (10 Kasım
1938) ardından İsmet İnönü cumhurbaşkanlı-
ğına seçildi. Kısa süre sonra patlak veren II.
Dünya Savaşı, Türkiye sınırlarına kadar dayan-
dığı hâlde, Türkiye Cumhuriyeti bu savaşın dı-
şında kaldı. 1946’da Demokrat Parti’nin kuru-
luşuyla çok partili siyasi döneme girildi. 1950
seçimlerinde Demokrat Parti iktidar oldu ve
Celâl Bayar cumhurbaşkanlığına seçildi. Hal-
kın geniş desteğiyle iktidara geçen Demokrat
Parti, bir süre sonra, Atatürk ve İnönü dönem-
lerinin ekonomi politikasını bırakarak, dış yar-
dımlar ve yabancı sermaye yatırımlarına
dayanan bir kalkınma yolu izlemeye koyuldu.
Kore Savaşı’na asker gönderildi ve NATO’ya
üye olundu. Yürütülen ekonomik uygulamalar,
kısa sürede bir ekonomik bunalıma yol açtı. Bu
durumun yarattığı tepkilerden çekinen iktidar,
özgürlükleri kısıtlayarak baskıcı bir politika iz-
lemeye başladı. Özellikle İstanbul ve Ankara’da
yoğunlaşan gösterilerin ardından, Türk Silahlı
Kuvvetleri, Demokrat Parti iktidarına son ver-
di ve Millî Birlik Komitesi yönetime el koydu
(27 Mayıs 1960). Demokrat Parti kapatıldı. Ad-
nan Menderes (başbakan), Fatin Rüştü Zorlu
(dış işleri bakanı) ve Hasan Polatkan (maliye
bakanı), yargılanmaları sonucunda idam edil-
diler. Kurucu Meclisin hazırladığı yeni anaya-
sa, halkın onayını aldı (1961). Yasama,
yürütme ve yargı erklerinin birbirinden ayrıldı-
ğı çok partili yeni bir parlamenter düzene ge-
çildi. Temel kişi hak ve özgürlükleri güvence
Alanya Kalesi-Alanya
