kubbelerle geniflletti.
Küçük Ayasofya’n›n sekizgen fle-
mas›n› ise Rüstem Pafla Camii’nde
(1562) denedikten sonra 1568-1574
aras›nda infla etti¤i ünlü eseri Edir-
ne’deki Selimiye’de doru¤una ulafl-
t›rd›. Sinan’›n Rüstem Pafla Camii’
nde dikdörtgen planl› ana mekân›
örten büyük kubbeyi, yanlarda se-
kizgen kesitli ikifler filaya¤›na, mih-
rap ve girifl yönlerinde ikifler duvar
payesine oturtmas› yeni bir dene-
meydi. Sinan, özledi¤i genifl ve zen-
gin iç mekân›, iyi seçilmifl bir yap›
strüktürünün verdi¤i imkânlarla
«ustal›k eserim” dedi¤i Selimiye’de
gerçeklefltirmifltir. Onikigen kesitli
sekiz filaya¤› üstüne oturan 31,22
m çap›ndaki muazzam kubbe, ken-
disini destekleyen yar›m kubbelerle
aras›ndaki oran z›tl›¤› dolay›s›yla
içten ve d›fltan yap›ya egemendir.
Ana kubbe cami alan›n›n yaln›zca
yüzde 38,5’ini kaplad›¤› hâlde hac-
min tümü kubbenin alt›ndaym›fl gi-
bi görünür. Kubbeyi adeta parmak-
lar› üzerinde tafl›yan küçük yar›m
kubbelerle geçifl pandantifleri, eflfliz
bir uyum ve ivmeli bir ritimle yap›-
ya ola¤anüstü bir dinamizm kazan-
d›r›rlar. Sinan’›n sekizgen plan üze-
rine bir baflka çeflitlemesi Azapka-
p›’daki Sokullu Mehmet Pafla Ca-
mii’dir. 1577-1578’de tamamlad›¤›
bu eserde 12 m çap›ndaki kubbe, al-
t›s› aç›kta, ikisi mihrap duvar›na
dayal› sekiz aya¤a oturur. Merkezi
kubbe sekiz yar›m kubbeyle çevre-
lenmifltir.
Sinan’›n infla etti¤i medreselerde
üç plan tipi ay›rt edilir. Birinci grup-
ta ortadaki avluyu çevreleyen re-
vaklar ve onlar›n arkas›nda yer
alan hücreleri ve dershanesiyle ge-
leneksel tipte medreseler yer al›r.
Bunlar bazen So¤ukkuyu ve Yavuz
Selim örneklerinde oldu¤u gibi tek
olarak bazen de Haseki, Üsküdar
Mihrimah Sultan, Süleymaniye, Se-
limiye, K›l›ç Ali Pafla örneklerinde
oldu¤u gibi külliyenin bir parças›
olarak infla edilmifllerdir. Dersha-
nenin yerini caminin ald›¤› medre-
se tipi ikinci grubu oluflturur. Edir-
nekap› Mihrimah Sultan, Kad›rga
Sokullu Mehmetpafla, Zalmehmet
Pafla külliyelerinin medreseleri, ca-
miyle bütünleflen bu türün örnekle-
ridir. Üçüncü olarak, Sinan komp-
leks medrese diye adland›r›lan tü-
rün öncüsüdür. Kompleks medre-
seler ayn› avlunun etraf›nda yer
alan ve ana unsuru medrese olan
9
