1778
n
I. Abdülhamit’in, annesi Rabia Sultan adına
yaptırttığı Beylerbeyi Camii ibadete açıldı
(15 Ağustos).
Beylerbeyi Camii :
Boğaziçi’nin Anadolu yaka-
sında, Beylerbeyi İskelesi’nin önündeki meydanın do-
ğusunda, tam deniz kıyısında yer almaktadır.
Caminin bulunduğu yerde daha önce İstavroz Sara-
yı’nın hırka-i şerif dairesi bulunmaktaydı. İnşaata
3 Nisan 1777’de başlanmış, caminin açılış töreni ise
15 Ağustos 1778’de yapılmıştır.Yapının 1778’de inşa
edildiğini belirten üç kitabesi vardır. Bu kitabelerden
dış kapı üzerinde bulunanı, caminin, I. Abdülhamit’in
annesi Rabia Sultan’ın anısına yaptırıldığını belirtmek-
tedir.
Yapı, 1810-1811’de bir değişikliğe uğramış, II. Mah-
mut’un buyruğuyla son cemaat yeri değiştirilerek ye-
niden yapılmış, bu arada minaresi yıkılarak, iki yeni
minare inşa edilmiştir. II. Mahmut, ayrıca bir muvak-
kithane ile deniz kıyısında dört cepheli bir çeşme yap-
tırmış, caminin önündeki rıhtımı genişleterek duvarla
çevreletmiştir.
Beylerbeyi Camii, 1969’da esaslı bir onarım görmüş-
tür. 13 Mart 1983 gecesi, bitişiğindeki İsmail PaşaYa-
lısı’nda çıkan yangın, Beylerbeyi Camii’nin ahşap kub-
besinin yanarak çökmesine neden olmuş ve cami kıs-
men hasar görmüştür. Beylerbeyi Camii, Vakıflar İda-
resi’nce tamir edilerek 29 Mayıs 1983’te tekrar iba-
dete açılmıştır. Beylerbeyi Camii’nin mimarı Mehmet
Tahir Ağa, bina emini ise Şehremini Hafız el-Hac
Mustafa Efendi’dir.
1779
n
Osmanlılarla Ruslar arasında İstanbul’da
Aynalıkavak Tenkihnamesi imzalandı (21 Mart).
Aynalıkkavak Tenkihnamesi :
Osmanlı Dev-
leti ile Rusya arasında yapılan antlaşmadır. Küçük
Kaynarca Antlaşması’nın (1774) tartışmalı maddele-
rini açıklığa kavuşturmak için, Fransa’nın aracılığıyla
İstanbul’da Aynalıkavak Kasrı’nda imzalanan tenkih-
nameye göre:
1) Kırım, bağımsız bir devlet olmaya devam edecek;
2) Hanlar, Kırım halkı tarafından seçilecek;
3) Osmanlı padişahlarının Kırım halkı ve hanlar üzerin-
deki halifelik hakkı eskisi gibi kalacak;
4) Seçilen han, Osmanlı yönetimince koşulsuz olarak
tanınacak;
5) Osmanlı Devleti, Kırım’ı yeniden kendisine bağlamak
için herhangi bir girişimde bulunmayacak;
6) Kırım’da olağanüstü bir durum ortaya çıktığında iki
devlet kendi aralarında anlaştıktan sonra sorunu bir-
likte çözmeye çalışacak;
7) İngilizler ile Fransızlara, Karadeniz ve Akdeniz’de ta-
nınan hak ve ayrıcalıklar, Ruslara da tanınacak;
8) Ruslar, Kırım’daki askerlerini geri çekecekler;
9) Eflâk ve Boğdan, İstanbul’da birer maslahatgüzar
bulunduracaklardı.
Osmanlı Devleti, bu antlaşmayla Rus yanlısı Şahin Gi-
ray’ın hanlığını tanırken, ayrıca Eflâk ve Boğdan soru-
nunda da Ruslara ödün vermiş oluyordu.Tenkihname,
Türk-Rus anlaşmazlığını çözmekten uzak kaldı; çok
geçmeden de Rus ordusu Kırım’ı ele geçirip bu hanlı-
ğın bağımsızlığına son verdi.
I. ABDÜLHAM‹T DÖNEM‹ OLAYLARI
han› koruma amac›yla K›r›m’a asker sevketmifllerdi. Bu-
nun üzerine kendisini güvencede hissetmeyip ‹stanbul’a
kaçan Devlet Giray’›n yerine 1777 y›l›nda fiahin Giray
getirildi.
Tatar ve Ruslardan oluflan bir heyetin ‹stanbul’a gelip
“fiahin Giray’›n hanl›¤›n›n onaylanmas›” önerisini Os-
manl› hükûmeti reddederek, halk›n istedi¤i III. Selim
Giray’› K›r›m han› atay›p gönderdi. K›r›m’da, biri
Osmanl› ve halk›n, di¤eri de Rus yandafl› olmak
üzere iki han oldu.
Bu olaylar üzerine Ruslar, K›r›m’a kuvvet
gönderdi, yap›lan çarp›flmalarda Ruslar galip gel-
di ve III. Selim Giray, K›r›m’› terk etmek zorunda
kald›. (1778). Buna ra¤men K›r›m’›n kurtar›lma-
s› amac›yla askerî haz›rl›klara devam edildi, siyasî
giriflimlerde de bulunularak ‹stanbul’daki Rus elçisiy-
le birçok kez görüflmeler yap›ld› fakat olumlu
bir sonuç elde edilemedi.
417
I. Abdülhamit
