1779
n
Sadrazam Kalafat Mehmet Paşa azledildi; yerine
Seyyit Mehmet Paşa atandı (21 Ağustos).
n
I. Abdülhamit’in oğlu Şehzade Mustafa dünyaya
geldi (8 Eylül).
n
I. Abdülhamit’in hayır eseri olarak Emirgân
Camii’nin yapımına başlandı.
1780
n
Osmanlı Devleti’ni paylaşmak üzere
Rusya-Avusturya arasında anlaşma sağlandı.
n
Rusların Silistre eyalet merkezinde konsoloslok
açmalarına izin verildi.
n
Divan edebiyatının ünlü kadın şairi Fıtnat Hanım
öldü.
Zübeyde Fıtnat Hanım :
Divan edebiyatının
ünlü kadın şairimizdir. Şeyhülislâm Mehmet Esat
Efendi’nin kızıdır. Müziğe ve edebiyata düşkün bir ai-
le içinde yetişti. Bu aile, pek ünlü bir ilmiye ailesiydi,
pek çok şeyhülislâm, kazasker vb. yetiştirmişti.
Fıtnat Hanım, Şeyhülislâm Feyzullah Efendi’nin toru-
nu Rumeli Kazaskeri Derviş Mehmet Efendi ile ev-
lendi. Şiirde, büyük devlet adamı, şair, Sadrazam Da-
mat Koca Ragıp Paşa’nın etkisinde kaldı. Çalışmala-
rıyla, kadınların seslerini hiç duyuramadıkları bir za-
manda, Osmanlı sanat yaşantısını etkileyebildi. Diva-
nının incelenmesinden, pek mükemmel bir öğrenim
gördüğü, üç Doğu dilini iyi bildiği anlaşılmaktadır. Şiir-
lerinde şekil ve dil mükemmelliği vardır; lirizm bakı-
mından da oldukça kuvvetlidir. Türk kadın şairlerinin
en iyisi sayılabilir. Şiirlerinde, kullandığı dilin ustalığına
karşın, yazanın kadın olduğu pek anlaşılmaz.
I. ABDÜLHAM‹T DÖNEM‹ OLAYLARI
OSMANLI - ‹RAN ‹L‹fiK‹LER‹
Ruslarla olan anlaflmazl›klar, Küçük Kaynarca ve da-
ha sonra da imzalanan Aynal›kavak antlaflmalar› sonu-
cunda giderildikten sonra bu kez do¤uda ‹ran’la yeni bir
anlaflmazl›k ortaya ç›kt›. ‹ran’daki iç kar›fl›kl›klar›n yan›
s›ra ‹ran hükümdar› Kerim Han, 1778 y›l›nda Osman-
l›-Rus siyasî, askerî gerginli¤inden faydalanarak Osmanl›
Devleti aleyhine Ruslarla bir ittifak yapmaktan geri kal-
mad›. Bu ittifaka göre, Ruslar Rumeli, Kerim Han da Do-
¤u Anadolu yönlerinden Osmanl›lara karfl› sald›r›ya geçe-
ceklerdi. Fakat bununla birlikte Kerim Han’›n bir süre
sonra ölümü üzerine ‹ran’da iç kar›fl›kl›klar bafllad›. Daha
önce çarp›flmalar s›ras›nda ‹ranl›lar taraf›ndan tutsak al›-
n›p daha sonra sal›verilen Süleyman Pafla, vezirlik rütbe-
siyle Ba¤dat valili¤ine atand›, onun adilâne yönetimi sa-
yesinde Irak’ta güven ve sükûn sa¤lanabildi.
ASKERÎ ISLAHAT
Küçük Kaynarca Antlaflmas›’ndan sonra Sultan I. Ab-
dülhamit, askerî bir ›slahat›n kesinlikle yap›lmas› gere¤i-
ne inanm›flt›. Bu nedenle, bozulmufl olan merkezdeki ka-
lem teflkilât›n› bir düzene sokarak bu daireye yetenekli
kimseleri getirdi. Humbarac› Ahmet Pafla ve Baron dö Tot
döneminde yeni bir düzen getirilerek Humbarac› ve Top-
çu birliklerinin e¤itimlerine son derece önem verildi.
DONANMANIN TAKV‹YES‹
Venedik Cumhuriyeti, bir denizci devlet ola-
rak donanmas›n›n kuvvet ve kudretini
18. yüzy›l ortalar›na do¤ru büyük ölçüde yi-
tirmiflti. Akdeniz’de Osmanl› donanmas›na
karfl› koyabilecek bir deniz gücü kalmam›fl-
t›. ‹ngilizlerin ›slah ederek gelifltirdikleri Rus
donanmas›, onlar›n öncülü¤ünde Akde-
niz’e gelip Çeflme’de demirli bulunan Os-
manl› donanmas›n› atefle vererek yok et-
miflti.
Bu yüzden Akdeniz adalar›, bütün k›-
y›lar ve özellikle Çanakkale Bo¤az›’nda
ciddî bir tehlike oluflmufltu. Fakat bu s›-
ralarda Kaptan-› Deryal›¤a atanan Ce-
zayirli Hasan Pafla, her türlü engelle-
meyi ortadan kald›rarak Çanakkale
Bo¤az›’n› baflar›yla savundu ve
I. Abdülhamit’in kendisini destekle-
Y
‹RM‹
Y
ED‹NC‹
O
SMANLI
P
AD‹fiAHI
I
.
A
BDÜLHAM‹T
PAD‹fiAHLAR ALBÜMÜ
418
fiair Safi taraf›ndan I. Abdülhamit’in tahta ç›k›fl› nedeniyle yaz›lan
culûsiye (Kaside)
(Antik A.fi. Müzayede Katalo¤u)
Divan Edebiyat›’n›n ünlü kad›n
flairlerinden Zübeyde Fitnat Han›m
