1696
n
II. Mustafa’nın büyük oğlu Şehzade Mahmut
dünyaya geldi (2 Ağustos).
n
Azak Kalesi düşmana teslim edildi (6 Ağustos).
Rus ordusunun, az muhafızı bulunan Azak Kalesi’ni
kuşatmasıyla başlayan savaşta, bir evvelki Azak ku-
şatmasında kalenin top ateşi ile yıkılan yerleri onarıl-
mamış olduğundan ve yardım gelmediğinden, kuşat-
manın 65. gününde Osmanlı muhafızları, kaleyi Rus-
lara teslim etmek zorunda kaldılar. Böylelikle Ruslar,
Karadeniz’e inmiş oldular.
n
Ulaş (Olasch) zaferi (27 Ağustos):
II. Mustafa komutasındaki Osmanlı ordusu ile 60 bin
kişilik Avusturya ordusu arasında Ulaş (Olasch) Kale-
si’nde yapılan savaşta, Avusturya ordusunun taarru-
zuna Osmanlı ordusu, karşı taarruz ile cevap verdi.
Avusturya ordusu, acı bir yenilgiye uğradı. Avusturya
ordusunun kaybı 15 bin asker kadardı.Yeniçeri Ağası
Baltazade Mahmut Paşa ve Tamışvar muhafızı Mus-
tafa Paşa, bu çarpışmada şehit oldular.
1697
n
Bozcaada Deniz Savaşı (5 Temmuz):
Mora’da yapılacak harekâtı desteklemek amacıyla
Akdeniz’e açılan Osmanlı donanması komutanı Kap-
tan-ı Derya Mezomorto Hüseyin Paşa, A. Malinio yö-
netimindeki Venedik donanmasını Bozcaada önlerin-
de yendi. Bozcaada Savaşı’ndan sonra Venediklileri
takip eden Mezomorto Hüseyin Paşa, deniz savaşla-
rında üst üste başarılar kazanarak Ege adaları ve kı-
yıları ile Çanakkale Boğazı’nın güvenliğini sağladı.
n
Sadrazam Elmas Mehmet Paşa kumandasındaki
Osmanlı ordusu, Zenta’da (Sente) bozguna
uğradı (11 Eylül).
II. Mustafa komutasındaki Osmanlı ordusu ile Prens
Öjen (Eugen) komutasındaki Avusturya ordusu ara-
sında Banat’ın batısındaki Zenta’da, Tizsa nehrinde
kurulan köprü üzerinde yapılan şiddetli savaşta, Os-
manlı ordusu köprü üzerinde sıkıştırılınca yenildi. Os-
manlı ordusu bu savaşta 30 bin şehit verdi. Çok sayı-
da asker, Tizsa nehrinde boğuldu. Sadrazam Elmas
Mehmet, Anadolu Beylerbeyi Mısıroğlu İbrahim, Ta-
mışvar Muhafızı Koca Cafer, Adana Valisi Fazlı, Diyar-
bakır Valisi Kavukçu İbrahim, Maraş Valisi Yunus, Sığa-
la Sancakbeyi Süleyman ve Amasya Sancakbeyi
Mahmut paşalar şehit oldular.
n
Zenta Savaşı’nda şehit olan Veziriazam Elmas
Mehmet Paşa’nın yerine Amcazade Hüseyin
Paşa getirildi (18 Eylül).
II. MUSTAFA DÖNEM‹ OLAYLARI
hatt-› hümayun yay›mlad›. Bir çeflit siyasî program niteli-
¤inde olan böyle bir hatt-› hümayun o güne kadar hiçbir
padiflah taraf›ndan yay›mlanmam›flt›.
Bu meflhur hatt-› hümayununda, hem devletin zay›f
taraflar›n› hem de kendisinin ne yapmak istedi¤ini aç›kça,
önceden belirtiyor, babas›n› dahi tenkit ederek flöyle di-
yordu:
“… Padiflahlar›n hangisi zevk, sefa ve rahat uykusu-
na düflmüfl ise, onlar›n elleri alt›nda olan Tanr› kullar›
rahat ve huzur görmemifltir. Biz bundan sonraki haya-
t›m›zda zevk ve sefay› kendimize haram eyledik. Pede-
rim merhum sultan zaman›ndan bu ana kadar padiflah-
lar›n zevk ve sefalar›, ihmal ve tekasülleri yüzünden
düflmanlar etraf›m›z› sard›lar, memleketimize girdiler.
Nice ümmet-i Muhammed’in erzak›n› ya¤ma ve ehlü
›yâlini esir ettiler. Binaenaleyh, Avn-i Rabbanî ile on-
lardan intikam almak için, bizzat hareket etmek üze-
re, gazaya külli niyet eyledim…”
335
