ED‹RNE VAK’ASI
Sonuçta beklenen oldu ve tarihe Edirne Vak’as›, Fey-
zullah Efendi Vak’as› diye geçen ayaklanma, ‹stanbul’da-
ki 200 cebecinin ulufelerini alamamalar› ile bafllad›. Kay-
makam Abdullah Pafla’n›n gevflekli¤inden yararlanan ce-
beciler, sahipsiz denebilecek durumdaki ‹stanbul’a ege-
men olmay› baflard›lar. 15 Temmuz 1703’te Atmeyda-
n›’nda topland›lar. ‹stanbul’daki yeniçeriler, halktan yüz-
lerce insan da cebecilere kat›ld›. Ayaklanman›n gerisinde
Rami Mehmet Pafla vard›. Ayaklanmac›lar, padiflah›n ‹s-
tanbul’a gelmesini, fieyhülislâm Feyzullah Efendi ile
o¤ullar›n›n ve yak›nlar›n›n da yarg›lanmak üzere baflken-
te gönderilmelerini isterlerken, Feyzullah Efendi buna en-
gel oldu. Çünkü, ‹stanbul’daki uleman›n, kendisine ve her
birine en üst ilmiye rütbelerini verdi¤i o¤ullar›na difl bile-
di¤ini biliyordu. 18 Temmuz’da uleman›n ve esnaf tem-
silcilerinin de kat›l›m› ile Etmeydan›’nda büyük bir toplan-
t› oldu. Kentte dükkânlar kapand›. 20 bini asker s›n›fla-
r›ndan, kalan› halktan 50 bin kifli ayaklanmaya kat›ld›.
Topkap› Saray›’ndan Sancak-› fierif ve H›rka-i fierif ç›kar-
t›larak aralar›nda ulemadan, ocaktan temsilcilerin de bu-
lundu¤u bir heyet, Edirne’ye gönderildi. Bunlar, Feyzul-
lah Efendi’nin Edirne’den sevk etti¤i bostanc›lar taraf›n-
dan tutuklan›p E¤ridere’de hapsedildiler.
Bunun üzerine örgütlenen muazzam kalabal›k,
9 A¤ustos günü Edirne’ye do¤ru harekete geçti. Yürüyü-
flü kul kethüdas› Çal›k Ahmet A¤a ile eski niflanc› Ahmet
Pafla yönetmekteydiler. Rami Mehmet Pafla’n›n giriflimi
ile II. Mustafa, Feyzullah Efendi’yi azlettirdi, fakat Siliv-
ri’ye varan ayaklanmac›lar, II. Mustafa’n›n tahttan indiri-
lip III. Ahmet’in padiflah yap›lmas›n› kararlaflt›rd›klar›n-
dan yürüyüfllerini sürdürdüler. Padiflah›n tahttan indiril-
mesi için fetvalar yaz›ld›. Rami Mehmet Pafla’n›n ikili oy-
nad›¤› anlafl›l›nca, ihtilâl ordusundaki sadaret kaymakam›
Ahmet Pafla, veziriazam ilân edildi. Bu arada Edirne’de bir
savunma ordusu oluflturulmaya çal›fl›l›yordu. Bunlara,
Vezir Hasan Pafla serdar atand›. ‹ki taraf, Çorlu’da karfl›-
laflt›. Fakat Hüseyin Pafla direnifl göstermeden Havsa’ya
çekildi. 19 A¤ustos günü Havsa’ya gelen II. Mustafa, top-
lad›¤› askerin kendisine destek vermeyece¤ini anlayarak
Edirne’ye döndü. Ertesi gün ‹stanbul ordusu Tunca k›y›-
s›na geldi¤inden II. Mustafa, 22 A¤ustos günü tahttan çe-
kilerek yerini kardefli III. Ahmet’e b›rakt›. Feyzullah Efen-
di ile o¤lu Fethullah Efendi, 3 Eylül günü Edirne’de par-
çaland›lar.
343
