Köle al›p satmak, insanl›k tarihinin en utanç verici sayfa-
lar›ndan biridir. Bu olay hakk›nda k›saca bilgi verelim:
‹ngiltere 1807 y›l›nda, Fransa 1814’te köle ticaretini ya-
saklam›flt›. Yasalar bu i¤renç ifli yasaklad›¤› hâlde, insan tica-
reti yapanlar yine de bu ifli sürdürüyorlard›. Amerika ve ‹ngil-
tere, köle tüccarlar›n› yasa d›fl› ilân etti. Bu, bir çeflit korsan-
l›kt› ve cezas› ölümdü. Fakat Güney Amerika ülkelerinde, ‹s-
panya ve Portekiz’in sömürgelerinde bu yasa uygulanm›yor-
du. Bu ülkeler, öteki üç devlet aras›ndaki anlaflmaya kat›lma-
m›fllard›.
Bu yasa, köle sat›fl›n› yasakl›yordu; ama tutsak insanlara
özgürlük sa¤lam›yordu. Sonunda ‹ngiltere, 1833 y›l›nda kabul
etti¤i yeni bir yasayla, kölelere özgürlük de tan›d›. Böylece ‹n-
giltere ‹mparatorlu¤u s›n›rlar› içerisinde bulunan tutsak insan-
lar özgürlüklerine kavufltular. 1848’de Fransa bir iç savafl so-
nunda; 1859’daysa Amerika onlar› izleyerek bu yasay› onay-
lad› ve uygarl›¤›n gere¤ini yerine getirdi.
Bu tarihten sonra, yaln›zca ‹spanya ve Portekiz sömürge-
lerinde tutsak al›flverifli serbestçe yap›l›yordu. 1873 y›l›nda,
bu sömürgelerde al›n›p sat›labilen seksen bin tutsak bulunu-
yordu. Çeflitli hastal›klardan ölenler ya da iflkence yap›larak
öldürülenler bu say›n›n içinde de¤illerdi. Bu dönemde, ortaya
at›lan en küçük bahanelerle insanlar öldürülüyor; obalar, köy-
ler yok ediliyordu.
* * *
Dick Sand, Angola’da bulunduklar›n› düflünüyordu. Bu
43
