206
ISPARTA (32)
Isparta ilinin merkezi olan kent. Nüfusu 197.169
(2008). Tarih: Isparta çevresindeki yerleşimin
tarihi günümüzden yaklaşık 35-40 bin yıl önce-
sine, Paleolitik ve Mezolitik çağlara kadar gider.
Antik Çağda Pisidya denilen yörede, MÖ 6. yüz-
yılda Baris adıyla kurulan kent, Arap kaynakla-
rında adı “Sabarta” olarak geçer. Anlaşıldığına
göre şimdiki “Isparta” adı da “baris”in başına
“Is” edatı eklenerek üretilmiştir. Yörede bulunan
bir başka eski kent ise Augustus döneminin en
önemli kentlerinden olan “Sagalassos”tur (Ağ-
lasun). Bizans döneminde Heraklios Baransis
olarak adlandırılıyordu. Abbasîler 8. yüzyılda Is-
parta’yı iki kez işgal ettilerse de Bizans ordusu
karşısında geri çekilmek zorunda kaldılar.
1204’te Anadolu Selçuklu yönetimine geçen Is-
parta, 1300’de Hamidoğulları’nın merkezi oldu
ve Hamidâbad adıyla anıldı. I. Murad döne-
minde, Hamidoğlu Hüseyin Bey, Karaağaç, Bey-
şehir, Seydişehir ve Yalvaç’la birlikte Isparta’yı
Osmanlılara sattı. I. Murad’ın Balkanlar’da sa-
vaşmasından yararlanan Karamanoğlu Alaeddin
Ali Bey, 1386’da şehri ele geçirdiyse de I.
Murad kısa bir süre sonra geri aldı. Karaman-
oğulları ile Osmanlılar arasında iki kez daha el
değiştiren kent, I.Mehmet (Çelebi) tarafından
1415’te kesin olarak Osmanlı Devleti’ne katıldı
ve Hamid Sancağı’nın merkezi oldu. Kanuni
Sultan Süleyman döneminde ticaret ve doku-
macılık merkezi olarak gelişti. 16. yüzyıl ortala-
rında suhtelerin (medrese öğrencileri) çıkardığı
olaylardan ve bu olayları izleyen Celalî isyanla-
rından büyük zarar gördü. 1645’te Celalî Kara
Haydar ve onun ölümünden sonra oğlu, Isparta
ve Afyon yöresini yağmaladı. 19. yüzyıl sonunda
Konya vilayetine bağlanan Hamidâbad, Cum-
huriyet döneminde il merkezi oldu; Hamidâbad
adı da Isparta olarak değiştirildi. Güzel Sanatlar:
Isparta’daki en eski yapılar Hamidoğulları ve
Osmanlı dönemlerinden kalma olup bunlar da
deprem ve yangınlarda büyük zarar görmüştür.
Bu dönemden kalan başlıca yapılar arasında
Hızır Bey Camii (1312; 1714’te ve 1888’de ona-
rım gördü.), Kutlu Bey Camii (1417), Hacı Abdi
Camii (1550, 1781’de onarıldı ve 1914 depre-
minden sonra iki katlı olarak yeniden yapıldı.)
sayılabilir. Kentteki en önemli yapı, Mimar Si-
nan’ın eseri olan Firdevs Bey Camii ve Firdevs
Bey Bedesteni’dir (1561).
ISPARTA’NIN İLÇELERİ
İlçe
İlçe Nüfusu
Merkez
197.169
Aksu
5.374
Atabey
6.022
Eğirdir
35.684
Gelendost
17.334
Gönen
8.703
Keçiborlu
15.804
Senirkent
13.088
Sütçüler
12.594
Şarkikaraağaç 28.992
Uluborlu
7.598
Yalvaç
56.563
Yenişarbademli 2.538
Toplam 407.463 (2008)
Gülsuyu ve gülyağı elde etmek üzere yapılan gülcülük Isparta'nın en önemli tarımsal etkinliklerindendir
