103
döneminde romana getirdi¤i yeni
kad›n imgesi vard›r. Kad›n kahra-
manlar› yerleflik olan›n tersine Bat›
kültürünü ö¤renmifl ancak millî de-
¤erlerine de ba¤l›, güçlü ve kiflilikli-
dir. Bir yandan bir erkek gibi spor
yapabilen, örne¤in ata binen, öte
yandan diflili¤ini de korumay› bece-
ren tiplerdir. Elefltirmenler ve ede-
biyat tarihçileri, bu yan›yla Halide
Edip’in roman kahramanlar›n›n
kendi yaflam›ndan izler tafl›d›¤›n›
ileri sürmüfllerdir. ‹kinci dönemin-
de Ziya Gökalp'ten etkilenerek
Türkçülük ak›m›n› benimser. Duy-
guland›rma ve süslemelerden kaç›-
narak gerçekçi bir çizgide yurt so-
runlar›yla ilgilenmifltir.
Yeni Turan
,
Türkçü/Turanc› görüflün fanatik bir
milliyetçili¤e düflmeden toplumsal
sorunlara ütopik (hayalci) çözümle-
meler getirmeye çal›flt›¤› siyasi bir
romand›r. Bu dönemin sonlar›nda
Ulusal Kurtulufl Savafl›yla ilgili ilk
romanlar› yazar
(Ateflten Gömlek,
Vurun Kahpeye)
.
Ateflten Gömlek
, Kurtulufl Savafl›
üzerine yaz›lm›fl ilk romand›r; dola-
y›s›yla dünyada anti-emperyalist
savafl› konu alan ilk romand›r. ‹lk
önce ‹kdam gazetesinde tefrika
edilmifl (Haziran-A¤ustos 1922), er-
tesi y›l da kitap olarak yay›mlan-
m›flt›r. Halide Edip, roman›n ad›n›
Yakup Kadri Karaosmano¤lu'ndan
EDEBÎ ÖZELL‹KLER‹
Halide Edip’in özellikle ilk döne-
mindeki anlat›m› savruk ve özen-
siz olarak de¤erlendirilmifltir. An-
cak konuflma dilini ye¤leyen Hali-
de Edip, dili Arapça'n›n etkisinden
kurtarmak isteyen "Yeni Lisan"
ak›m›n›n temsilcilerinden olmufl-
tur. Türk roman› o zamana kadar
daha çok Frans›z romanc›l›¤› çizgi-
sinde ilerledi¤inden Halide Edip'in
‹ngiliz romanc›l›¤›n› benimsemesi-
nin roman›m›za yeni bir renk, yeni
bir çeflni getirdi¤i kabul edilir.
Romanlar› üç döneme ayr›l›r: ‹lk
dönemindeki romanlar›nda dar bir
çevrede geçen aflk konular› üzerin-
de durmufl, bireysel tutkular›,
özellikle de kad›n psikolojisini, ifl-
lemifltir (
Seviye Talip, Handan,
Kalp A¤r›s›
vb.). Halide Edip'in bu
