95
retim kurumlar›n› yeniden düzenle-
yen kanunlar› fermanlarla yürürlü¤e
koydu.
“Kanunname-
i Mehmeti”, “Kanuni Kadimi Sultan
Mehmet Gazi” diye de bilinen Fatih
Kanunnamesi, kamu görevleri ve
yetkiler, örf ve teflrifatla idari cezalar
olmak üzere genelde üç ana bölüm-
den olufluyordu. Hanedandan tahta
ç›kanlar›n devletin gelece¤i veya ni-
zam-› âlem için kardefllerini öldüre-
bilmesi, bu kanunnamenin önemli
hükümlerinden biriydi. Sadrazama
tan›nan genifl yetki, fleyhülislaml›k
ve kazaskerlik hizmetleri, defterdar-
lar›n ve niflanc›lar›n sorumlulu¤u,
Divan›hümayun’un ifllevi ve çal›flma
düzeni Kanunname’nin belirledi¤i
esaslara göre yüzy›llarca korundu.
Fatih Kanunnamesi’nin Viyana’daki
as›l metni, ilk kez Tarihi Osmani
Mecmuas›’n›n eki olarak yay›mland›
(1914). Baz› tarihçiler 1620 tarihli bir
nüshan›n o dönemin özelliklerini
yans›tmad›¤›n› ileri sürdülerse de,
Koca Hüseyin’in Bedayiü’l-Vekayi
(1961) gibi tarih eserlerinde yer alan
bilgiler bu yöndeki kuflkular› sonra-
dan büyük ölçüde giderdi.
D‹⁄ER YEN‹L‹KLER
II. Mehmet, daha çok sipahiye t›mar
verebilmek için miri araziyi genifl-
letmeyi, örfi huku-
ka dayanarak baz›
mülk ve vak›flar›
yeniden
devlet
kullan›m›na alma-
y› denedi. Eskiye
dayanan vergi sis-
temiyle yeterli na-
kit sa¤layamay›n-
ca yeni çözümlere
yöneldi. Ayar› dü-
flük yeni sikkeler
(züyuf akçe) ç›-
kartt›; herkesi bu
yeni sikkeleri kul-
lanmaya zorlamak için silahl› müf-
rezeler oluflturdu. Eski de¤erli sikke-
leri yenileriyle de¤ifltirme zorunlu-
lu¤u getirerek hazineye yüksek gelir
sa¤lad›. Hazinenin gelirini art›rmak
için ayr›ca baz› zorunlu tüketim
maddelerini de devlet tekeline ald›.
Özellikle tar›m yap›lan arazilerin so-
nunda sultana ait oldu¤u kural›n›
getirdi. Müsadere yoluyla elde etti¤i
miri arazileri sipahilere da¤›tarak
topra¤a ba¤l› asker say›s›n› art›rma-
y› amaçlad›. Fatih, genifl görüfllü ve
uygar düflünceli bir padiflaht›. Kül-
tür ve sanat alan›nda modernleflme-
F a t i h S u l t a n Me hme t ’ i n
A tme y d a n › ’ n d a k i Y › l a n l ›
S ü t u n a fl e fl p e r a t › fl ›
