138
sonra 15 yafl›nda iken Maria asabi
bir çöküntü yaflad›. Hekimler bu-
nun afl›r› yorgunluk ve asabi sorun-
lardan ileri geldi¤ini düflündüler.
Bunu bugün depresyon diye tan›m-
layabiliriz. Babas›n›n zorlamas› ile
Maria ülkedeki kuzenlerinin yan›n-
da bir y›l geçirdi. Nefleli dans çev-
resi ve di¤er flenlikler onun haya-
t›nda tasas›z geçirdi¤i tek y›l ola-
cakt›r.
GEZ‹C‹ SERBEST ÜN‹VERS‹TELER
Maria, kardeflleri gibi yüksekö¤re-
nim yapmay› ümit ediyordu. Kar-
defli Joseph’in Varflova Üniversitesi-
nin t›p fakültesine girmesine ra¤-
men k›zlar bu okulda hofl karfl›lan-
m›yordu. Maria ve Bronya di¤er ar-
kadafllar› ile birlikte Gezici Üniver-
site’ye müracaat ettiler. Bu kanun-
suz gece okulu ad›n›, s›n›flar›n›n
de¤iflik yerlerde olmas›ndan ve çar-
l›k yetkililerinin gözlerinden uzak
kalmas›ndan al›yordu. Ö¤rencileri-
nin yüksek idealleri, kendilerini
muhafaza etti¤i bilimsel cihazlar
hakk›nda bilgi verirdi. Ruslar, Po-
lonya okullar›ndaki ders müfreda-
t›ndan laboratuvar çal›flmalar›n›
kald›rm›fllard›.
"Matematik ve fizi¤i, okullarda bu
dersler verilmeye baflland›ktan
sonra kolayca ö¤rendim. Bunu ba-
bamdan alm›fl oldu¤um bilgiler ve
onun bilime karfl› duydu¤u sevgiyle
izah edebilirim... Ne yaz›k ki baba-
m›n laboratuvar› yoktu ve deneyle-
rini yapam›yordu."
Manya s›n›f›n gözde ö¤rencisi idi.
Kiflisel kay›plar› onun akademik ba-
flar›s›n› engellemiyordu. Ancak
1883 y›l›ndaki mezuniyet töreninde
ald›¤› alt›n madalya ödülü sevinci-
ne gölge düflürmüfltü. Zira ödülünü
al›rken Rus Polonyas› e¤itim genel
müdürünün elini s›kmak mecburi-
yetinde kalm›flt›. Mezuniyetinden
