AĞRI (04)
Doğu Anadolu’nun doğusunda kent ve aynı
adı taşıyan ilin merkezi. İran’ı Trabzon Li-
manı’na ve Avrupa ülkelerine bağlayan
kara yolu üzerinde yer alır. Gürbulak sınır
kapısına 152 km, Trabzon’a 485 km uzak-
lıktadır. Yüz ölçümü 1.497 km
2
, nüfusu
131.104 (2008). Adını, yörede bulunan
dağdan alır. Kent ve yöresinin ilk bilinen
sakinleri Urartulardır. Bunların kente ege-
menlikleri MÖ 8. yüzyıla dek sürdü. Daha
sonra kent ve yöresini sırasıyla Kimmerler,
Pers, Makedonya, Part, Sasani, Arap ve
Roma devletleri ele geçirdi. 395’te Bizan-
s’ın payına düşen Ağrı, Araplar tarafından
fethedildiyse de 10. yüzyılda Bizans tarafından
tekrar alındı. 1157’den sonra Irak Selçukluları,
İldenizoğulları,
Harizmşahlar,
Timur,
Karakoyunlular, Safeviler ve en son Osmanlı
Devleti’nin sınırları içine alındı. Bu
dönemde merkez Doğubeyazıt’a taşınınca eski
önemini yitirdi. 1877-1878 Osmanlı-Rus
Savaşı sırasında bir ara Rusların eline geçti.
Kurtuluş Savaşı yıllarında sıkıntılı günler
yaşadı. Özellikle Ermeni çeteciler tarafından
yakılıp yıkıldı. Kâzım Karabekir Paşa, Mis-
akımillî sınırları içine alınan Ağrı’yı kurtardı.
Cumhuriyet döneminde il merkezi yapıldı. İl ve
yöresinde, İshak Paşa Sarayı, Halidi Mabedi,
Kan Kalesi, Anzavur Tepesi gibi görülecek
tarihî eserler yanı sıra cami, mescit, han,
hamam, türbeler dikkati çeker.
Ağrı’nın Doğubayazıt ilçesindeki İshak Paşa Sarayı.
İlçe
İlçe Nüfusu
Merkez
131.104
Diyadin
46.137
Doğubayazıt
113.048
Eleşkirt
39.532
Hamur
22.875
Patnos
122.231
Taşlıçay
23.421
Tutak
33.832
Toplam 532.180 (2008)
AĞRI’NIN İLÇELERİ
İshak Paşa Sarayı'ndan Doğubayazıt'a bakış.
37
