etraf›nda geliflir ama olay›n s›rr›
metafiziktir.) dolafl›r dururlar. An-
cak ister çat› katlar›nda veya batak-
hanelerde tükenip gitmifl olsun is-
ter tam tersine rahat bir yaflam sür-
sün, kahramanlar›n hepsi de "yer
alt›ndan" konuflur ve evleri de ger-
çekten "ölüler evi" gibidir; çünkü bu
gerçek zindanla, edebiyat›n kurdu-
¤u zindanla varl›¤› hissedilen, in-
sanl›k durumunun esas›d›r. Bu fliir-
selli¤in bafll›ca yenili¤i, çoksesli ol-
mas›d›r. Dünyay› kavramak –sade-
ce onu göstermek– bütün ihtimalle-
ri eflzamanl› düflünmek ve tek bir
an içindeki iliflkilerini bulmak de-
mektir: Bu da romand›r. Bu karma-
fl›kl›k, bütün çeliflkilere aç›kt›r.
‹kinci kifli burada nesne de¤il, öz-
nedir. Dostoyevski sonunda gerçe¤i
elinde tutmaktan vazgeçti¤i için
modern bir yazard›r.
BAfiLICA ESERLER‹
Romanlar›
‹nsanc›klar
(1846)
Öteki
(1846)
Ev Sahibesi
(1847)
Bir Yufka Yürekli
(1848)
Netoçka Nezva-
nova
(1849)
Ölü Evinden An›-
lar
(1861)
Ezilenler
(1861)
Yeralt›ndan Not-
lar
(1864)
Suç ve Ceza
(1866)
Kumarbaz
(1866)
Budala
(1868)
Ebedî Koc
a (1870)
Ecinniler
(1869/1872)
Delikanl›
(1875)
Karamazov Kardefller
(1879–1881)
Yaz›lar›
Bat› Bat› Dedikleri: Yaz ‹zlenimleri
Üzerine K›fl Notlar›
(1863)
Bir Yazar›n Günlü¤ü
(1873–1881)
87
