10
1905’te yay›mlanan ›fl›¤›n kuantala-
r› üzerine makalesiyle veya 1907’de
yay›mlanan ve kat›lardaki fononlar
kuram›n›n kökeninde yer alan öz-
gül ›s› üzerine yazd›¤› makalesiyle
sona erdi¤ini düflünmek yanl›fl olur.
Einstein, 1905’te “bulgusal” olarak
öne sürdü¤ü ›fl›k kuantalar› varsay›-
m›n› (Einstein bu varsay›m› kesin
kan›tlanm›fl oldu¤undan de¤il, ku-
ram› iç tutarl›l›k nedenleriyle do¤-
ruland›¤› için öne sürmüfltü.), daha
sonraki y›llarda tekrar ele alarak
onu “bulgusal” olmaktan kurtar›p
“gerçek”li¤ini kan›tlamaya çal›flt›.
1909’da ›fl›madaki dalgalanma özel-
li¤ini inceledikten sonra ›fl›¤›n do-
¤as›nda bulunan bir “ikilik” ile hem
parçac›k hem de dalga özellikleriyle
nitelendirilebilece¤i fikrini gelifltir-
di. 1916’da kuantalar›n yaln›z ener-
jileriyle de¤il, ayn› zamanda (proton
ve nötron gibi tüm “gerçek” parça-
c›klarda oldu¤u gibi) hareketlerin-
deki nicelikle de nitelendirilebilece-
¤ini gösterdi ve böylece kuantalar›n
gerçekli¤inin kabulünde önemli bir
B‹R YALNIZ ADAMIN KOfiUSU
‹lkeler do¤rultusunda izlenen yol
arzulanan birleflmeye olanak ver-
mese bile Einstein en az›ndan “infla
edilmifl” kuram› gelifltirmeyi umu-
yordu. Bu kuramla evreni oluflturan
yap› tafllar›n› ortaya koymak daha
ulafl›l›r gözüküyordu. Ifl›¤›n sürekli
ortamda yay›lma olana¤›n› ortaya
koyan 1905 makalesinin ayn› za-
manda ›fl›¤›n süreksizlik özelli¤ine
sahip oldu¤unu içermesi, bu anlam-
daki bir ad›m› oluflturuyordu. Asl›n-
da bu makale bugün fizi¤in temel
kuram› olan kuantum kuram›n›n
kurucu belgesi olarak da kabul edi-
lebilir. Bu kuram, 1905 makalesinde
ifade edilenlerle
uyumlu olarak
evrenin temel
yap› tafllar›n›n
ya parçac›klar-
dan ya da dalga-
lardan oluflabile-
ce¤i düflüncesi-
nin bir kenara
b › r a k › lma s › n ›
zorunlu k›lar.
Ayr›ca bir ölçü-
mün sonuçlar›-
n›n ancak ista-
tistiki olabilece-
¤ini öne sürer.
Kuantum kuram› yaln›zca olas›l›k-
lar›n hesaplanmas›na olanak verir.
1905 ile 1927 aras›nda Niels Bohr,
Erwin Schrödinger, Paul Dirac ve
kuram›n di¤er “kurucu öncüleri” ta-
raf›ndan gelifltirilen (Bu kurucular
aras›nda Einstein’›n ad› genelde
an›lmaz.) kuantum mekani¤inin il-
keleri özetle bunlard›r. Ama Einste-
in’›n kuantum kuram›na katk›s›n›n
