15
sürece sorunsuz olamayaca¤›na ifla-
ret etmifltir. ‹ngilizlerin manda yöne-
timinin çeflitli sorunlar› çözüme
ulaflt›raca¤›na afl›r› bir güven duy-
mufltur.
Einstein 18 Nisan 1955’te öldü. Son
yaz›s› Bertrand Russell ile birlikte ka-
leme ald›klar› bir bar›fl ça¤r›s›yd›.
KLAS‹K F‹Z‹KÇ‹LER‹N
SONUNCUSU
Einstein bugün efsane hâline gelmifl
bir flahsiyettir; onun imgesi, ister
reklam için olsun ister yaflama kar-
fl› bir tavr› belirtmek için olsun çok
kullan›lm›flt›r. Bu efsanelerin d›fl›n-
da, yapt›¤› katk›n›n ölçüsünü kendi
etkinlik alan›nda aramak gerekir:
Fizik alan›. Einstein ›fl›k kuantalar›
üzerine 1905’te yay›mlad›¤› makale-
siyle Kuantum Kuram›’n›n kurucu-
sudur. Kuflkusuz k›sa süre içinde
Kuantum Kuram›’na belli bir mesa-
feyle yaklafl›r olmufltur, ama böyle
bir elefltirel tavr›n bilim toplulu¤u
bünyesinde büyük kazançlar sa¤la-
d›¤›n› da göz ard› etmemek gerekir.
E¤er Einstein bu sorunlarla u¤rafl-
mam›fl olsayd› yerel olmayan etki-
leflim gibi sorunlar daha uzun süre
fark edilmeyebilirdi. Einstein’›n,
Kuantum Kuram›’n› bu hâliyle ka-
bul etmeyi yads›mas›, ayn› zaman-
da fizik tarihinin onunla sona eren
bir evresine ait oldu¤u anlam›na da
gelmektedir. Bugün, fizik art›k te-
melini oluflturan kuantum kuram›
olmadan düflünülemiyor.
Einstein’›n baflka alanda da katk›s›
olmufltur ki bundan sonra fizik, da-
ha önce oldu¤undan çok farkl› ol-
mufltur. Bu alan,
temel
ilkelerin
araflt›r›lmas› ala-
n›d›r. Bugün fizik
tümüyle belli sa-
y›daki ilkelerin
kabulüne dayan-
maktad›r: Bu ilke-
ler de¤iflmezlik ve
simetri ilkeleridir.
Bunlar fizik yasa-
lar›n›n dayand›¤›
“üstün-yasa”lar-
d›r. Bugünkü ku-
ramsal fizikçilerin
temel etkinlik ala-
n›n› oluflturan bu ilkeler Einstein’la
ortaya ç›km›flt›r.
Gerçi Einstein’dan önceki fizik de bu
ilkeleri uyguluyordu, ama deneyci
yoldan yani flu ya da bu yasan›n, flu
de¤iflmezlik ilkesine uydu¤unun
do¤ruland›¤›n› öne sürerek uygulu-
yordu.
Einstein’dan itibaren buna karfl›t bir
yoldan gidilmifltir. Önce de¤iflmezlik
ilkelerinin ne olaca¤›, daha sonra da
onlardan ç›kacak yasalar belirlen-
mifltir. Bu anlamda bugünkü fizikçi-
ler Einstein’›n b›rakt›¤› bu büyük mi-
ras› kullanmaktad›rlar.
