152
ROMAN K‹fi‹LER‹,
TEKN‹⁄‹ VE D‹L‹
Yaflar Kemal, insan› yaflad›¤› çevre
içinde, iliflkileri ve çeliflkileriyle
yans›t›r. Roman kiflilerini oluflturur-
ken gözleme önem verir. Onlar›n
toplumsal ortam içindeki duyufl,
düflünüfl ve davran›fl özelliklerini, iç
ve d›fl gerçeklikleriyle birlikte sergi-
ler. Çizdi¤i kifliler, yans›tt›¤› sorun-
lar›n, insan ve toplum gerçeklikleri-
nin somutlaflan özelliklerini tafl›r.
Bunlar korkular›, düflleri, sevinçleri,
kinleri, ac›mas›zl›klar›, umutlar›yla
anlat›lan yörenin sosyo-ekonomik
olgular›na ›fl›k tutar.
Yaflar Kemal çal›flan, do¤ayla müca-
dele eden insanlar› anlatm›flt›r. Bu
bak›mdan çevre-kifli bütünleflmesi
onun romanlar›n›n önemli bir özel-
li¤ini gösterir.
Yaflar Kemal’in dil ve anlat›m›n› ge-
lifltirip zenginlefltiren kaynaklar
aras›nda destanlar, halk hikâyeleri,
efsaneler, masallar, türküler ve
ça¤dafl roman teknikleri ilk s›ray›
al›r. Modern romanla epik roman
sal ve bireysel durumlar› de¤erlen-
dirir; bu bilinçle dünyaya ve insana
bak›fl›n› yans›t›r. Aflabilme evresi de
tan›ma, roman›n edebi düzeyde bo-
yutlanmas›, roman gerçe¤inin ev-
rensellefltirilmesi süreçlerini kap-
sar.
Y›lan› Öldürseler, Al Gözüm
Seyreyle Salih, Kufllar da Gitti, De-
niz Küstü, Akçasaz’›n A¤alar›
ikile-
mesi ve
Kimsecik
üçlemesi, «aflabil-
me» evresinin romanlar›d›r. Bunlar,
onun romanc› kimli¤ini ortaya ko-
yar. Yaflar Kemal bu romanlar›nda
toplumsal de¤i-
flimi, yabanc›lafl-
may›, insan-in-
san ve insan-do-
¤a iliflkileri ba¤-
lam›nda irdeler;
trajik olan› öne
ç›kar›r; insan›n
trajik gerçekli¤i-
ni ve tepkilerini
dile getirir; ale-
gorik ve epik bir
söylem gelifltirir.
Yaflar Kemal’in
gerçekçilik anla-
y›fl› iki aflamal› bir yap› gösterir: Bi-
rincisinde yazar Anadolu (Çukuro-
va, Güneydo¤u Anadolu) insan›n›n
toplumsal gerçekli¤ini de¤iflen bo-
yutlar›yla ve yeni bir evren yarata-
rak sergiler. ‹kincisindeyse buradan
yola ç›karak insanl›¤›n gerçe¤ini ev-
rensel boyutta ele al›r.
Da¤›n Öte
Yüzü, Akçasaz’›n A¤alar› ve Kimse-
cik
dizileri, Yaflar Kemal’in gerçek-
çilik anlay›fl›n›n sergilenifl biçimini
gösteren romanlar› olarak de¤erlen-
dirilebilir.
