120
bulü, “Sanat toplum içindir.” ilkesi-
nin benimsenmifl olmas›, vatan,
hürriyet, medeniyet gibi toplumsal
kavramlar›n ilk defa edebiyat dün-
yas›na girmesi gibi geliflmeler gös-
terilir. Oysa toplumcu Türk fliirinin
gerçek kurucusu Tevfik Fikret’tir.
Bireysel temalar› afl›p toplumsal y›-
k›mlar›n yaratt›¤› ac›lara, toplumun
yarar›na yönelik oluflumlar›n sevin-
cine adad›¤› fliirleriyle bir anlamda
siyasal-toplumsal fliirin öncüleri
aras›nda yer al›r. Kamu belle¤inde
Tevfik Fikret, ödüne yer vermeyen
kat› ahlakç›l›¤›, inanc›n yerine akl›
egemen k›lan rasyonalizmi, bilim-
sel ve teknik alanda tutku derece-
sinde benimsedi¤i Bat›c›l›¤›, yurtse-
verlikten yola ç›ksa bile insana
duydu¤u sonsuz güveni simgeleyen
hümanizmiyle yer etmifltir. Bu
özellikleriyle hem ça¤dafllar›n› hem
de sonraki dönem sanatç› ve ayd›n-
lar›n›, hatta siyasetçilerini (örne¤in
Mustafa Kemal’i) etkilemifltir.
Servetifünun Edebiyat›n›n, özellikle
fliirinin kurucusu olan Tevfik Fikret,
toplumsal-siyasal içerikli fliirlerin-
de coflkulu bir hatip gibi yüksek
kattad›r. Bu katta Ahmed ‹hsan, Re-
caizade Ekrem, Süleyman Nesip ve
fiair Nigâr Han›m gibi Edebiyat› Ce-
didecilerin foto¤raflar› ve eserleri
de sergilenmektedir. Üst kat ise tü-
müyle Tevfik Fikret’e ayr›lm›flt›r.
Burada flairin el yaz›lar›, foto¤rafla-
r› ve eflyalar› bulunmaktad›r.
TOPLUMCU fi‹‹R VE
TEVF‹K F‹KRET
Toplumcu fliirin en büyük özelli¤i
“yeni bir toplum yaratma özle-
mi”dir. Bunun için de fliir, nesnel
(toplumsal) ve öznel (bireysel) ger-
çe¤in hizmetine verilmifltir. Bu sü-
reçte birey-toplum iliflkisinin iki
yönlülü¤ü gözetilir. Bireysel dram-
lar, genellikle toplumsal bir çerçeve
içinde yans›t›l›r. ‹çinde yaflan›lan
toplumun düzeninin bozulmufllu-
¤u, yozlaflm›fll›¤› karfl›s›nda kimi
ütopyalar›n kap›lar› aralan›r.
Toplumcu Türk fliiri Tanzimat’la
bafllat›l›r. Buna gerekçe olarak da
edebiyat›n e¤itim arac› olarak ka-
Afliyan’daki müze evi ve
buradaki yatak odas›
