1922’de Konya Müftülü¤ünü tercih etti-
¤inden milletvekilli¤inden istifa etti. Ai-
lesi daha sonra “Büyükyalvaç” soyad›n›
ald›.
Ömer Yaver Pafla
?, Çerkefl
1931 Beyrut
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Harbiye Nâ-
z›rl›¤›na getirilen Osmanl› devlet adam›.
Harp Okulu’nu ve Harp Akademisi’ni
bitirdi. Valilik ve ordu komutanl›¤› yap-
t›. ‹kinci Tevfik Pafla kabinesinde Harbi-
ye Nâz›r› olarak görev yapt›¤› s›rada,
Millî Mücadele’ye karfl› tav›r ald›. Har-
biye Nâz›rl›¤›’ndan al›narak Saray’da
Baflmabeyncilik görevine getirildi. Vah-
deddin yurt d›fl›na kaçarken onu da be-
raberinde götürdü. Kurtulufl Savafl›’n›n
kazan›lmas›ndan sonra “Yüzellilikler”
listesine al›nd›. Yaflad›¤› Beyrut’ta öldü.
Öncü, Eyüp
1906 Van
28 Nisan 1983 ‹stanbul
Atatürk döneminde Uluslararas› Berlin
ve Mussolini Kupas›’n› kazanan millî
binici. Konya ve Bursa Askerî Lise-
si’nde ve Kara Harp Okulu’nda ö¤ren-
ciyken futbol ve atletizmle ilgilendi.
1925’te süvari s›n›f›na ayr›l›nca binicili-
¤i tercih etti. 1933’te Ulusal Binicilik
Tak›m›’na seçildi. 1935’te Budapefl-
te’de ald›¤› birincilikle Tuna Ödülü’nü
kazand›. 1936’da Berlin, 1937’de Lond-
ra, 1938’de Roma’da Mussolini Kupas›
Yar›flmalar›’nda, Nice ve Varflova kon-
kurhipiklerinde birincilikler kazanan
Türk Millî Binicilik Tak›m›’nda yer al-
d›. Spor yaflam› boyunca 36 kupa kazan-
d›. 1951’de binicili¤i b›rakt›. 1960’ta al-
bay rütbesiyle emekliye ayr›ld›ktan son-
ra antrenörlük yapt›.
Öndersev, Ali fievket
1884 Selânik
1940 ‹stanbul
19 May›s 1919’da Samsun’a ç›kan he-
yet içinde yer alan, Mustafa Kemal’in
emir subay›. Askerî ö¤renimini tamam-
lad›ktan sonra kat›ld›¤› I.Dünya Sava-
fl›’nda Mustafa Kemal’in karargâh›nda
görev yapt›. Mustafa Kemal’in emir su-
bay› olarak May›s 1919’da Anadolu’ya
hareketten önce ‹stanbul’da tan›d›¤›, su-
bay ve kâtip arkadafllar›ndan güvendik-
lerini Millî Mücadele’ye kat›lmak için
göreve davet etti. Kurtulufl Savafl›’ndan
sonra Bilecik’e yerleflerek çiftçilik ve ti-
caretle u¤raflt›. 1935’te Gümüflhane mil-
letvekili olarak TBMM’ye seçildi. So-
yad› Kanunu sonras› “Öndersev” soya-
d›n› ald›.
Önen, Esat
1873 Mardin
19 Eylül 1936 Mardin
Birinci TBMM Mardin milletvekili. ‹lk
ve ortaö¤renimini Mardin’de tamamla-
d›ktan sonra tahrirat kâtibi olarak devlet
hizmetine girdi. Mardin Nüfus Müdür-
lü¤ünde çal›flt›. 24 May›s 1920’de Birin-
ci TBMM’ye Mardin milletvekili olarak
seçildi. Dönem sonras› memleketi Mar-
din’e döndü.
Öngören, ‹brahim Tâli
1875 ‹stanbul
2 Ocak 1952 ‹stanbul
16 May›s 1919’da Atatürk’le birlikte ‹s-
tanbul’dan Samsun’a giden heyet içinde
yer alan askerî hekim, ‹kinci TBMM
Diyarbak›r milletvekili. Basra Valisi
Yusuf Tâli Pafla’n›n o¤ludur. 1893’te
Askerî T›bbiye’den tabip yüzbafl› olarak
mezun oldu. 1898’de cerrahî ihtisas›n›
tamamlayarak Haydarpafla Askerî Has-
tanesi’nde operatör olarak göreve baflla-
d›. ‹ki y›l Hudeyde’de (Arabistan)
40.Tümen Baflhekimli¤i yapt›. Trablus-
garp Savafl›’nda, binbafl› rütbesiyle Bin-
gazi bölgesinde Kolordu S›hhiye Reisi
olarak görev yapt›¤› s›rada Mustafa Ke-
mal ile yak›n dostluk kurdu. Balkan Sa-
vafl›’nda Samsun Redif F›rkas› ile Çatal-
ca Muharebesi’ne kat›ld›. I.Dünya Sava-
fl› s›ras›nda Harbiye Nezareti S›hhiye
Dairesi Reisli¤ine vekâlet ederken rüt-
besi albayl›¤a yükseltildi (1915). ‹kinci
Ordu S›hhiye Reisi, Y›ld›r›m Ordular›
Grubu S›hhiye Müfettifli olarak Mustafa
Kemal Pafla’yla birlikte çal›flt›. Doku-
zuncu Ordu S›hhiye Müfettifli göreviyle
Mustafa Kemal Pafla ile birlikte Sam-
sun’a ç›kt› (1919). Dokuzuncu Ordu
Müfettiflli¤inin la¤vedilmesi üzerine
15.Kolordu Baflhekimli¤i’ni vekâleten
yürüttü. 1920’de Ermenistan harekât› s›-
ras›nda Do¤u Cephesi S›hhiye Reisli¤i
yapt›. Ayn› y›l Sovyetler Birli¤i’ne gön-
derilen ilk resmî heyette dan›flmanl›k
yapt›. Heyetin Türkiye’ye dönmesinden
sonra temsilci olarak Moskova’da kald›.
Bakû’de toplanan Do¤u Halklar› Kong-
resi’nde Türkiye’yi temsil etti. Ali Fuad
Pafla’n›n Moskova elçili¤ine atanmas›
üzerine Ankara’ya döndü (1921). Bir
süre Millî Savunma Bakanl›¤› Sa¤l›k
Dairesi Baflkanl›¤› yapt›ktan sonra, Ba-
tum’a konsolos olarak atand›; 1923’e
dek süren bu görevi s›ras›nda Ermenis-
tan ve Gürcistan’la imzalanan bar›fl ant-
laflmalar›n› haz›rlayan kurulda görev al-
d›. Daha sonra Hariciye Vekâleti siyasî
dan›flmanl›¤›na getirildi. 1924’te Varflo-
va’ya elçi olarak atand›. 1926’da Diyar-
bak›r milletvekili seçilerek TBMM’ye
girdi. Do¤u Anadolu’da kurulan Birinci
Genel Müfettifllik Bölgesi’ne genel mü-
fettifl olarak atan›nca milletvekilli¤inden
istifa etti (1927). 1931’de ‹stanbul mil-
letvekili seçildiyse de Trakya Genel
Müfettiflli¤i’ne atan›nca bir kez daha
milletvekilli¤inden istifa etmek zorunda
kald›. Daha sonra Diyarbak›r (1936-
1946) ve Elâz›¤ (1946-1950) milletveki-
li olarak yeniden parlamentoya girdi.
1934’te kendisine Atatürk taraf›ndan
“Öngören” soyad› verildi.
Örgeevren, Ahmed Süreyya
1888 S›nd›rg›
1969 ‹stanbul
‹kinci TBMM Karesi (Bal›kesir) millet-
vekili, hukukçu. 1910’da ‹stanbul Hu-
kuk Mektebi’ni bitirdikten sonra çeflitli
yerlerde savc›l›k yapt›. I.Dünya Sava-
fl›’nda yedek subay olarak Dördüncü
Ordu emrine verildi. 1919’da Ayd›n
Sulh Hukuk Hâkimli¤ine atand›. Ay-
682
Ömer Yaver Pafla
Esat Önen
Ali fievket Öndersev
‹brahim Tâli Öngören, Atatürk’le birlikte Ertu¤rul yat›nda.
