691
Paris Bar›fl Konferans›
(………)
Sadrazam Ferit Pafla’n›n, Paris’e bilinen daveti üzerine, Birinci Türki-
ye Büyük Millet Meclisi’nin ilk toplant›s›n› yapt›¤› günlerde baz› de-
meçler vermifltim. Bu konudaki görüfl ve davran›fl tarz›m›n ne oldu-
¤unu aç›klamak üzere flu belgeyi oldu¤u gibi bilginize sunaca¤›m.
fiifre
‹vedi
Havza, 3.6.1919
Kifliye özel
Samsun’da 3’üncü Kolordu Komutan› Refet Beye-
fendi’ye
Erzurum’da 15’inci Kolordu Komutan› Kâz›m Pafla
Hazretleri’ne,
Erzurum Valisi Münir Beyefendi’ye,
Canik Mutasarr›fi Hâmit Beyefendi’ye,
Sivas Vali Vekili Hâkim Hasbi Efendi Hazretle-
ri’ne,
Kastamonu Valisi ‹brahim Beyefendi’ye
Ankara’da 20’nci Kolordu Komutan› Ali Fuad Pafla
Hazretleri’ne,
Konya’da Y›ld›r›m K›t’alar› Müfettifli Cemal Pafla
Hazretleri’ne,
Diyarbak›r’da 13’üncü Kolordu Komutan› Vekili
Cevdet Beyefendi’ye,
Van Valisi Haydar Beyefendi’ye.
Frans›z siyasî temsilcisi Mösyö Defrance’›n (Döfrans)
Sadrazaml›k yüksek makam›na gelerek Osmanl› Dev-
leti’nin haklar›n› konferans huzurunda savunmak
için Paris’e gidebileceklerini bildirdi¤i, Dahiliye Ne-
zareti’nin resmî tebli¤lerinden ve ajans yay›nlar›n-
dan anlafl›lm›flt›r. ‹zmir olay› üzerine milletimizin
gösterdi¤i fliddetli tepki ve böylece ba¤›ms›zl›¤›n›
koruma konusunda beliren kesin kararl›l›¤›n›n sonu-
cu olan bu baflar› flükranla karfl›lanmaya de¤er. An-
cak, buna ra¤men, Yunanl›lar’›n ‹zmir ilini iflgali ön-
lenebilmifl de¤ildir. Herhalde milletin, kendi haklar›-
n›n bilincinde ve onlar› çi¤netmemek için tek bir vü-
cut hâlinde fedakârca harekete haz›r oldu¤u, ‹tilâf
Devletleri’ne karfl› gösterilmeye ve ispata devam
edildikçe, bu devletlerin milletimize ve onun haklar›-
na sayg›l› olaca¤›na flüphe yoktur.
Sadrazam Pafla Hazretleri’nin konferans huzurunda
Osmanl› Devleti’nin haklar›n› savunmak için ellerin-
den geleni yapacaklar› tabiîdir. Ancak, milletçe kesin
bir flekilde savunulmas› istenen ve gerekli görülen
haklar özellikle iki noktada önem kazan›r. Birincisi,
devlet ve milletin mutlak olarak tam ba¤›ms›zl›¤›,
‹kincisi de vatan›n ana topraklar›nda ço¤unlu¤un
az›nl›klara feda edilmemesidir. Bu konuda Paris’e
harekete haz›rlanan heyetin görüflü ile millî vicdan›n
kesin istekleri aras›nda tam bir uygunlu¤un bulun-
mas› flartt›r. Aksi halde millet, pek güç bir durumda
ve giderilmesi imkâns›z oldu-bittiler karfl›s›nda kala-
bilir. Bu endifleyi do¤uran sebepler flunlard›r: Sadra-
zam Pafla Hazretleri, duyulan demecinde, bir Ermeni
muhtariyeti ilkesini kabul etmifl oldu¤unu bildirdi.
Bunun s›n›r›n› belirtmedi. Bundan, Do¤u illerinin hal-
k› elbette üzüntü duydu ve durumun aç›klanmas›n›
istemeye mecbur oldu. Toplanm›fl olan Saltanat fiû-
ras›’nda da üyelerin hemen hepsi, millî ba¤›ms›zl›¤›n
korunmas›n› ve millet mukadderat›n›n, bir millî flûra-
n›n yetkisine b›rak›lmas›n› istedikleri halde, yaln›z,
hükûmetin dayand›¤› ‹tilâf ve Hürriyet F›rkas› ad›na
Bakan Sad›k Bey taraf›ndan yaz›l› olarak ‹ngiltere’nin
himayesi teklif edildi. Genifl bir Ermenistan muhtari-
yetini ve devletin bir yabanc› himayesini kabul konu-
lar›nda, milletin iste¤i ile flimdiki hükûmetin görüflü
aras›nda bir uygunluk olmad›¤› anlafl›l›yor. Sadra-
zam Pafla Hazretleri ile birlikte hareket edecek olan
heyetin, milletin haklar›n› savunmada uyaca¤› ilkeler
ve program milletçe bilinmedikçe, arz edilen nokta-
larda endifleye kap›lmamak mümkün de¤ildir. Bu su-
retle illerdeki ve onlara ba¤l› yerlerdeki Müdafaa-i
Hukuk-› Milliye ve Redd-i ‹lhak Cemiyetleri’nin tem-
silcileri ve daha teflkilât› tamamlanamayan yerlerde
de belediye heyetleri, Sadrazam Pafla Hazretleri’ne
ve do¤rudan do¤ruya Zat›flahane’ye (padiflaha) telg-
raflar çekerek, millî ba¤›ms›zl›¤›n mutlak dokunul-
mazl›¤›n›n ve millet ço¤unlu¤unun haklar›n›n korun-
mas›n›n milletin temel flart› oldu¤u belirtilmeli ve gi-
decek heyetin yapaca¤› savunman›n esaslar›n› mille-
te resmen ve aç›kça bildirmesi istenmelidir. Milletin
bu flekildeki hareketi ile, gidecek heyetin savunmaya
çal›flaca¤› ilkelerin gerçekten milletin iste¤i oldu¤u,
‹tilâf Devletleri’nce anlafl›lacak ve flüphesiz daha faz-
la bir önemle dikkate al›narak heyetin görevini ko-
laylaflt›racakt›r. Bu düflüncelerin gerekenlere süratle
ulaflt›r›lmas›n› ve duyurulmas›n›, vatan›m›z›n mu-
kadderat› ad›na vatansever yüksek flahsiyetinizden
özellikle istirham ederim. Bu telgraf›n al›nd›¤› zama-
n›n bildirilmesini de rica ederim.
Mustafa Kemal
Nutuk : s.19.
Galip devletler ad›na konferansa kat›lan (soldan sa¤a) Vittorio Orlando (‹talya), Lloyd George (‹ngiltere), Georges
Clemenceau (Fransa), Wilson (ABD).
PAR‹S BARIfi KONFERANSI
ATATÜRK’ÜN
ANLATIMIYLA
NUTUK’TA
