soydan gelen kardefl halklar oldu¤u te-
mas›n›n ifllendi¤i yap›t, Atatürk’ün iste-
¤i üzerine k›sa sürede tamamlan›p sah-
neye kondu.
Özsu, Hüseyin Nureddin
bk.
Hüseyin Nureddin (Özsu)
Öztekin, Ahmed Nuri
1876 Band›rma
1951, ?
Kurtulufl Savafl› komutanlar›ndan. Harp
Okulu’nu (1900) ve Harp Akademisi’ni
bitirdi (1902). Trablusgarp, Balkan ve
I.Dünya savafllar›na kat›ld›. Balkan Sa-
vafl›’nda Selânik’in düflmesinden sonra
Yunanl›lar taraf›ndan tutsak edildi ve bir
y›l tutsak kald›. I.Dünya Savafl›’nda Sa-
r›kam›fl civar›nda Ruslara tutsak düfltü
(20 Ocak 1916) ve Sibirya’ya gönderil-
di. Serbest kal›nca yurda döndü ve
3.Kafkas Tümeni Komutanl›¤›na atand›.
1928’de kendi iste¤iyle emekliye ayr›l-
d›. Kurtulufl Savafl›’ndaki hizmetleri
TBMM taraf›ndan ‹stiklâl Madalyas›yla
ödüllendirildi.
Öztekin, fiaban (Vehbi)
1888 Bitlis
27 Ekim 1963 Bitlis
Birinci TBMM Bitlis milletvekili. ‹lk ve
ortaö¤renimini Bitlis’te tamamlad›ktan
sonra posta memuru olarak devlet hiz-
metine girdi (1906) ve çeflitli yerlerde
posta memurlu¤u yapt›. Birinci
TBMM’ye Bitlis’ten milletvekili seçildi
(1920). Ankara ‹stiklâl Mahkemesi üye-
li¤ine seçildi. Milletvekilli¤i sona erince
yeniden memurluk yapt›. 1930’da
emekliye ayr›l›p Bitlis’e döndü.
Öztrak, (Mustafa) Faik
1882 Malkara/Tekirda¤
30 May›s 1951 Ankara
Birinci TBMM Cebelibereket (Osmani-
ye) milletvekili. Mülkiye Mektebi’ni bi-
tirdikten (1906) sonra çeflitli yerlerde
kaymakaml›k ve mutasarr›fl›k yapt›.
Denizli mutasarr›f›yken Millî Mücade-
le’ye kat›ld›. Sarayköy’de Menderes sa-
vunma hatt›n› oluflturdu. Birinci
TBMM’de Cebelibereket milletvekili
olarak yer ald› ve daha sonra Tekirda¤
milletvekili olarak 14 May›s 1950’ye
kadar parlamentoda bulundu. Refik
Saydam hükûmetlerinde Dahiliye Ve-
killi¤i (1939-1942) ve TBMM Baflkan-
vekilli¤i yapt›. Kurtulufl Savafl›’ndaki
hizmetleri nedeniyle ‹stiklâl Madalya-
s›yla ödüllendirildi.
Öztürk, Mustafa
bk.
Mustafa A¤a (Öztürk)
Özüdo¤ru, Talât Avni
1880 Samsun
13 A¤ustos 1939, ?
‹kinci TBMM Canik (Samsun) millet-
vekili. Harp Okulu’nu (1900) ve Harp
Akademisi’ni bitirdikten (1903) sonra
mümtaz yüzbafl› rütbesiyle Üçüncü Or-
du emrine verildi. Bir süre ‹zmir bölge-
sinde eflk›ya takibiyle görevlendirildi.
1911’de izinli olarak Fransa’ya gitti.
Trablusgarp ve Gelibolu’da Balkan sa-
vafllar›na kat›ld›. ‹kinci TBMM’ye Ca-
nik’ten (Samsun) milletvekili seçildi.
Özügür, Ali Nazmi
1882 Rodos
21 Haziran 1946 Mu¤la
‹kinci TBMM Kastamonu milletvekili.
‹lk ve ortaö¤renimini Rodos’ta tamam-
lad›. Yar›da b›rakt›¤› hukuk ö¤renimini
‹talya’da tamamlad›. 1912’de ‹talyanla-
r›n Rodos’u iflgali s›ras›nda mücadele
verirken tutsak düfltü. 1913’te K›rflehir
Savc›l›¤›na atand›. Mondros Ateflkes
Antlaflmas›’ndan sonra Damat Ferit Hü-
kûmetince tutukland› ve ‹ngilizler tara-
f›ndan Malta’ya sürüldü. Sürgün dönüflü
Bolu Bölgesi Adalet Müfettiflli¤ine
atand› (1921). ‹kinci TBMM’ye Kasta-
monu milletvekili seçildi. 1927-1931
aras› Mu¤la milletvekili olarak yeniden
parlamentoya girdi.
688
Özsu, Hüseyin Nureddin
«‹flte Gazi’nin çok önem verdi¤i bu ziyaretin kesinleflmesinden sonra, a¤›r-
lama haz›rl›klar› sürdürülürken Gazi, Ankara’da fiah’›n onuruna sahnelenecek bir
opera bestelenmesini istemiflti. Konuyu da kendisi seçmiflti: Operada Türk ve
‹ran halklar›n›n kardeflli¤i ifllenecekti…
Bu talep, önce herkesi flafl›rtm›flt›. Çünkü fiah’›n gelmesine bir aydan az bir
zaman vard›. Ama baflta, Gazi taraf›ndan görevlendirilen Halkevleri Bürosu Bafl-
kan› Necip Ali Küçüka olmak üzere, herkes kollar› s›vad›.
Eserin metnini yazma görevi ‹stanbul’dan ça¤›r›lan Münir Hayri Egeli’ye,
beste ifli de, genç bestekâr Adnan Saygun’a verildi.
Adnan Saygun bir ifl için ‹zmir’e giderken, trenden indirilip Gazi’nin iste¤i
kendisine iletildi. Ankara Halkevi Binas›’n›n bir bölümünde de¤ifliklik yap›larak
operan›n sahnelenmesine uygun bir mekân oluflturuldu.
Münir Hayri Egeli de bu arada, Firdevsî’nin fiehname’sinden uyarlad›¤› Öz-
soy operas›n›n metnini yazmaya koyulmufltu. Bu hummal› çal›flma sonucunda,
tam befl gün sonra, operan›n provalar›na baflland›.
(………)
Atatürk de Samsun’dan özel bir trenle Ankara’ya gelen fiah ve maiyyetini
Ankara Gar›’nda karfl›lad›. Üç gün süren resepsiyonlar›n, ziyafet ve törenlerin
ard›ndan, 19 Haziran akflam› fiah ve beraberindekiler, Ankara Halkevi’nde, onu-
runa bestelenen Özsoy operas›n› ilgiyle izledi.
Gazi, zaman zaman fiah’a do¤ru dönüyor, konu¤unun yüzüne bakarak neler
hissetti¤ini anlamaya çal›fl›yordu… Üç perdelik operada, “Anlat›c› Ozan”› Ahmet
Edip, “Ulu Anne” rolünü Nimet Vahit canland›r›yordu. Kadroda, Nurullah fievket
ile “Ayflim” rolünde Semiha Berksoy da vard›.
Üç saat süren operan›n finalinde, çok heyecanlanan fiah birden uzand›, Ata-
türk’ün ellerini tuttu. Bu, âdeta, sessiz bir teflekkür idi.»
Kaynak : Ertan Ünal, ‹ran fiah›’na Neden Opera?, Popüler Tarih, Say› 46, Haziran 2004, s.64.
ÖZSOY OPERASI
fiaban Vehbi Öztekin
Özsoy Operas›’ndan bir sahne.
Ali Nazmi Özügür
Faik Öztrak
