731
‹zmit fiayak Fabrikas› hekimli¤ine atan-
d›ysa da görev yerine gitmeyip, geçici
olarak Dokuzuncu Ordu Müfettiflli¤i
S›hhiye Reis Yard›mc›l›¤›na nakledildi
ve Mustafa Kemal Pafla ile birlikte Sam-
sun’a giden heyet içinde yer ald›. Doku-
zuncu Ordu Müfettifllik Karargâh›’n›n
la¤vedilmesi üzerine Erzurum Askerî
Hastanesi’ne atand›; fakat Mustafa Ke-
mal Pafla’dan ayr›lmayarak onunla bir-
likte Sivas ve Ankara’ya geldi. Birinci
TBMM’ye Bayaz›t milletvekili olarak
seçildi ve ölümüne dek parlamentoda
kald›. Cumhuriyet hükûmetlerinin he-
men hepsinde görev ald›. 4 Mart
1924’ten 26 Ekim 1937’ye kadarki ‹nö-
nü hükûmetlerinin tümünde Sa¤l›k Ba-
kanl›¤› yapt›. Türkiye’de birçok sa¤l›k
tesisinin yap›m› ve kanunlar›n›n ç›kar›l-
mas›, bakanl›¤› döneminde gerçekleflti.
Atatürk’ün ölümünden sonra, Celâl Ba-
yar Hükûmeti’nde Dahiliye Vekilli¤i
yapt›. 25 Ocak 1939’da Baflbakanl›¤a
getirildi ve 9 Temmuz 1942’ye dek gö-
revini sürdürdü. ‹ç ve d›fl sorunlar bak›-
m›ndan çok a¤›r ve buhranl› geçen
II.Dünya Savafl› s›ras›nda ‹stanbul’un
iafle durumunu düzeltmek için geldi¤i
‹stanbul’da kalp krizi geçirerek öldü.
Saygun, Ahmed Adnan
7 Eylül 1907 ‹zmir
6 Ocak 1991 ‹stanbul
Cumhuriyet döneminin tek perdelik ilk
operas›n› besteleyen, çoksesli Türk mü-
zi¤i öncülerinden, besteci ve folklor
araflt›rmac›s›. ‹lk müzik derslerini ‹sma-
il Zühtü Bey, Macar Tevfik Bey ve Ros-
sati’den ald›. ‹stanbul’da Hüseyin Sa-
deddin Arel ile armoni çal›flt›. ‹zmir’de
ilkokul ve liselerde müzik ö¤retmenli¤i
yapt›. 1928’de müzik e¤itimi için Fran-
sa’ya gitti. Paris’te Schola Cantorum’da
Vincent d’Indy ve Eugène Borrel’in ya-
n›nda çal›flt›. Türkiye’ye dönünce Anka-
ra Musiki MuallimMektebi’nde kontra-
punto ve armoni dersleri verdi (1931).
1934’te Riyaset-i Cumhur Filarmoni
Orkestras›’n› yönetti. 1936’da ‹stanbul
Belediye Konservatuvar›’nda kural ö¤-
retmenli¤ine atand›. Türk folkloru üzeri-
ne çal›flmalar yapt›. 1939’da Ankara’ya
dönerek Halkevleri denetçisi oldu.
1940’ta birkaç arkadafl›yla birlikte Ses
ve Tel Birli¤i adl› bir dernek kurdu.
Türk halk müzi¤i derlemeleri yapt›.
1946’da Ankara Devlet Konservatuvar›
bestecilik ö¤retmenli¤ine getirildi. Bu
görevinin yan› s›ra Millî E¤itim Bakan-
l›¤› Talim ve Terbiye Kurulu üyeli¤ini
de sürdürdü. Türk halk müzi¤ini Bat›
tarz›nda, özellikle coflumcu ve izlenimci
etkilerle iflledi. Çoksesli Türk sanat mü-
zi¤ini yaratmay› amaçlayan “Türk Befl-
leri”nin üyeleri aras›nda yer ald›.
1947’de ilk kez Paris’te seslendirilen
“Yunus Emre Oratoryosu” ile ünlendi.
Özsoy ya da Feridun (1934) adl› tek per-
delik operas›, Cumhuriyet döneminin
ilk operas› olarak bilinir. 1973’te ‹stan-
bul Devlet Konservatuvar›’nda ders ver-
meye bafllad›. 1971’de devlet sanatç›s›,
1985’te sanatç› profesör unvanlar› veril-
di. 1981’de Atatürk Sanat Arma¤an›’n›
ald›. Bafll›ca Besteleri: Divertimento
(1930), Ölüler (1932), K›z›l›rmak Tür-
küsü (1933), Özsoy, Taflbebek (1934),
Kerem (1953) ve Köro¤lu (1973) opera-
lar›, Orkestra Süiti (1936), Befl Prelüd
(1937), Sivas Halay› (1943), Türküler
(1945), A¤›tlar, ‹nsan Üzerine Deyifller
(5 lied) Atatürk ve Anadolu’ya Destan
(1985).
Say›n, Abdurrahman Vefik
1853 Gözlöve
1956 ‹stanbul
Mütareke y›llar›nda Maliye ve ‹afle Nâ-
z›rl›¤› yapan Osmanl› devlet adam›, ma-
liyeci. Özel ö¤renim gördü. Maliye’de
yetiflti. Maliye Mektebi’nde hocal›k;
mütareke y›llar›nda da Maliye, ‹afle Nâ-
z›rl›¤› yapt›. “Kavaid-i Tekalif” ve “Ta-
rih-i Malî” adl› eserleri kaleme ald›. 103
yafl›nda öldü.
Say›fltay
Cumhuriyet’in kurulufluyla birlikte yeni-
den düzenlenen ve 1934’te bugünkü ad›-
n› alan, TBMM ad›na, genel ve katma
bütçeli dairelerin gelir-gider ve mallar›n›
denetlemek ve hesap ifllemlerini kesin
hükme ba¤lamakla görevli kamu kurulu-
flu. Temelini, Tanzimat döneminde dev-
let harcamalar›n› padiflah ad›na denetle-
mek amac›yla 1845’te kurulan Divan-›
Muhasebat oluflturur. Yeni hükûmetin
göreve bafllamas›ndan sonra (1920) Di-
van-› Muhasebat bir süre kurulamad›. Bu
kuruluflun iflleri TBMM üyeleri aras›n-
dan seçilen murak›plar taraf›ndan yürü-
tüldü. Daha sonra yine eski mevzuat çer-
çevesi içinde Divan-› Muhasebat yeni-
den organize edildi. Cumhuriyet’in ilâ-
n›ndan sonra, 24 Kas›m 1923 tarih ve
373 say›l› kanunla yeni Divan-› Muhase-
bat kuruldu. Bu kanunla Divan-› Muha-
sebat, TBMM’ye ba¤l›, devletin gelir ve
giderlerini TBMM ad›na denetleyen, bir
baflkan, üç ikinci baflkan ve sekiz üyeden
oluflan bir yüksek kurul hâline getirildi.
Çok geçmeden artan ihtiyaçlara cevap
verebilmek amac›yla 16 Haziran 1934’te
ç›kar›lan 2514 say›l› kanunla Divan-›
Muhasebat’›n kurulufl ve iflleyifli de¤iflti-
rildi. 1934’te Divan-› Muhasebat’›n ad›,
Say›fltay olarak de¤ifltirildi. Say›fltay, bu-
günkü statüsüne 21 fiubat 1967 tarih ve
832 say›l› yasayla kavufltu ve daha sonra
bu yasada çeflitli de¤ifliklikler yap›ld›.
Say›fltay kurulufluna dahil organlar; Da-
ireler Kurulu, Temyiz Kurulu, Yüksek
Disiplin Kurulu, Memurlar Seçim ve Di-
siplin Kurulu’dur. Say›fltay, yarg› ve ka-
rar organ› olan dairelerden oluflmaktad›r.
Saylam, Mehmed Mithat
1881 ‹zmir
11 Eylül 1936 ‹stanbul
‹kinci TBMM Marafl milletvekili. Mitat
Alam ad›yla tan›n›r. Mülkiye Mekte-
bi’ni bitirdikten (1903) sonra maiyet
memurlu¤u, mutasarr›fl›k ve valilik
yapt›. Van Valisiyken, Kuvâ-yi Milli-
ye’ye yard›m etti¤i gerekçesiyle ‹stan-
bul Hükûmeti taraf›ndan görevden al›n-
d› (1 Ekim 1920). TBMMHükûmetince
Tekel Genel Müdürlü¤ü’ne atand›. ‹kin-
ci TBMM’ye Marafl’tan milletvekili se-
çildi (1923) ve ölünceye dek Marafl mil-
letvekili olarak parlamentoda bulundu.
‹stanbul Kad›köy’de geçirdi¤i bir trafik
kazas›nda öldü.
Saylam, Mehmed Mithat
Ahmed Adnan Saygun
Ankara’daki ilk Say›fltay (Divan-› Muhasebat) binas›.
Divan-› Muhasebat (Say›fltay) Mecmuas›’n›n
kapa¤›.
