737
Sevr (Sévres)
I.Dünya Savafl› sonras› 10 A¤ustos
1920’de Sevr Antlaflmas›’n›n imzalan-
d›¤›, Paris’in 9 km güneybat›s›nda
kent. Osmanl› Devleti için idam karar›
anlam›na gelen bu antlaflma, Türkler
taraf›ndan kabul edilmedi¤inden uygu-
lanamad›.
Sevr Antlaflmas›
10 A¤ustos 1920’de Osmanl› Devleti ile
‹tilâf Devletleri aras›nda imzalanan ba-
r›fl antlaflmas›. Antlaflma ayr›ca Yuna-
nistan, Japonya ve di¤er baz› Avrupa
devletleri taraf›ndan da imzaland›. 19
Ocak 1920’de toplanan son Osmanl›
Meclis-i Mebusan›, Anadolu’da bafllat›-
lan kurtulufl hareketi etkisiyle Misak-›
Millî’yi kabul etmiflti. Yeni Türkiye’nin
s›n›rlar›n› çizen bu belge ayn› zamanda
Osmanl› Devleti’nin da¤›ld›¤›n›n; Os-
manl›l›k, ‹slâml›k ve Turanc›l›k politi-
kas›n›n sonunun geldi¤inin de ilân›yd›.
‹stanbul’un 16 Mart 1920’de iflgalinden
sonra Osmanl› Padiflah› Vahdeddin, Da-
mat Ferit Hükûmeti’nin iste¤ine uyarak
Meclis-i Mebusan’› da¤›tt›. Osmanl›
Devleti, 22 Nisan 1920’de San Remo’da
toplanan bar›fl konferans›na ça¤r›ld›. Bu
konferansa kat›lan Sadrazam Ahmed
Tevfik Pafla, önerileri, “ba¤›ms›zl›k ve
devlet kavramlar›yla ba¤daflmad›¤›” ge-
rekçesiyle reddetti. Öte yandan Osmanl›
Devleti üzerinde, ‹tilâf Devletleri d›fl›n-
da baz› devletler de hak iddia etmektey-
diler. Bu nedenle ‹tilâf Devletleri, Os-
manl›larla yap›lacak bar›fl antlaflmas›
konusunda önce kendi aralar›nda anlafl-
mak amac›yla, 24 Nisan 1920’de bir
antlaflma imzalad›lar. Tevfik Pafla’n›n
önerileri geri çevirmesi üzerine, ‹tilâf
Devletleri, padiflaha bask› yaparak sad-
razam›n de¤ifltirilmesini sa¤lad›lar. Ye-
ni Sadrazam Damat Ferit Pafla baflkanl›-
¤›ndaki Osmanl› heyeti, önerilen yeni
bar›fl koflullar›n›, öncekilerden daha da
a¤›r olduklar› halde kabul etti. Bir önsöz
ve 13 bölümde toplanan 433 maddeden
oluflan antlaflma, özetle flu hükümleri
içeriyordu: 1) ‹ngiliz Hükûmeti ve müt-
tefikleri ‹stanbul’u ve Bo¤azlar› iflgal
edecekler, uluslararas› bir komisyon bu-
ralar›n yönetim ve denetimini üzerine
alacak. 2) Kapitülasyonlar yeniden yü-
rürlü¤e girecek. 3) Osmanl› Devleti, as-
kerî ve malî denetim alt›nda bulunduru-
lacak, askerlik hizmeti kald›r›lacak, yal-
n›z 50.000 kiflilik bir ordu bulundurabi-
lecek, savafl gemisi ve uçak yap›lmaya-
cak. 4) Limanlar, ›rmaklar ve demiryol-
lar› uluslararas› denetim alt›nda bulun-
durulacak ve Osmanl› Devleti’nin top-
raklar›; a) Gelibolu ile birlikte Çatal-
ca’ya dek Trakya, Oniki Ada d›fl›nda
Ege Adalar› ve ‹zmir, Yunanistan’a; b)
Suriye ve Kilikya yani Çukurova, Fran-
sa’ya; c) Irak ve Filistin, ‹ngiltere’ye; d)
Antalya ve çevresinde uzun bir k›y› böl-
gesi ‹talya’ya verilecek; e) Do¤u illerin-
de ba¤›ms›z bir Ermenistan kurulacak;
f) Güneydo¤u illerine de Kürdistan ad›
alt›nda özerklik tan›nacak; antlaflmaya
göre, Osmanl› Devleti’ne, Ankara-Kas-
tamonu yöresinde küçük bir Orta Ana-
dolu topra¤› b›rak›lacakt›. I.Dünya Sa-
vafl›’na son veren antlaflmalar içinde en
son imzalanan› olan Sevr Antlaflmas›,
Anadolu’da bafllayan Kurtulufl Savafl›
nedeniyle hiçbir zaman tam anlam›yla
uygulanamad› ve 24 Temmuz 1923 Lo-
zan Bar›fl› ile de di¤er antlaflmalar›n
hepsinden önce yürürlükten kalkt›.
Sevtekin, Mehmed Sad›k
1874 Samsun
9 Ekim 1950 ‹stanbul
Birinci TBMM K›rflehir milletvekili,
hukukçu. Medrese ö¤renimi gördü. Hu-
kuk Mektebi’ni bitirdikten (1902) sonra
çeflitli yerlerde hâkim ve savc› olarak
görev yapt›. K›rflehir Bidayet Mahke-
mesi Baflkan›yken 20 Nisan 1919’da ‹s-
tanbul Hükûmeti taraf›ndan görevine
son verildi. Birinci TBMM’ye K›rfle-
hir’den milletvekili seçildi. Milletvekil-
li¤i sona erince Çank›r› Savc›l›¤›na
atand› ve çeflitli yerlerde savc›l›k yapt›.
Aksaray Müretteb Ceza Mahkemesi
Baflkan›yken 1931’de görevine son ve-
rildi ve 1932’de emekliye ayr›ld›.
Sevük, ‹smail Habib
1892 Edremit
17 Ocak 1954 ‹stanbul
‹zmir’e Do¤ru, Aç›ksöz gibi gazetelerde
Kurtulufl Savafl›’n› destekleyen yaz›la-
r›yla tan›nan edebiyat tarihçisi, ö¤ret-
Sevük, ‹smail Habib
Ba¤datl› Hadi Pafla, 10 A¤ustos 1920’de Sevr Antlaflmas›’n› imzalarken.
Sevr Antlaflmas›’n›n kapa¤›.
Mehmed Sad›k Sevtekin
Sevr Antlaflmas›’n›, “Bugün Türklerin Ma-
tem Günüdür” manfletiyle veren Dersaadet
gazetesi (12 A¤ustos 1920).
