Örne¤in “uzun” sözcü¤ü, sözlükte afla¤›daki gibi gösterilmifltir:
uzun ön a. 1. ‹ki uç aras›ndaki uzunlu¤u fazla olan. 2. be. Ayr›nt›la-
ra inerek, genifl bir zaman dilimini kapsayacak biçimde.
11.
-i, -e, -den ekleri, eylemin ba¤l› oldu¤u tümlecin hangi durum
ekiyle kullan›laca¤›n› gösterir. -le eki ise, tümlecin “ile” ilgeciyle kul-
lan›laca¤›n› belirtir. Nesne almayan eylemler ise “nsz.” k›saltmas›
ile gösterilmifltir. Ancak, “silkinmek” sözcü¤ündeki gibi kimi eylem-
lerin nesne almad›klar› hâlde, baflka anlam›yla kullan›ld›¤›nda nes-
ne ald›¤› görülür. Bu durum da sözlükte gösterilmifltir.
12.
Türkçeye girmifl yabanc› kökenli sözcüklerin hangi dilden
geldi¤i k›saltmalarla gösterilmifltir: ‹ng. (‹ngilizce), Ar. (Arapça), Far.
(Farsça), ‹t. (‹talyanca).
* Kökeni Türkçe olan sözcüklerin kökeninin belirtilmesine gerek
görülmemifltir. Yap›m ekleriyle türetilmifl yabanc› kökenli sözcükle-
rin de hangi dilden geldi¤i belirtilmemifltir. Çamafl›rc›, vatandafl, f›r-
çalamak, kalemlik gibi sözcüklerin hangi dilden geldi¤ini anlamak
için ek almam›fl durumlar›na bakmak gerekir.
13.
Sözcü¤ün hangi bilim dal›n›n terimi oldu¤u ya da hangi alan-
da kullan›ld›¤› k›saltmalarla gösterilmifltir: fiz. (fizik), ask. (askerlik),
ekon. (ekonomi), müz. (müzik), tar. (tarih), yerb. (yer bilimi).
14.
Sözcü¤ün mecaz anlamlar› sözlükte “mec.” k›saltmas› ile
gösterilmifltir.
15.
Türkçede yaz›l›fl ve okunufllar› ayn›, ancak anlamlar› ve ge-
nellikle kökenleri ayr› sözcükler vard›r. Bu tür sözcükler sözlükte ay-
r› maddelerde ben(I), ben (II); el (I), el (II); ekmek (I), ekmek (II); pist
(I), pist (II) biçiminde gösterilmifltir.
16.
Türkçede ayn› anlama gelen ve biri di¤erine göre daha yay-
g›n, daha s›k kullan›lan sözcükler vard›r. Sözlükte, daha yayg›n ve
s›k kullan›lan sözcükler aç›klanm›flt›r. Daha yayg›n ve s›k kullan›l-
mayan sözcükler ise, daha yayg›n ve s›k kullan›lan sözcüklere yön-
lendirilmifltir:
isim tamlamas› a. dlb. Ad tamlamas›.
17.
Bir sözcü¤ün anlamlar› aç›klan›rken, yayg›nl›k durumuna gö-
re s›ra say›s› verilmifltir. Sözcü¤ün terimsel ve mecazi anlamlar›,
gerçek anlamlar›ndan sonra aç›klanm›flt›r.
Emel-Zuhal Sözlük-Girifl 21/07/2010 20:58 Page 9
