34
Choses Vues’de ‹ç ‹flleri Bakan› ile
aras›nda geçen k›sa konuflmay› ak-
tar›r: “Bana: ‘Seçkin bir adamd›’ de-
di. Ben de ona: ‘O bir dâhiydi.’ de-
dim.”.
BALZAC’IN ROMANI YARATMASI
Balzac modern dünyan›n, yani dev-
rim geçirmifl dünyan›n roman›n›n
yarat›c›s›d›r. XIX. yy. boyunca ve
XX. yy.’›n önemli bir bölümünde
Frans›z ve yabanc› romanc›lar, çok
k›sa bir süre içinde “Balzac modeli”
durumuna gelecek olan fleyin ya-
n›nda veya karfl›s›nda yer alm›fllar-
d›r. Bu roman modeli, aç›k aç›k bi-
limsel bir varsay›ma dayanma iddi-
as›nda olmas› bak›m›ndan sistem-
lidir (Balzac “mozaikçili¤in” çekici-
li¤ine karfl› sistemin ruhunu ileri
sürmüfltür.). O, t›pk› Cuvier veya
Geoffroy Saint-Hilaire’in hayvan
türleri için yapt›klar› gibi insan tür-
lerinin adland›rmas›n› ve s›n›fla-
mas›n› yapmak istemifltir. Toplum-
sal bedenin do¤al faunayla ayn› ol-
du¤una inanmaktad›r. Bu bak›m-
dan da yazar›n bilim adam›n›nkine
benzeyen iflinin, betimlemek ve
aç›klamak oldu¤una da inanmakta-
d›r;
‹nsanl›k Komedisi
’nin ön sözü,
“Toplum, hareketinin nedenini de
beraberinde tafl›mak zorundad›r.”
der. Bu görevin gerçeklefltirilmesi
gereken yer, tarihsel ve toplumsal
gerçeklik ortam›d›r. Romantik olan
Balzac, Devrim’den beri büyük veya
küçük her insan›n tarih gemisine
bindi¤ini bilmektedir. Tarih herke-
sin kaderini biçimlendirir; tarih, ki-
flisel oldu¤u san›lan yüreklere, ter-
cihlere sahiptir. Tarih ilerler; geç-
kesin kararmas›n› anlatan roman-
lard›r. Ama Balzac’›n eriflti¤i bu us-
tal›k, ola¤anüstü bir roman makine-
si do¤urur. 1841’de imzalanan bir
sözleflmede
‹nsanl›k Komedisi
’nin
ad› göze çarpar. Balzac 1842’de bü-
tünün organizasyonunu dile getir-
di¤i ön sözü kaleme al›r. Nihayet
1845’te, tasarlad›¤› tam hâliyle
Ko-
medi
’nin eksiksiz bir katalo¤unu
yay›mlar: 137 roman, yaklafl›k 2 bin
kifli (46 roman tasar› veya sadece
taslak hâlinde kalm›flt›r).
Bu arada Madame Hanska’n›n koca-
s›n›n ölmesiyle yedi y›l önce baflla-
m›fl olan rüyan›n gerçekleflmesi
mümkün olur. Balzac 1843’te, ard›n-
da haciz tehlikesi gibi büyük güçlük-
ler b›rakarak Eve ile buluflmaya Sen-
Petersburg’a gider. Sonra ifli, borçla-
r›, maceral› giriflimleriyle bafl bafla
kalmak üzere geri gelir. Bu arada
doktoru kendisine kronik menenjit
teflhisi koyar. Bir çocuk sahibi olma-
y› bile istedi¤i (Ama 1846’da k›rk befl
yafl›nda olan Madame Hanska dü-
flük yapacakt›r.) “Yabanc›”s›yla bir-
likte Avrupa’da bol bol yolculuk eder
ve son iki y›l›n› Ukrayna ve Fransa
aras›nda bölünmüfl olarak geçirir.
1848 Devrimi, Balzac’ta yaln›zca
olumsuz tepkiler do¤urur ve Chate-
aubriand’›n yerine aday oldu¤u Aca-
demie Française’de (Frans›z Akade-
misi) ancak iki oy al›r. 14 Mart
1850’de Ukrayna’da Madame Hans-
ka’yla evlenir. Haziran sonuna ge-
lindi¤inde art›k hiçbir fley yazama-
maktad›r. Bitkin bir hâlde Paris’e dö-
ner ve 18 A¤ustosta orada ölür. Père-
Lachaise Mezarl›¤›’nda mezar› ba-
fl›nda sayg› konuflmas› yapan Hugo,
