37
dikleri ve sadece modern dünyan›n
lüks içinde yüzen lefl kargalar›n›n
baflar›l› oldu¤u cehennem, Balzac’›n
dünyas›n›n gerçek tanr›s›... Çünkü
Balzac, “Bat›’n›n Bin Bir Gece Masal-
lar›”n›n siyasi, toplumsal ve ekono-
mik olaca¤›n› bilmektedir! Do-
¤u’nun büyüsüne Bat›’n›n gerçekli¤i
tekabül eder.
BALZAC’IN GERÇEKL‹⁄‹
Balzac’›n gerçekçili¤i (Baz›lar› buna
Balzac’›n “baya¤›l›¤›” demifltir.) ön-
ce bir kan›dan oluflur: Gerçeklik ya-
z›yla kavranabilir. Çünkü Balzac’a
göre gerçekçi olmak, gerçekli¤i ye-
niden üretmek de¤ildir. Hem hangi
gerçeklik? ‹lk ifl, dünyan›n de¤iflti-
rildi¤ini, yeni özneler, yeni güçler
oldu¤unu, tarihin, koflullar› ve zih-
niyetleri altüst etti¤ini, flehirlerin
baflkalaflt›¤›n›, burjuvazinin soylu-
lukla ayn› de¤erlere sahip olmad›¤›-
n› anlamak; modern yaflam›, karan-
l›k ve ayd›nl›k yüzleriyle resmet-
mektir. Öyleyse dünyay›, y›k›c› flid-
detine ve yarat›c› gücüne hiçbir fle-
yin eriflemedi¤i bir canavar, arzu-
nun ve baflar›n›n e¤retilemesi olan
para yönetti¤ine göre, paradan söz
etmek, modern dünyada baflar›l› ol-
mak, gerçekten de “servet yap-
mak”tan baflka bir fley midir?
Balzac giysilerin gücünü, mobilyala-
r›n ifllevini, nesnelerin rolünü bilir.
Modern dünyan›n meta fetiflizmi
dünyas› olaca¤›n› öngörür. Var ol-
man›n sahip olmakla iliflkili oldu¤u-
nu bilir.
Ama her fleyden önce yorumla-
mak, anlamak, dolay›s›yla da kefl-
fetmek; do¤an›n do¤rusuyla sana-
t›nki ayn› de¤ildir. Gerçekçi olmak
için gerçeküstücü olmak gerekir;
gerçekçi bir romanc› olmak için
destans› ve efsanevi olmak gere-
kir. Balzac “gerçekçili¤i”nin en iyi
arac›, üsluplaflt›ran, tiplefltiren, te-
lafi eden hayal gücüdür. Balzac bir
bireyi al›r, ondan bir tip yarat›r, ef-
saneye geçer (Grandet, Vautrin,
Rastigneac, Goriot ve hatta “otuz
yafl›nda bir kad›n” vb.). Balzac bir
ev al›r, ev ola¤anüstü bir cisim
olur; Paris’i al›r, Paris labirent ve
cehennem olur...
SANAT
Balzac’›n bütün eserlerinin merke-
zinde, sanat ve sanatç›ya iliflkin dü-
flünceler bulunur. Son derece “ro-
mantik” bir kifli olan sanatç›, Bal-
zac’›n kafas›ndan hiç ç›kmaz. Ken-
dini mutla¤›n peflinde koflmaya
adam›fl, do¤an›n, yaflam›n, toplu-
