78
DOSTOYEVSK‹
B‹R SUÇLU MUDUR?
Elli yafl›n› geçtikten sonra evlen-
mek üzere oldu¤u çocuk yafltaki
ikinci kar›s› sevimli Anna Grigori-
yevna Snitkina’ya, ara s›ra üzerine
çöken a¤›rl›¤› ve uyufluklu¤u aç›k-
lamaya çal›fl›rken yazar flöyle de-
mifltir: "Sanki bir suç ifllemiflim gi-
bi bir çeflit sebepsiz hüzün ve keder
içindeyim." Nitekim,
Ecinniler
’de
Stavrogin’i bir çocu¤un ›rz›na ge-
çirtmifl olmas›ndan dolay› hayat›n-
da ve eserlerinde kendini hep suç-
lam›flt›r. Buna karfl›l›k bir çocuk
üzerinde ifllenen ve kuflkusuz sa-
dece bir düfl kurman›n sonucu olan
bu eylem ondaki daha somut bir
günah iflleme e¤ilimini, baba katil-
li¤ini gölgeleyecektir: Fyodor Mi-
hayloviç, Dostoyevski’nin babas›,
sarhofl bir doktordur, kar›s›na ezi-
yet eder, uflaklar›na ve köylülerine
ma
'n›n (1880)
yer ald›¤› Bir
Ya-
zar›n Günlü¤ü
(
Dnevnik Pisa-
telja
, 1873-1881)
ile ola¤anüstü
bir kötülük tas-
viriyle yo¤un bir
maneviyat ara-
y›fl›n›n bir arada
yürüdü¤ü ve fla-
heseri
olarak
gördü¤ü roman›
Karamazov Kar-
defller
'i (
Brat'j Karamazovi
, 1879-
1880) yay›mlad›. Hem kötülük hem
de Tanr› fikrini akl›ndan atamayan
Dostoyevski, ›st›rab›n›n çözümünü
psikolojik tahlillerde arad›. fieyta-
nilik ve ilâhili¤in birbirine çok ya-
k›n oldu¤u üslubu bu bulant›l› ara-
y›fl› dile getirir. 1881’de Sen-Peters-
burg’da ölen Dostoyevski dünya
edebiyat› üzerinde büyük bir etki
b›rakm›flt›r.
