karfl› verdi¤i mücadele sayesinde Lozan
Antlaflmas›’n›n imzalanmas›na dek sür-
dürdü ve 24 Temmuz 1923’te Bat›
Trakya Millî Hükûmeti de tarihe kar›flt›.
Yunanistan, Bat› Trakya Kuvâ-yi Milli-
yesi’nin Yunanl›lara karfl› Bat› Trak-
ya’da verdi¤i mücadele nedeniyle böl-
gede 6 tümenini tutmak zorunda kald›
ve Yunan ordusu Anadolu iflgalinde bu
kuvvetlerinden yararlanamad›.
Batum (Batumi)
Mondros Mütarekesi sonras› ‹ngiliz ifl-
galine u¤rayan Gürcistan’a ba¤l› özerk
Acaristan Cumhuriyeti’nin baflkenti.
Çoruh ›rma¤› a¤z›nda Türkiye s›n›r› ya-
k›n›nda önemli bir liman kentidir. 1564-
1878 aras› Osmanl› egemenli¤ine giren
kent, 1878’de Ayastefanos Antlaflma-
s›’yla Rusya’ya geçti. 3 Mart 1918
Brest-Litovsk Antlaflmas›’yla Osmanl›-
lara geri verildiyse de Mondros Mütare-
kesi’nden sonra ‹ngiliz iflgaline u¤rad›
(30 Ekim 1918) ve 1920’de ‹ngiliz de-
netimi alt›ndaki Gürcü yönetimine dev-
redildi. 16 Mart 1921’de TBMM Hükû-
meti, Ardahan ve Artvin’le birlikte Ba-
tum’u da ald›. 19 Mart 1921’de Mosko-
va’da imzalanan Türk-Sovyet Dostluk
Antlaflmas›’ndan sonra Batum boflalt›ld›
ve Gürcistan Sovyet Cumhuriyeti top-
raklar›na kat›ld›. 1991’de Sovyetler Bir-
li¤i’nden ayr›larak ba¤›ms›zl›¤›n› kaza-
nan Gürcistan Cumhuriyeti’ne ba¤l›
Özerk Acaristan Cumhuriyeti’nin bafl-
kenti oldu.
Bayar, Mahmud Celâl
15 May›s 1883 Umurbey köyü/Gemlik/Bursa
22 A¤ustos 1986 ‹stanbul
Türkiye Cumhuriyeti’nin üçüncü cum-
hurbaflkan›. ‹lk ve ortaö¤renimini baba-
s›ndan ve özel ö¤retmenlerden ders ala-
rak tamamlad›; bir süre Bursa’daki
Frans›z okuluna devam etti. Genç yaflta
siyasete ilgi duydu.
Gizli ‹ttihat ve Terakki Cemiyeti’nde
politikaya girdi. 1908’de II.Meflruti-
yet’in ilân›ndan sonra ‹ttihat ve Terakki
F›rkas›’n›n Bursa Sorumlu Kâtipli¤ini
üstlendi ve 1909’da f›rkan›n ‹zmir So-
rumlu Kâtipli¤ine getirildi. Ayr›ca f›rka-
n›n politik görüfllerini yans›tan “Halka
Do¤ru” dergisini ç›kard›. 15 May›s
1919’da ‹zmir’in Yunan iflgaline u¤ra-
mas› üzerine Millî Mücadele’ye kat›la-
rak Ege Bölgesi’nde, zaman zaman efe
ya da köy hocas› olarak halk› ayd›nlat-
maya ve millî kuvvetleri örgütlemeye
çal›flt›. Bir ara Demirci Mehmed Efe’nin
dan›flmanl›¤›n›, Bal›kesir Kongresi ka-
rar› ile de Akhisar Millî Kuvvetler Ko-
186
Batum (Batumi)
BATI TRAKYA CUMHUR‹YET‹
Bat› Trakya’da Kuvâ-y› Milliye Kurucular›
(25 May›s 1920-1923)
Makam / Birlik
Rütbe Ad› ve Soyad›
Bat› Trakya Kuvâ-y› Milliye K.
Bnb.
Filibeli Rüfltü (Korg. Ak›n)
Bat› Trakya Kuvâ-y› Milliye K. Yrd. Yzb.
Fuat (Balkan)
Dr. Bnb. ‹smail Hakk›
Ecz. Yzb. Nuri
P. Yzb.
Salih Zeki
P. Yzb.
fievket
P. Yzb.
Sedat
P. Üst¤m. Hüsnü
P. Üst¤m. Abdülgani
P. T¤m.
Fahri (Özdilek)
P.T¤m.
Mithat Cemal (Kutay)
P. T¤m.
Hayri
P. T¤m.
Sabri
Bat› Trakya Millî Hükûmeti Kurucular›
(25 May›s 1920-24 Temmuz 1923)
Hükûmet Baflkan›
Pefltreli Tevfik Bey
Hükûmet 2. Bflk.
Bekir S›tk› Bey
Adalet Bakan›
Bekir S›tk› Bey
D›fliflleri Bakan›
Mahmut Nedim Bey
‹çiflleri Bakan›
Hasan Tahsin Bey (Argun)
Maliye Bakan›
Sabri Bey (Tüten)
Evkaf Bakan›
Av. Mustafa Bey (Do¤rul)
Gnkur. Bflk. P. Yzb.
Fuat (Balkan)
Gnkur. 2. Bflk. P. T¤m.
Fahri (Özdilek)
Kaynak : ‹smet Görgülü, On Y›ll›k Harbin Kadrosu, 1912-1922, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek
Kurumu Türk Tarih Kurumu Yay›nlar›, Ankara 1993, s.212
Bat› Trakya Kuvâ-yi Milliye Komutan› Kurmay Bnb. Filibeli Rüfltü Bey (Ak›n)
Celâl Bayar. Tablo: ‹brahim Çall›
