23
vaflt›. Yemen ‹syan› s›ras›nda, ferik rüt-
besiyle Hudeyde F›rka Komutanl›¤›
yapt› (1907). II.Meflrutiyet’in ilân›ndan
sonra Erkân-› Harbiye Umumiye Reisli-
¤ine, Balkan Savafl›’nda önce Trakya
Ordusu Kurmay Baflkanl›¤›’na, daha
sonra da Baflkomutanl›¤a getirildi. Mah-
mud fievket Pafla’n›n öldürülmesinden
sonra 1913’te Harbiye Nâz›r› oldu. Bal-
kan Savafl›’nda u¤ran›lan baflar›s›zl›k
sonucu ordunun gençlefltirilmesi girifli-
mi üzerine görevinden istifa etti. I.Dün-
ya Savafl›’na girilmesine karfl› ç›kt›. En-
ver Pafla’n›n Sar›kam›fl’ta u¤rad›¤› boz-
gun sonras› Kafkas Ordular› Grubu Ko-
mutanl›¤›’na getirildi (1916). Brest-Li-
tovsk ve Bükrefl konferanslar›na askerî
temsilci olarak kat›ld›. I.Dünya Sava-
fl›’n›n yenilgiyle sonuçlanmas› üzerine,
‹ttihat ve Terakki Hükûmeti görevi b›ra-
k›nca, yeni hükûmeti kurmakla görev-
lendirildi (14 Ekim 1918). Sadrazaml›k
görevinin yan› s›ra Harbiye Nâz›rl›¤›
görevini de üstlendi. Sadrazaml›¤› s›ra-
s›nda 30 Ekim 1918’de Mondros Atefl-
kes Antlaflmas› imzaland›. ‹ttihat ve Te-
rakki F›rkas› liderlerinin ülkeyi terk et-
melerinden sonra kendisine yöneltilen
suçlamalar sebebiyle istifa etti (8 Kas›m
1918). Tevfik Pafla Hükûmeti’nde Dahi-
liye Nâz›r› oldu. Sayg›n bir devlet adam›
oldu¤undan ‹stanbul ve Ankara Hükû-
metleri aras›nda iyi iliflkiler sa¤lamak
amac›yla Aral›k 1920’de Mustafa Ke-
mal Pafla ile görüflmek üzere Bahriye
Nâz›r› Salih Pafla ile birlikte Bilecik’e
gitti. Mustafa Kemal Pafla taraf›ndan Sa-
lih Pafla ile birlikte Ankara’ya götürüle-
rek bir süre al›konuldu. Kendisine An-
kara’da kalmas› için yap›lan öneriyi ka-
bul etmedi. Hükûmetten istifa etmesi
kofluluyla ‹stanbul’a dönmesine izin ve-
rildi. ‹stanbul’a döndükten sonra hükû-
metten istifa ettiyse de bir süre sonra
Hariciye Nâz›rl›¤› görevine getirildi.
Millî Mücadele’nin baflar›ya ulaflt›¤›n›
görünce, siyasî geliflmeler hakk›nda An-
kara’ya bilgi aktar›m› konusunda yar-
d›mc› oldu. Ankara Hükûmeti’ne söz
verdi¤i halde ‹stanbul Hükûmeti’nde
yeniden görev almas› sebebiyle Cumhu-
riyet döneminde kendisine hiçbir resmî
görev verilmedi. An›lar› “Feryad›m” (2
cilt, 1992-93) ad›yla yay›mland›.
Ahmed Mahir Efendi
1861 Kastamonu
4 Eylül 1925 Kastamonu
‹kinci TBMMKastamonumilletvekili. ‹lk
ve ortaö¤renimini tamamlad›ktan sonra
Yüksek Bilimler ve Adliye ö¤renimi gör-
dü. 20 y›l kadar ‹stinaf Mahkemesi üyeli-
¤inde bulundu. Beyo¤lu ‹kinci Hukuk
Mahkemesi Baflkanl›¤› görevini sürdürdü-
¤ü s›rada II.Meflrutiyet’in ilân› üzerineOs-
manl› Meclis-i Mebusan›’na Kastamonu
mebusu olarak kat›ld›; yedi y›l mebusluk
yapt›ktan sonra istifa etti. fiûra-y› Evkaf
Baflkanl›¤›, TemyizMahkemesi Baflkanl›-
¤›, üç y›la yak›n bir süre de Temyiz Mah-
kemesi’nde Hukuk ve Ceza Dairelerinde
görev yapt›. Üniversitenin ‹lâhiyat Bölü-
mü’nde ve Medresetü’l Vaizîn’de Tefsir
ve KelâmMüderrisli¤inde bulundu. ‹kinci
TBMM’ye Kastamonu milletvekili seçil-
di.
Bafll›ca eserleri:
El-Muhkem fi fierhi’l
Hikem
(1923),
Hutbe Mecmuas›
(1900),
El-Fâtiha fi Tefsir-i Fatiha
(1915).
Ahmed Mahir Efendi
Ahmed ‹zzet Pafla (Furgaç)
Ahmed Mahir Efendi
Ahmed ‹zzet Pafla, Mustafa Kemal’le birlikte Mardin’deki Alman Karargâh›’nda (16 Mart 1917)
