15
Ad›yaman
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Millî Müca-
dele’yi engellemek için bölgeye gönde-
rilen ‹ngiliz subaylar›n›n ç›kard›¤› kar›-
fl›kl›k d›fl›nda önemli bir olay›n yaflan-
mad›¤› Güneydo¤u Anadolu ken-
ti.1522’de kesin olarak Osmanl› toprak-
lar›na kat›ld›. Önceleri Marafl eyaletinin
H›sn-› Mansur kazas›n›n s›n›rlar› için-
deyken 1859’da sancak yap›lan Malat-
ya’ya ba¤land›. Millî Mücadele bafllar-
ken, bölgedeki en önemli olay, Elâziz
Valisi Ali Galip’in, Sivas’ta bulunan
Mustafa Kemal’i tutuklatmak için bura-
dan yola ç›kmas› ve daha sonra Kâhta
üzerinden kaçmas›d›r. Ayr›ca Millî Mü-
cadele’yi engellemek amac›yla bölgeye
gönderilen ‹ngiliz subaylar›n›n yaratt›¤›
kar›fl›kl›k d›fl›nda önemli bir olaya sah-
ne olmad›. ‹darî yap›s›n› 1954’e kadar
koruyan Ad›yaman, bu tarihte Malat-
ya’dan ayr›larak il yap›ld›.
Adil Bey
1865 ‹stanbul
1932 Paris
Kurtulufl Savafl› muhalifi Osmanl› dev-
let adam›. Bab›âli’de yetiflti. 31 Mart
Vak’as› sonras›, Ahmet Tevfik Pafla ve
mütareke döneminde Damat Ferit Pafla
kabinelerinde Dahiliye Nâz›rl›¤› yapt›.
Millî Mücadele’ye karfl› ç›kt›. Anado-
lu’daki kongrele-
rin toplanmas›n›
engellemeye ça-
l›flt›. Kâz›m
Karabekir’in
görevden al›nmas›n›,
Mustafa Kemal ve arkadafllar›n›n
tutuklanmas›n› istedi. Sivas Kongresi’ni
engellemeye çal›flt›. Anadolu’nun bask›-
s› ve Damat Ferit Pafla’n›n istifas›n›n ar-
d›ndan nâz›rl›k görevi sona erdi. Savafl
sonras› “Yüzellilikler” listesindeki kifli-
lerle birlikte yurt d›fl›na ç›kar›ld›. Ata-
türk, Nutuk’ta, Adil Bey ve Ali Galip
Bey’in karfl› davran›fllar›n› uzun uzun
anlatm›flt›r.
Adil, Selâhaddin
18 Ocak 1882 ‹stanbul
26 fiubat 1961 ‹stanbul
Kurtulufl Savafl› komutanlar›ndan.
Topçu subay› yetifltiren Mühendisha-
ne-i Berrî-i Hümayun’u (1900) ve Harp
Akademisi’ni bitirdi (1902). fiam’daki
Beflinci Ordu’ya atand› (1905). Mek-
teb-i Harbiye’de (Harp Okulu) ö¤ret-
men yard›mc›s› olarak görev yapt›
(1906). 31 Mart Olay› s›ras›nda Hare-
ket Ordusu içinde yer ald›. Bükrefl’e as-
kerî atafle olarak atand› (1910-1911).
Trablusgarp, Balkan ve I.Dünya Savafl-
lar›na kat›ld›. I.Dünya Savafl›’nda, Ça-
nakkale ve Do¤u Cephelerinde savaflt›.
Millî Mücadele’ye kat›lmak üzere
Anadolu’ya geçti (1920). Sivas Kong-
resi’nden sonra yap›lan kolordu ve or-
du komutanlar› toplant›s›nda, Adana
bölgesinde Millî Mücadele Cephesi’ni
kurmakla görevlendirildi. 1921’de Bat›
Cephesi’nde 2.Kolordu Komutan› oldu
ve Sakarya Savafl›’na kat›ld›. Daha
sonra Müdafaa-i Milliye Vekâleti müs-
teflar› oldu (1922). Kurtulufl Savafl›’nda
sonra ‹stanbul komutanl›¤›na atand›. 6
Ekim 1923’te iflgal kuvvetleri ‹stan-
bul’u terk edinceye dek bu görevde
kald›; ayn› y›l tümgenerallikten emek-
liye ayr›ld›. 1950-1954 aras› Demokrat
Parti’den Ankara milletvekili olarak
TBMM’ye girdi. 1955’te siyasetten ay-
r›ld›. An›lar› 1982’de “Hayat Mücade-
leleri” ad›yla yay›mland›.
Adliye Nâz›r›
Kurtulufl Savafl› döneminde ‹stanbul
Hükûmeti’nde Adalet Bakan›.
Adliye Nezareti
bk.
Adalet Bakanl›¤›
Adliye Nezareti
Birçok medeniyetlere sahne olan Ad›yaman’dan bir görünüm.
‹flgal Kuvvetleri Komutanlar›, ‹stanbul’u terk etmeden önce, ‹stanbul Komutan› Selâhaddin Adil Bey (önde, ortada) ile birlikte
Dolmabahçe Camii önünde.
Selâhaddin Adil
