745
Sivas Komutanlar Toplant›s›
Dört Ayk›r› Görüfl ve Ald›¤›m›z Karar
Efendiler, bu tarihe kadar cemiyetimizin merkez heyetlerinden is-
tedi¤imiz bilgilere gelen cevaplar dört görüfl etraf›nda toplan›yordu:
1- Birinci görüfle göre, Meclis-i Mebusan’›n ‹stanbul
d›fl›nda toplanmas› uygun görülüyordu.
2- Bafl›nda Erzurum, Trabzon, Bal›kesir ve bütün
Karesi (Bal›kesir), Saruhan (Manisa) heyetlerinin
bulundu¤u ikinci görüfle göre ‹stanbul’da, ‹stan-
bul’daki devlet adamlar› ile ileri gelenlerden
hemen hepsinin bu görüflte oldu¤unu biliyoruz.
Padiflah’›n iste¤i, hükûmetin ›srar› da buydu.
3- Trakya-Paflaeli’nden gelen üçüncü görüfle göre,
‹stanbul yak›nlar›nda...
4- Bir k›s›m merkez heyetleri de Salih Pafla’n›n flah-
sî görüflüne dayanarak, hükûmetin “olur” demesi
hâlinde, ‹stanbul d›fl›nda toplanmakta bir sak›nca
görmüyorlard›.
Efendiler, ‹stanbul Hükûmeti ile yardakç›lar›n›n kamuoyunu ne kadar
buland›r›p kar›flt›rm›fl oldu¤unu, milletin ortaya koydu¤u bu farkl›
görüfllerden kolayl›kla anlamak mümkündür.
Art›k bunun üzerine direnmenin kötü sonuçlar verece¤i yarg›s›na
varmak da güç de¤ildir.
fiimdi, 16 Kas›m 1919’dan 29 Kas›m 1919 tarihine kadar, günlerce süren
görüflme ve tart›flmalardan ç›kan sonuçlar› ve al›nan kararlar› ol-
du¤u gibi yüksek bilgilerinize sunuyorum:
1- Millî Meclis’in ‹stanbul’da toplanmas›n›n sak›nca ve
tehlikelerine ra¤men, Saltanat Hükûmeti, ‹stanbul
d›fl›nda toplanmay› kabul etmedi¤i ve memleketi bir
bunal›ma sürüklemekten sak›n›ld›¤› için, Meclis’in ‹s-
tanbul’da toplanmas› zarureti kabul edildi. Ancak,
afla¤›daki tedbirlerin al›nmas› gere¤i de karara ba¤lan-
d›:
a) Bütün milletvekillerinin durum hakk›nda ayd›n-
lat›larak teker teker görüfllerinin al›nmas›,
b) Millî Meclis, ‹stanbul’da toplanaca¤›na göre, mil-
letvekillerinin ‹stanbul’a gitmeden önce, Trab-
zon, Samsun, ‹nebolu, Eskiflehir ve Edirne gibi
yerlerde k›s›m k›s›m toplanarak, gerek ‹stan-
bul’da, gerek ‹stanbul d›fl›nda, al›nmas› gereken
güvenlik tedbirlerini ve program›m›z›n esaslar›n›
savunacak kuvvetli bir grup oluflturma yollar›
üzerinde görüflmeleri,
c) Cemiyetin teflkilât›n› süratle geniflletmek ve güç-
lendirmek için, kolordu komutan›n›n, bölge
komutanlar› ve askere alma teflkilât› baflkanlar›
vas›tas›yla vakit kaybetmeden fiilî yard›mda
bulunmalar›,
d) Bütün sivil idare amirlerinden, her ihtimale karfl›,
millî teflkilâta ba¤l› kalacaklar›na dair söz al›n-
mas› ve kendilerinin eldeki imkânlar›yla
cemiyetin teflkilât›n› kurmaya süratle girifl-
melerinin istenmesi,
2- Millî Meclis, ‹stanbul’da topland›ktan sonra, milletvekil-
lerinin, tam bir güvenlik ve serbestlik içinde yaflama
görevlerini yapmakta olduklar›n› aç›klayacaklar› güne
kadar, Heyet-i Temsiliye, flimdiye kadar oldu¤u gibi
yine ‹stanbul d›fl›nda kalarak millî görevine devam
edecektir. Ancak, bütün sancaklardan ve milletvekili
olan kimseler aras›ndan seçilmek üzere birer, illerden
ve müstakil sancaklardan ikifler zat›n, tüzü¤ün sekizin-
ci maddesi gere¤ince Heyet-i Temsiliye üyesi olarak
Eskiflehir yak›n›nda toplant›ya ça¤›r›l›p, durumun aç›k-
lanmas› ve Meclis-i Mebusan’daki tutumun kararlafl-
t›r›lmas› üzerinde görüflülecektir. Bu sebeple Heyet-i
Temsiliye de oraya gidecektir. Bu toplant›dan sonra,
Heyet-i Temsiliye de uygun flekilde yeni üyelerle des-
teklendikten sonra, öteki milletvekilleri de ‹stanbul’a,
Millî Meclis’e gideceklerdir. Heyet-i Temsiliye göreve
devam etti¤i sürece, millî teflkilât›n flekli ve çal›flma
yöntemi tüzükte yaz›ld›¤› flekilde olacakt›r.
Meclis-i Mebusan, tam bir güvenlik içinde bulundu¤unu
aç›klad›¤› zaman, Heyet-i Temsiliye tüzükteki yetkisine
dayanarak, genel kongreyi toplant›ya ça¤›r›p on birin-
ci madde uyar›nca da cemiyetin ileride alaca¤› fleklin
belirlenmesini, kongrenin karar›na b›rakacakt›r. Kong-
renin nerede ve nas›l toplanaca¤› o zamanki durum ve
flartlara göre ayarlanacakt›r, Kongrenin toplant›ya
ça¤›r›ld›¤› zaman ile toplanmas› aras›nda geçecek süre
içinde, Heyet-i Temsiliye, ‹stanbul Hükûmeti ve Meclis-
i Mebusan Baflkanl›¤› ile kesin bir zaruret görmedikçe
resmî iliflkilerde bulunmaz.
3- Paris Bar›fl Konferans›, bizim için olumsuz bir karar
verdi¤i ve bu karar hükûmet ve Millî Meclis’çe kabul
edilip onayland›¤› takdirde, elveriflli en kestirme yol-
dan millî iradeye baflvurularak, tüzükte aç›klanm›fl
olan esaslar›n gerçeklefltirilmesine çal›fl›lacakt›r.
Mustafa Kemal
Rüstem Mazhar Müfit Ali Fuat
Hüsrev Hüseyin Rauf Kâz›m Karabekir Hakk› Behiç
Hüseyin Selâhattin ‹brahim Süreyya Bekir Sami Ömer Mümtaz
Vâs›f
12’nci Kolordu Kurmay Baflkan›
fiemsettin
Milletvekillerine Verilen Direktif
Efendiler, bu kararlar gere¤ince, milletvekillerini ayd›nlatmak için
verdi¤imiz bilgi ve direktifleri oldu¤u gibi bilginize sunaca¤›m:
Seçilen milletvekillerine verilen bilgi ve direktifler flunlard›r:
Madde 1- ‹stanbul’un, ‹tilâf Devletleri’nin ve özellikle ‹n-
giliz kara kuvvetlerinin iflgali alt›nda ve deniz kuvvet-
lerince kuflat›lm›fl oldu¤u, güvenlik kuvvetlerinin de
yabanc›lar elinde ve karmakar›fl›k durumda bulundu¤u
bilinmektedir. Bundan baflka, Rumlar›n kendi aralar›n-
dan ‹stanbul milletvekili ad›yla k›rk kifli seçtikleri ve
Atina’dan gelmifl Yunan lider ve komutanlar›n›n
yönetimi alt›nda olmak üzere, gizli polis ve ihtilâlci ör-
gütler kurarak, devletimize zaman› gelince isyan
edecekleri anlafl›lm›flt›r. Maalesef, hükûmetin ‹stan-
bul’da serbest olmad›¤›n› itiraf etmek mecburiyeti var-
d›r. ‹flte bu sebeplerle, Millî Meclis’in toplanma yerini
tart›flmak gibi bir konu ortaya ç›km›fl bulunuyor. Millî
Meclis ‹stanbul’da topland›¤› takdirde, milletvekil-
▲
S‹VAS KOMUTANLAR TOPLANTISI
ATATÜRK’ÜN
ANLATIMIYLA
NUTUK’TA
