105
Apak, Rahmi
1887 Babaeski
1963 Ankara
Kurtulufl Savafl› komutanlar›ndan, siya-
set adam› ve diplomat. 1906 y›l›nda
Harp Okulu’nu bitirdi. Balkan Sava-
fl›’na kat›ld›. 1914’te kurmay oldu.
I.Dünya Savafl›’nda Kafkas, Irak ve Fi-
listin cephelerinde savaflt›. 1917’de ‹n-
gilizlere tutsak düflerek Malta’ya götü-
rüldü. Kurtulufl Savafl›’nda alay ve tu-
gay komutanl›¤› yapt›. Moskova’da ata-
flemiliter olarak bulundu. 1934’te albay
rütbesiyle emekliye ayr›ld›. 1935-1946
y›llar› aras›nda Tekirda¤ milletvekili
olarak parlamentoda yer ald›. Lizbon el-
çili¤ine tayini üzerine milletvekilli¤in-
den istifa etti. 1949 y›l›nda Ba¤dat bü-
yükelçili¤ine atand› ve 1952’de emekli-
ye ayr›ld›. Askerlikle ilgili meslekî ki-
taplar yazd›.
Bafll›ca eserleri:
Rus-Leh
Seferi
(1925),
Anadolu’nun Taksimi
(1926),
Felâkete Do¤ru
(1932),
Mare-
flal Foch’un Hat›ralar›
(1939),
‹stiklâl
Savafl›’nda Garp
Cephesi Nas›l
K u r u l d u ?
(1942),
Portekiz
ve
Salazar
(1949),
Yet-
mifllik Bir Su-
bay›n Hat›ra-
lar›
(1957),
Türk ‹stiklâl
Harbinde
‹ç Ayak-
lanmalar
(1964).
Apayd›n, Ahmed Hamdi
1862 Erzurum
28 Ekim 1936 Amasya
Birinci TBMM Amasya milletvekili.
‹lk ve ortaö¤renimini tamamlad›ktan
sonra Amasya Tahrirat Kalemi’nde kâ-
tip olarak devlet hizmetine girdiyse de
bir y›l sonra görevinden ayr›l›p gönüllü
er yaz›ld›. Ordunun çeflitli kademelerin-
de çal›flt›ktan sonra te¤men oldu. I.Dün-
ya Savafl› s›ras›nda babas› ölen çocukla-
r›n korunmas› için “fiefkat-i ‹slâmiye
Cemiyeti” adl› bir dernek kurdu. Millî
Mücadele s›ras›nda Amasya’ya gelen
Mustafa Kemal’i karfl›layanlar aras›nda
yer ald›. Birinci TBMM’ye Amasya
milletvekili seçilerek Meclis’in aç›l›fl›n-
da haz›r bulundu. Yöresinde millî birlik
ve beraberli¤i sa¤lamakla görevlendi-
rildi. Milletvekilli¤inden sonra Amas-
ya’ya dönerek yaflam›n› hay›r iflleriyle
sürdürdü.
Apayd›n, Mehmed Haflim
1876 Erzurum
12 Nisan 1940 Çorum
Birinci TBMM Çorum milletvekili.
Koyulhisar Rüfltiyesi’nden mezun ol-
duktan sonra Tapu Müdürlü¤ü’nde gö-
reve bafllad›. fiarkikarahisar Merkez Ta-
pu Kâtipli¤i yapt›. Ni¤de, Karaman ve
Konya’da çal›flt›. 23 Nisan 1920’de Ço-
rum milletvekili olarak TBMM’nin aç›-
l›fl›nda haz›r bulundu. Maliye, Tapu-
Kadastro ve Dilekçe Komisyonlar›’nda
görev ald›. 1932’de emekli olduktan
sonra Çorum’da dava vekili olarak ça-
l›flt›.
Apayd›n, Zekâi
1877 Bosna
29 Nisan 1947 ‹stanbul
Birinci TBMM Adana milletvekili, dip-
lomat. Mülkiye Mektebi’ni bitirdikten
sonra Mersin ve Eskiflehir’de mutasar-
r›fl›k yapt›. Mütarekeden sonra Damat
Ferit Hükûmeti taraf›ndan görevinden
uzaklaflt›r›l›p tutuklanmas› emri üzerine
Bosna’ya kaçt›. Millî Mücadele’nin bafl-
lad›¤› y›llarda yurda dönerek Adana
cephesinde gönüllü olarak çal›flmaya
bafllad›. 1 Eylül 1920’de Adana millet-
vekili olarak TBMM’ye kat›ld›. K›sa bir
süre Eskiflehir ‹stiklâl Mahkemesi Üye-
li¤i yapt›ktan sonra 21 fiubat-12 Mart
1921’de düzenlenen Londra Konferan-
s›’na Ankara Hükûmeti ad›na kat›lan
Bekir Sami Bey heyetinde yer ald›. Lo-
zan Bar›fl Konferans›’nda Türk delegas-
yonuna dan›flmanl›k yapt›. 1923’te ‹kin-
ci TBMM’de Ayd›n milletvekili seçile-
rek Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Tar›m
Bakan› oldu. 1925-1927 y›llar› aras›
Moskova elçili¤i yapt›ktan sonra üçün-
cü dönemde Diyarbak›r milletvekili ola-
rak parlamentoya girdi. 1930-1935 aras›
Bay›nd›rl›k ve Millî Savunma Bakanl›¤›
yapt›. 1935’ten sonra dört y›l daha Mos-
kova Büyükelçili¤i yapt›. Nüfus kayd›n-
da ad›, Aziz Üzeyir Zekai olarak geçer.
“‹darî Teflkilât ve Islâhat Hakk›nda Ten-
kidat ve Mütalaat” (1906) adl› bir kitab›
vard›r.
Aralov, Semion ‹vanoviç
1880 Moskova
1969 Moskova
Kurtulufl Savafl› y›llar›nda Lenin’in iste-
¤iyle Ankara Büyükelçili¤ine atanan
Rus devlet adam›, diplomat. Ticaret
Enstitüsü’nden mezun olduktan sonra
Sovyet Sosyal Demokrat Hareketi için-
de yer ald›. I.Dünya Savafl›’ndan sonra
Sovyet Merkez Komitesi’ne üye oldu.
1918’de K›z›lordu’ya kat›ld›. Komuta
Heyeti’nde yer ald›; iç savafltan sonra
Ukrayna ordular› komutan vekili olarak
ordunun çeflitli kademelerinde çal›flt›.
1921’den itibaren Türkiye, Litvanya ve
Letonya’da elçilik görevlerinde bulun-
du. 1921-1923’te Ankara’ya elçilik gö-
reviyle geldi ve ilk yetkili Sovyet Büyü-
kelçisi oldu. Lenin’den ald›¤› direktifler
do¤rultusunda Türkiye ve Sovyetler
Birli¤i aras›ndaki iliflkileri s›cak tutma-
ya çal›flt›. 1925’te d›flifllerine geçti.
II.Dünya Savafl›’na kat›ld›ktan sonra
1957’de emekli oldu. “Bir Sovyet Dip-
lomat›n Türkiye Hat›ralar› 1921-1923”
Aralov, Semion ‹vanoviç
Rahmi Apak
Ahmed Hamdi Apayd›n
Zekâi Apayd›n (soldan ikinci), Moskova Büyükelçili¤i yapt›¤› y›llarda Sovyet yetkililerle.
Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Tar›m Bakan›
(Ziraat Vekili) Zekâi Apayd›n
